Πριν λίγο καιρό έφθασε στα χέρια μου ένα πράγματι σημαντικό
βιβλίο. Έχει τίτλο Οι Μουσουργοί της
Θράκης και είναι μία έκδοση της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και
ειδικότερα της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου. Συγγραφείς: ο Γεώργιος Κωνστάντζος
μουσικολόγος ερευνητής, ο φίλτατος Θωμάς Ταμβάκος κριτικός, ερευνητής και
συνεργάτης επί χρόνια στο Jazz & Τζαζ και ο
Αθανάσιος Τρικούπης συνθέτης μουσικολόγος. Στο βιβλίο καταγράφεται, με την
πληρότητα που χαρακτηρίζει κοπιώδεις και διαρκείς στο χρόνο προσπάθειες, η
μουσική ζωή στην ευρεία Θράκη (μια γεωγραφική περιοχή που σήμερα είναι
μοιρασμένη μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρίας και Τουρκίας) από την Άλωση της
Κωνσταντινουπόλεως έως τα νεότερα χρόνια. Αφορμή για την εκτύπωση και έκδοση
του συγκεκριμένου πονήματος αποτέλεσε μία εισήγηση του Θωμά Ταμβάκου με θέμα
«Έλληνες και ελληνικής καταγωγής συνθέτες λόγιας μουσικής της ευρύτερης Θράκης,
από την αρχαιότητα έως τις ημέρες μας», που παρουσιάστηκε στο Δημοτικό Θέατρο
Αλεξανδρούπολης, όπως και στο Πολιτιστικό Πολύκεντρο Ορεστιάδας το διήμερο
17-18/3/2012, η απήχηση της οποίας υπήρξε αναντίρρητη τόσο μεταξύ των μουσικόφιλων,
όσο και ανάμεσα στους πολιτιστικούς φορείς της περιοχής. Το αποτέλεσμα; Μία πολυτελής
έκδοση χιλίων αντιτύπων, ένας σκληρόδετος τόμος 320 σελίδων, που περιλαμβάνει
και σχετικό, κατατοπιστικό CD.
Το βιβλίο αποτελείται βασικά από τρία κεφάλαια, τα οποία
διεκπεραιώνονται από διαφορετικό, κάθε φορά, συγγραφέα. Το πρώτο έχει
τίτλο Εισαγωγή: Η μουσική στα Ελληνικά Εκπαιδευτήρια
και στους Ελληνικούς Συλλόγους της Θράκης και είναι γραμμένο από τον Θανάση
Τρικούπη, το δεύτερο επιγράφεται Μελουργοί
της Βυζαντινής και Ανατολίζουσας Μουσικής με συγγραφέα τον Γιώργο
Κωνστάντζο, ενώ το τρίτο, υπό τον τίτλο Μουσουργοί
της Δυτικής Μουσικής, αποτελεί την συνεισφορά του Θωμά Ταμβάκου στον τόμο. Στο
βιβλίο ενσωματώνεται έγχρωμο παράρτημα προγραμμάτων, παρτιτουρών, εξωφύλλων
δίσκων κ.λπ., κεφάλαιο με την πλήρη στοιχειοθέτηση των έργων που ακούγονται στο
CD, αναλυτικότατη
βιβλιογραφία, καθώς και το απαραίτητο, σε τέτοιου τύπου εκδόσεις, ευρετήριο
ονομάτων.
Η μορφή ανάπτυξης του βιβλίου αφορά σε εργο-βιογραφικά
λήμματα συνθετών-μουσουργών, τα οποία, φυσικά, παρατίθενται με αλφαβητική
σειρά. Οι συγγραφείς πράττουν την εξής σύμβαση, η οποία ναι μεν δυσκολεύει το επιχειρούμενο
έργο, αλλά ταυτοχρόνως ικανοποιεί ακόμη περισσότερο την φιλομάθεια του αναγνώστη. Δεν
ασχολούνται μόνον με την ζωή και το έργο ελλήνων θρακιωτών δημιουργών, αλλά
ακόμη και με άλλων (μη Θρακιωτών), που συνέβη να πέρασαν κάποιο μέρος της ζωής
τους στις πόλεις τής (γεωγραφικής) Θράκης ή και κάποιων που, απλώς, γεννήθηκαν
εκεί διαπρέποντας, όμως, αλλού. (Χρησιμοποιώ αόριστο επειδή η καταγραφή αφορά σε
δημιουργούς, οι οποίοι δεν βρίσκονται πλέον στη ζωή – και είναι μία χρήσιμη
περιοριστική συνθήκη αυτή). Με άλλα λόγια, οι τρεις συγγραφείς ανοίγουν την «ομπρέλα»
τους… όσο δεν πάει άλλο, όπως λέμε, παρέχοντας πληροφορίες και στοιχεία για
περισσότερα από 270 ονόματα! Δεν χρειάζεται να πω –ή μήπως πρέπει να το πω και
να το σημειώσω– πως η συμβολή του διαδικτύου σε τούτη την ερευνητική προσπάθεια
υπήρξε εκ των πραγμάτων περιορισμένη, γεγονός που προσθέτει εξ αρχής ακόμη
περισσότερα bonus στην προσπάθεια και των τριών ερευνητών. Επίσης, οι
συγγραφείς δεν πέφτουν στην παγίδα να διαχωρίσουν τους «έντεχνους» ή «λαϊκούς»
από τους «λόγιους» συνθέτες-μουσουργούς, αδιαφορώντας για την… περισπούδαστη
κατηγοριοποίηση που θέλει π.χ. τον αβαντ-γκαρντίστα Ανέστη Λογοθέτη (γενν. στον Πύργο της
Ανατολικής Ρωμυλίας) να αφορά σε άλλου τύπου κοινό από εκείνο της Ρόζας
Εσκενάζυ (γενν. στην Κωνσταντινούπολη), ή του Μάνου Χατζιδάκι (γενν. στην
Ξάνθη). Με ενιαίο-ενοποιημένο πνεύμα, με αγάπη για τον
μουσουργό-συνθέτη-δημιουργό, απ’ όποιο καλλιτεχνικό-αισθητικό ρεύμα και να
προέρχεται και κυρίως με σεβασμό προς τον αναγνώστη του βιβλίου, ο οποίος
απολαμβάνει την εις βάθος και πλάτος ενημέρωση-πληροφόρηση, οι συγγραφείς καταθέτουν
ένα έργο, που δεν μπορεί παρά να αποτελεί πρότυπο έρευνας για το σχετικό
δυναμικό και άλλων, ενδεχομένως, Περιφερειών της χώρας. Να παραθέσω ελάχιστα μόνον από τα 270+
ονόματα που εργο-βιογραφούνται στον τόμο, προκειμένου να πάρετε μία πρώτη ιδέα:
Γρηγόριος Πρωτοψάλτης, Τέτος Δημητριάδης, Ζαχαρίας Χανεντές, Δημήτριος
Καντεμίρης, Πέτρος ο Πελοποννήσιος, Κώστας Σκαρβέλης, Νικόλαος Φαρδύς, Κώστας
Βογιατζής, Ελισαίος Γιανίδης, Αύρα Θεοδωροπούλου, Βύρων Κολάσης, Αργύρης
Κουνάδης, Γρηγόρης Κωνσταντινίδης, Μέλπω Μερλιέ, Ανέστης Λογοθέτης, Δημήτρης
Μιχαηλίδης, Κωνσταντίνος Παπαδημητρίου, Γεώργιος Παχτίκος, Γεώργιος Πονηρίδης,
Μάνος Χατζιδάκις, Κωνσταντίνος Ψάχος…
Ας σημειώσω, τέλος, πως το ένθετο CD με τα 19 θέματα συνθετών-μουσουργών
της Θράκης εμφανίζει πρωτότυπο για την δισκογραφία υλικό, που αφορά βεβαίως σε νεότερες
ή και σε σημερινές ηχογραφήσεις.
Εξαιρετική παρουσίαση. Ευχαριστώ πολύ
ΑπάντησηΔιαγραφή