τέσσερα ελληνικά μουσικά βιβλία, που αφορούν το rock & την μαύρη μουσική, τους Purple Overdose, την jazz και το λαϊκό τραγούδι – είναι τα βιβλία των Νίκου Πετρουλάκη, Στέφανου Παναγιωτάκη, Σάκη Παπαδημητρίου και Γιώργου Αλτή

Κυκλοφορούν πολλά μουσικά βιβλία τον τελευταίο καιρό. Καλό είναι αυτό. Θετικό.
Το ν’ ακούς μουσική, και να ασχολείσαι με την μουσική, δεν είναι μια απλή διαδικασία. Και τούτο οι μουσικόφιλοι το ξέρουν από παλιά. Μαζί με τις ακροάσεις χρειάζονται και θεωρητικά στηρίγματα, γραπτές γνώμες που να μπορούν να επεκτείνουν όλα εκείνα που ακούς προς άλλες σφαίρες.
Τα μουσικά βιβλία, τα καλά μουσικά βιβλία, προσφέρουν καινούρια εναύσματα, ανοίγουν νέες πόρτες, προς άγνωστα ή τέλος πάντων προς απρόβλεπτα περιβάλλοντα και αυτό μόνο θετικά μπορεί να δράσει προς τους φίλους της μουσικής, καθώς συγχωνεύονται ήχοι και κείμενα δημιουργώντας νέα πλαίσια αναφοράς.
Τέσσερα πρόσφατα μουσικά βιβλία παρουσιάζουμε στη συνέχεια, με την σειρά που έφθασαν στα χέρια μας (η σειρά δηλαδή δεν είναι ούτε αξιολογική, ούτε αλφαβητική, ούτε σχετίζεται με τον χρόνο έκδοσής τους).

ΝΙΚΟΣ ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗΣ: Playback – 33 και 1/3 χρόνια κείμενα
[Πολιτιστική Εταιρεία Κρήτης – Πυξίδα της Πόλης, Χανιά 12/2021]
Το όνομα του Νίκου Πετρουλάκη είναι πολύ οικείο, σε όσους ασχολούνται με την «ξένη» μουσική (στην Ελλάδα).
Οι πιο φανατικοί μουσικόφιλοι θα θυμούνται σίγουρα τα κείμενά του στο περιοδικό «Μουσική», της δεκαετίας του ’80 και βεβαίως, πιο μετά, στο «Ποπ & Ροκ» ή και στο “ZOO”, στα χρόνια του ’90 πια.
Φυσικά, πολλοί θα είναι αυτοί, που θα θυμούνται τον Ν. Πετρουλάκη ως «μουσικογραφιά» και στις εφημερίδες («Το Βήμα», «Ελευθεροτυπία»), ενώ σε όλους τους προηγούμενους θα πρέπει να γίνει λόγος και για τους ακροατές του στους ραδιοφωνικούς σταθμούς, από τους οποίους έχει περάσει ως παραγωγός σχετικών προγραμμάτων (Capital, Εν Λευκώ, Rock FM, Στο Κόκκινο 105, 5 κ.λπ.).
Προσωπικά, θυμάμαι τον Νίκο Πετρουλάκη από το ξεκίνημά του στη «Μουσική», στα χρόνια του ’80, ενώ τον γνώρισα και από κοντά ως μαγαζάτορα, ως συνιδιοκτήτη δισκάδικου, στην αρχή στο Playback (στο υπόγειο της Μαντζάρου και εν συνεχεία στην Διδότου & Δελφών) και μετά στο Rock & Roll Circus (Σίνα). Όλα τούτα στο δεύτερο μισό των 90s.
Θέλω να πω, με τα προηγούμενα, πως ο Ν. Πετρουλάκης έχει φάει την «ξένη» μουσική με το κουτάλι και από πολλές θέσεις –δηλαδή απ’ όλες–, καθώς έχει δουλέψει και ως DJ σε μπαρ, ενώ έχει υπάρξει και στέλεχος δισκογραφικών εταιρειών (Virgin, PolyGram).
Τι δεν είχε κάνει έως σήμερα ο Νίκος Πετρουλάκης, σε σχέση με την μουσική; Δεν είχε βγάλει ένα βιβλίο. Το κάνει όμως τώρα, κι αυτό, μέσω του «Playback – 33 και 1/3 χρόνια κείμενα», με σταχυολογημένα άρθρα του από τα «Ποπ & Ροκ», “ΖΟΟ”, «Το Βήμα / BHMagazino», «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία / &7», “SONIK”, «Δίφωνο», “FLIX.gr”, «Θεατής», “Cover Story”, “Billboard Greece”, “rockandrollcircus.gr” κ.λπ.
Κατ’ αρχάς να πούμε πως το βιβλίο, που έχει εξαιρετική σχεδίαση (Inglelandi Digital Agency), δείχνει «τεράστιο», καθώς αναπτύσσεται σε 470 σελίδες, όμως ο όγκος του δεν θα πρέπει να... ξεγελάσει τον αναγνώστη.
Το βιβλίο είναι «άνετα» τυπωμένο, με «επαρκή» γραμματοσειρά (αν και τα γράμματα θα τα ήθελα πιο «πατημένα»), με κενά ανάμεσα στις παραγράφους και με κενά ανάμεσα στα κεφάλαια, που είναι 8 και στα υποκεφάλαια, που είναι 87(!), και που αντιστοιχούν σε 87 μουσικά κείμενα. Κατά μέσο όρο, δηλαδή, σε κάθε υποκεφάλαιο αναλογούν 5 σελίδες.
Αυτό, κάνει το βιβλίο του Νίκου Πετρουλάκη να διαβάζεται και ανεξάρτητα (μπορείς να διαβάσεις πρώτο όποιο υποκεφάλαιο προτιμάς) και κυρίως εύκολα. Άρα, λοιπόν, οι 470 σελίδες, στην πράξη, κατά την διαδικασία της ανάγνωσης, συμπυκνώνονται – κάτι που είναι, μάλλον, προς όφελος του βιβλίου.
Ο Νίκος Πετρουλάκης είναι fan της «ξένης» μουσικής, θα πρέπει να το πούμε αυτό εγκαίρως, και βασικά της αγγλοαμερικανικής. Αυτό σημαίνει πως δεν τον απασχολεί καθόλου στο βιβλίο ή σχεδόν καθόλου η ελληνική μουσική (ούτε καν το δυτικό κομμάτι της).
Επίσης, θα πρέπει να σημειώσουμε πως και σε σχέση με την αγγλοαμερικανική μουσική υπάρχουν σαφείς προτιμήσεις προς εποχές και στυλ.
Είναι φανερό, δηλαδή, πως ο Νίκος Πετρουλάκης έλκεται και από το ροκ, ψυχεδελικό ή άλλο, και από την «μαύρη μουσική» (soul, funk, jazz, blues), και από την pop της εποχής (sixties βασικά), και από το folk, ενώ περιστασιακώς και μόνο ασχολείται με το punk, το new-wave, το grunge και ό,τι τέλος πάντων επακολούθησε, από τα 90s και μετά.
Η γραφή του Νίκου Πετρουλάκη είναι στρωτή, αλλά με τάση... λογοτεχνίζουσα. 
Θέλουμε να πούμε πως τα κείμενά του, ιδίως αυτά για «Το Βήμα», είναι γραμμένα για τον «πολύ κόσμο» –δεν το λέμε για κακό αυτό, ως διαπίστωση το σημειώνουμε– με τον συγγραφέα να επιχειρεί να δημιουργήσει ένα περιβάλλον, μέσα στο οποίο θα μπορούσε να συνυπάρξει κάποια έρευνα-πληροφορία, μαζί με την ανάπτυξη μιας ιστορίας.
Ήδη από το πρώτο κείμενο, που αποκαλείται “Long Live The King” και που είναι αφιερωμένο στον Elvis Presley, είναι διακριτή αυτή η τάση. Ένα απόσπασμα:
«Σε κάποιο καλοκαίρι από εκείνα τα παλιά, που ήταν πρωί τ’ Αυγούστου κοντά στην ροδαυγή, κατά πως έλεγε και ’κείνος ο μέθυσος ο ποιητής (σ.σ. Brendan Behan), ο Μισσισσιππής ξέβραζε τόση κάψα και υγρασία ώστε, καμιά δεκαπενταριά χιλιόμετρα πιο δεξιά, οι εκτυφλωτικά κροκί πυτζάμες είχαν γίνει ένα με τη δασύμαλλη επιδερμίδα του μοναδικού Βασιλιά που είχαν ποτέ οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής!».
Στη συνέχεια, ανάμεσα σε άλλα διάφορα, αναφέρονται οι έξι «μικροί δίσκοι» του Elvis και ο ένας «μεγάλος», που έμαθαν... «στα αμερικανάκια και στα υπόλοιπα παιδαρέλια του πλανήτη περισσότερα απ’ όσα έμαθαν στο σχολείο».
Τα κείμενα του Νίκου Πετρουλάκη πολλές φορές ακροβατούν ανάμεσα σε δύο... αντιμαχόμενα μέρη. Από το ένα καιροφυλαχτεί κάτι από την δοκιμιακή προσέγγιση, με στόχευση στην ειδική πληροφορία (ημερομηνίες, δισκογραφικές, εταιρείες, κωδικοί δίσκων κ.ο.κ) και από το άλλο η ανάγκη για την αφήγηση μιας ιστορίας, διανθισμένη και με στοιχεία φανταστικά (επινοημένοι διάλογοι, λογοτεχνικές περιγραφές).
Είναι ένα θέμα αυτό – κατά πόσο μπορεί να ισορροπήσουν οι δύο προσεγγίσεις, δίχως να «χάνει» κάπου το ένα ή το άλλο μέρος.
Πάντως εγώ, και θέλω να είμαι σαφής σ’ αυτό, διαβάζω το βιβλίο του Νίκου Πετρουλάκη περισσότερο σαν μουσική-λογοτεχνία, «σαν» λέω, και λιγότερο σαν ένα βιβλίο, δοκιμιακού ύφους, για το ροκ, την σόουλ ή ό,τι άλλο.
Και κάπως έτσι, από τα δεκάδες κείμενα που είναι καταγραμμένα εδώ και που αφορούν σε πάμπολλες ροκ κ.λπ. προσωπικότητες, περσόνες, συγκροτήματα (Elvis Presley, Beatles, Rolling Stones, Bob Dylan, Marvin Gaye, Johnny Cash, Donovan, Led Zeppelin, Berry Gordy Jr., Brian Jones, Charlie Watts, George Harrison, Van Morrison, James Brown, Terry Callier, Rocky Roberts, Nick Drake, Jimi Hendrix, Dino Valente, Gene Vincent, Brian Wilson…), πιο πολύ μου άρεσαν τα κάπως πιο προσωπικά, τα πιο αυτοβιογραφικά (χωρίς να αρνούμαι τα υπόλοιπα προφανώς), που δείχνουν κάτι σημαντικό νομίζω ή το συμπληρώνουν τέλος πάντων – τον τρόπο, εννοώ, που διαχύθηκαν κάποιες μουσικές, γκρουπ και καλλιτέχνες, στην Ελλάδα.
Ο Ν. Πετρουλάκης μιλάει, δηλαδή γράφει, γι’ αυτά τα θέματα και «από μέσα» (ως εργαζόμενος σε δισκογραφικές εταιρείες), μα και ως νεαρός φαν, τότε, παλιά, στα σέβεντις ή και πιο μετά.
Τέτοια άρθρα είναι π.χ. το «3 στα 20», με υπότιτλο «ένα κείμενο για τα είκοσι χρόνια της δισκογραφικής ετικέτας Virgin στην Ελλάδα – στα τρία από αυτά μάλιστα υπήρξε και προσωπική ανάμειξη...». Απ’ αυτό το κείμενο μαθαίνεις διάφορα, για το «παραμέσα» των εταιρειών, το πώς «σκέφτονται» και τα τοιαύτα. Εκεί διαβάσαμε και για την κυκλοφορία ενός ελληνικού δίσκου (συλλογή) με τραγούδια του Nick Drake, από την Virgin, το 1985, που δεν τον είχαμε συγκρατήσει καλά στη μνήμη μας, και που για μας σημαίνει κάτι.
Επίσης μας άρεσε το κείμενο «Η άλλη υπόθεση Ασπίδα» (με αναφορά στις ημεδαπές εκδόσεις κόμιξ της Marvel), το κείμενο για τα 20χρονα του δισκάδικου Rock & Roll Circus (“20 Years and Still Counting!”) και άλλα διάφορα.
Τέλος, εδώ υπάρχει κι ένα κείμενο-συνέντευξη του Νίκου Πετρουλάκη στους ανθρώπους του Rock & Roll Circus (“4902 cm”), στην οποία συνέντευξη αποκαλύπτονται πολλά. Για κάποιον, τέλος πάντων, που θέλει να μάθει γρήγορα ποιος είναι ο Νίκος Πετρουλάκης και πώς σκέπτεται γύρω από τη μουσική. Κάποια στιγμή διαβάζεις:
– Ποιος δίσκος αποτελεί το απόλυτο, ντροπιαστικό guilty pleasure στη δισκοθήκη σου;
– Πιστεύω ότι το έπιασα το υπονοούμενο... Κατ’ αρχάς έχω την ψευδαίσθηση ότι μου αρέσουν ΟΛΑ όσα έχω, εκτός φυσικά από το “Never Mind the Bollocks Here’s The Sex Pistols”.(…)
Με κάτι τέτοια ο Νίκος μοιάζει να... αποκαθιστά την τάξη ;-). Ή να την διασαλεύει. Το ίδιο είναι...
Επαφή: www.pyxida.gr
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/vivlio/tessera-biblia-gia-rok-ti-mayri-moysiki-tin-psyhedeleia-tin-tzaz-kai-laiko-tragoydi