Ο Wadada Leo Smith, γεννημένος στην Leland του Μισισιπή το 1941, είναι ένας τρομπετίστας που πρωταγωνιστεί
στη σκηνή της δημιουργικής (διάβαζε αυτοσχεδιαζόμενης) μουσικής, ήδη από τη
δεκαετία του ’60.
Μέλος του AACM του Σικάγου, δηλαδή του Association for the Advancement of Creative Musicians (Σύνδεσμος για την Προώθηση των Δημιουργικών Μουσικών), της Creative Construction Company και βεβαίως στην ίδια παρέα με προσωπικότητες της προχωρημένης τζαζ σαν τους Anthony Braxton, Leroy Jenkins, Muhal Richard Abrams κ.ά., ο Smith έκανε ακόμη πιο αισθητή την παρουσία του στην δεκαετία του ’70 μέσω ηχογραφήσεων στη δική του εταιρεία Kabell (αλλά και στην ECM και αλλού), περιοδεύοντας ανά τον κόσμο με μουσικούς του «παγκόσμιου χωριού».
Ο Wadada Leo Smith στην Ελλάδα
Την επόμενη χρονιά (Οκτώβριος 1980) το τρίο αυτό θα εμφανιζόταν και στο φεστιβάλ Praxis ’80, στο θέατρο Αλάμπρα, ενώ τρία τουλάχιστον γερμανικά LP από εκείνη την εποχή θα κατέγραφαν τη δύναμή του και στο βινύλιο.
Πρόκειται για τα άλμπουμ “Leo Smith, Peter Kowald, Günter Sommer” [Amiga Jazz, ηχογράφηση 13-14 Νοε. 1979], “Touch the Earth” [FMP, 1980] και “If you Want the Kernels You Have to Break the Shells” [FMP, 1981].
Το βιβλίο αποτελούσε μία σύνοψη των θεωρητικών απόψεων του Smith, που αποκτούσαν βεβαίως και πρακτικό νόημα, μέσα από την διαδικασία του αυτοσχεδιασμού, οι οποίες είχαν ξεκινήσει να καταγράφονται ήδη από το 1973, στο μικρό βιβλίο του “notes (8 pieces) source a new world music: creative music” [Kiom Press].
Νέα δοκίμια θα γράφονταν στην πορεία (1979) και όλα αυτά μαζί θα τυπώνονταν, μεταφρασμένα, στην Ελλάδα, σε μιαν αναπάντεχη έκδοση, τον Ιανουάριο του 1982, με την συμβολή (και) του αείμνηστου Κώστα Γιαννουλόπουλου.
Ο Wadada Leo Smith είχε έντονο, μέσα του, το αίσθημα της μαύρης αυτοσυνείδησης,
της ανάγκης δηλαδή να πάρουν οι μαύροι τις τύχες στα δικά τους χέρια, σε κάθε
επίπεδο, καθώς ο ίδιος προερχόταν από την γενιά, που μεγάλωσε μέσα στις μάχες
για την ανάδειξη και κατοχύρωση των κοινωνικών δικαιωμάτων, στις δεκαετίες του
’50 και του ’60 – φέρνοντας, έτσι, στη μνήμη, μ’ αυτά που γράφει, και μεταγενέστερους
μαύρους μουσικούς-ακτιβιστές, στα δικά τους ανάλογα μανιφέστα, όπως τον Chuck D των
Public
Enemy για
παράδειγμα. Διαβάζουμε, κάπου, στο βιβλίο του:
«Καταλαβαίνω ότι κάποιοι μουσικοί και κριτικοί, ίσως και απλοί αναγνώστες, θα με θεωρήσουν εγωκεντρικό δημιουργικό καλλιτέχνη και θα συμφωνήσω τελικά με τον βασικό τους συλλογισμό: είμαι εγωκεντρικός. Άλλωστε νοιώθω ότι στον καιρό μας είναι απόλυτα αναγκαίο κάθε μαύρος δημιουργός να έχει υπερβολική αυτοσυνείδηση: δηλαδή το σημερινό κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό σύνδρομο, αποτέλεσμα των νόμων που κανονίζουν τα παγκόσμια πάρε-δώσε, αναγκάζει κάθε μαύρο δημιουργικό καλλιτέχνη να καταγράφει μόνος του, με όποιο μέσο διαθέτει, ό,τι έχει να πει. Προειδοποιώ τους μαύρους σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής (στις Τέχνες, στον αθλητισμό, στις επιστήμες, την πολιτική και σ’ οτιδήποτε άλλο) ότι είναι καιρός πια να αναλάβουμε να γράψουμε μόνοι μας την ιστορία μας – ν’ αποσπάσουμε αυτή τη διαδικασία από τον έλεγχο όλων αυτών, που απλά και μόνο η συλλογική τους ταυτότητα τους αποξενώνει απ’ οτιδήποτε εμείς κάνουμε. Δε χρειαζόμαστε άλλους, που δεν καταλαβαίνουν τι βλέπουν, να διαμελίζουν τα δημιουργήματά μας. Δεν πρέπει να αφήσουμε άλλους να καταγράφουν διαστρεβλωμένες απόψεις όλων όσων κάλλιστα εμείς μπορούμε να εκφράσουμε. Κι έτσι είμαι –όπως θέλω και κάθε μαύρος να γίνει– εγωκεντρικός».
Την τότε ελληνική περιπέτειά του ο Wadada Leo Smith την θυμόταν χρόνια αργότερα, και είχε πει γι’ αυτήν στο περιοδικό «Jazz & Τζαζ» (τεύχος #204, Μάρτιος 2010), σε συνέντευξή του στον Βαγγέλη Αραγιάννη:
«Μαζί με τον Peter Kowald και τον Günter Sommer διασχίζαμε τη θάλασσα στην Ελλάδα. Κάποια στιγμή καθώς πηγαίναμε, όμως, προς τα βουνά βρήκαμε ένα χωριό και πήραμε το πρωινό μας, που αποτελείτο από άσπρα φασόλια και ψωμί. Θυμάμαι ακόμη εκείνη τη μέρα, γιατί τα φασόλια αυτά ήταν τα καλύτερα που έχω δοκιμάσει στη ζωή μου. Με το τρίο αυτό, με τον Peter και τον Günter, παίξαμε σ’ ένα μικρό κλαμπ και η μουσική ήταν θαυμάσια, πραγματικά εξαιρετική. Μόλις τελειώσαμε μάλιστα είχε έλθει ο Chick Corea, που τότε βρισκόταν στην Αθήνα και μας είχε πει: “καταπληκτική μουσική, μου άρεσε πάρα πολύ”. Ύστερα πήγαμε βόλτα, όλοι μαζί, και συζητήσαμε για ώρες».
Μέλος του AACM του Σικάγου, δηλαδή του Association for the Advancement of Creative Musicians (Σύνδεσμος για την Προώθηση των Δημιουργικών Μουσικών), της Creative Construction Company και βεβαίως στην ίδια παρέα με προσωπικότητες της προχωρημένης τζαζ σαν τους Anthony Braxton, Leroy Jenkins, Muhal Richard Abrams κ.ά., ο Smith έκανε ακόμη πιο αισθητή την παρουσία του στην δεκαετία του ’70 μέσω ηχογραφήσεων στη δική του εταιρεία Kabell (αλλά και στην ECM και αλλού), περιοδεύοντας ανά τον κόσμο με μουσικούς του «παγκόσμιου χωριού».
Ο Wadada Leo Smith στην Ελλάδα
Την επόμενη χρονιά (Οκτώβριος 1980) το τρίο αυτό θα εμφανιζόταν και στο φεστιβάλ Praxis ’80, στο θέατρο Αλάμπρα, ενώ τρία τουλάχιστον γερμανικά LP από εκείνη την εποχή θα κατέγραφαν τη δύναμή του και στο βινύλιο.
Πρόκειται για τα άλμπουμ “Leo Smith, Peter Kowald, Günter Sommer” [Amiga Jazz, ηχογράφηση 13-14 Νοε. 1979], “Touch the Earth” [FMP, 1980] και “If you Want the Kernels You Have to Break the Shells” [FMP, 1981].
Το βιβλίο αποτελούσε μία σύνοψη των θεωρητικών απόψεων του Smith, που αποκτούσαν βεβαίως και πρακτικό νόημα, μέσα από την διαδικασία του αυτοσχεδιασμού, οι οποίες είχαν ξεκινήσει να καταγράφονται ήδη από το 1973, στο μικρό βιβλίο του “notes (8 pieces) source a new world music: creative music” [Kiom Press].
Νέα δοκίμια θα γράφονταν στην πορεία (1979) και όλα αυτά μαζί θα τυπώνονταν, μεταφρασμένα, στην Ελλάδα, σε μιαν αναπάντεχη έκδοση, τον Ιανουάριο του 1982, με την συμβολή (και) του αείμνηστου Κώστα Γιαννουλόπουλου.
«Καταλαβαίνω ότι κάποιοι μουσικοί και κριτικοί, ίσως και απλοί αναγνώστες, θα με θεωρήσουν εγωκεντρικό δημιουργικό καλλιτέχνη και θα συμφωνήσω τελικά με τον βασικό τους συλλογισμό: είμαι εγωκεντρικός. Άλλωστε νοιώθω ότι στον καιρό μας είναι απόλυτα αναγκαίο κάθε μαύρος δημιουργός να έχει υπερβολική αυτοσυνείδηση: δηλαδή το σημερινό κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό σύνδρομο, αποτέλεσμα των νόμων που κανονίζουν τα παγκόσμια πάρε-δώσε, αναγκάζει κάθε μαύρο δημιουργικό καλλιτέχνη να καταγράφει μόνος του, με όποιο μέσο διαθέτει, ό,τι έχει να πει. Προειδοποιώ τους μαύρους σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής (στις Τέχνες, στον αθλητισμό, στις επιστήμες, την πολιτική και σ’ οτιδήποτε άλλο) ότι είναι καιρός πια να αναλάβουμε να γράψουμε μόνοι μας την ιστορία μας – ν’ αποσπάσουμε αυτή τη διαδικασία από τον έλεγχο όλων αυτών, που απλά και μόνο η συλλογική τους ταυτότητα τους αποξενώνει απ’ οτιδήποτε εμείς κάνουμε. Δε χρειαζόμαστε άλλους, που δεν καταλαβαίνουν τι βλέπουν, να διαμελίζουν τα δημιουργήματά μας. Δεν πρέπει να αφήσουμε άλλους να καταγράφουν διαστρεβλωμένες απόψεις όλων όσων κάλλιστα εμείς μπορούμε να εκφράσουμε. Κι έτσι είμαι –όπως θέλω και κάθε μαύρος να γίνει– εγωκεντρικός».
Την τότε ελληνική περιπέτειά του ο Wadada Leo Smith την θυμόταν χρόνια αργότερα, και είχε πει γι’ αυτήν στο περιοδικό «Jazz & Τζαζ» (τεύχος #204, Μάρτιος 2010), σε συνέντευξή του στον Βαγγέλη Αραγιάννη:
«Μαζί με τον Peter Kowald και τον Günter Sommer διασχίζαμε τη θάλασσα στην Ελλάδα. Κάποια στιγμή καθώς πηγαίναμε, όμως, προς τα βουνά βρήκαμε ένα χωριό και πήραμε το πρωινό μας, που αποτελείτο από άσπρα φασόλια και ψωμί. Θυμάμαι ακόμη εκείνη τη μέρα, γιατί τα φασόλια αυτά ήταν τα καλύτερα που έχω δοκιμάσει στη ζωή μου. Με το τρίο αυτό, με τον Peter και τον Günter, παίξαμε σ’ ένα μικρό κλαμπ και η μουσική ήταν θαυμάσια, πραγματικά εξαιρετική. Μόλις τελειώσαμε μάλιστα είχε έλθει ο Chick Corea, που τότε βρισκόταν στην Αθήνα και μας είχε πει: “καταπληκτική μουσική, μου άρεσε πάρα πολύ”. Ύστερα πήγαμε βόλτα, όλοι μαζί, και συζητήσαμε για ώρες».
Την
1η Νοεμβρίου 2014 ο Wadada Leo Smith θα παρουσίαζε στην Αθήνα, στη Στέγη του
Ιδρύματος Ωνάση, το πρότζεκτ του “Ten Freedom Summers”, ενώ στις 2 Νοεμβρίου θα
έδινε και διάλεξη με θέμα «ο ρόλος της μουσικής, ως μέσο για την κοινωνικοπολιτική
διεκδίκηση και την ενδυνάμωση κοινωνικών οργανώσεων και ομάδων».
Η συνέχεια εδώ...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου