ΝΙΚΟΣ ΠΛΑΤΗΣ 74

Τον Νίκο Πλατή –γνωστός ευρύτερα τα τελευταία χρόνια από τα λεξικά του Ουαλικό Λεξικό του Σεξ, Μπαχαρικό Λεξικό, Blackout/ Το Μαύρο Λεξικό, Αθωνικό Λεξικό, Γατικό Λεξικό, Presto O Tardi…– τον «γνώρισα» στα μέσα της δεκαετίας του ’80 όταν είχε πέσει στα χέρια μου το Κάμα Τσούχτρα του [Εξάντας, 1983], ο… μείζων οδηγός του περιθωρίου. Αργότερα διάβασα κι άλλα βιβλία του, όμως, τώρα, ενδιαφέρομαι να γράψω λίγα λόγια για τρεις παλαιές ιστορίες από τις οποίες δεν απουσιάζει (και) το μουσικό ενδιαφέρον. Και οι τρεις τους αφορούν στο 1974...

Η πρώτη έχει να κάνει με το βιβλίο του Νοσταλγική Επιστροφή του Μπούμερανγκ [Σχήμα, Αθήνα 2/1974]. Ήταν το τέταρτο(;) βιβλίο του Πλατή (είχαν προηγηθεί τα Περίπτωση αχρωματοψίας το 1972, Όταν ο Βαχράμ-Γκουρ Σκότωσε το Δρακόλυκο στο Δάσος το 1973 και Οι Σταυρωτίδες του Πέμπτου Τομέα το 1973 επίσης), το οποίον είχε τυπωθεί σε 350 αριθμημένα αντίτυπα (το δικό μου είναι το… 381), περιέχον 23 πεζά και ποιήματα. Να το Πέντε…

Μέσα

σε μια ομπρέλα πυροτεχνήματα

και συχνές εναλλαγές

παραιστησιογόνων

ήλθε

ο κύριος γενικός

του υπουργείου εθνικής καταπίεσης

χαμένος

στο καλοραμμένο κουστούμι

και τη μετριότητά του

διάβασε

τις τελευταίες στατιστικές

καθολικής ευημερίας

και η επανάσταση

έμεινε μόνο στα χαρτιά

αφού δεν υπήρχε πια

κανένας λόγος

για να γίνει.

Λίγες μέρες αργότερα, την 10/3/1974 το Κέντρο Πειραματικών Κειμένων & Ανακοινώσεων του Λεωνίδα Χρηστάκη θα διοργανώσει ένα ποιητικό απογευματινό στο Μικρό Θέατρο της Κυψέλης (Κερκύρας & Ρίου) στο οποίο θα διάβαζαν ποιήματά τους ο Νίκος Πλατής και ο Νίκος Μοσχοβάκος, ενώ ο πατρινός τραγουδοποιός Αργύρης Λόντος θα ερμήνευε με την κιθάρα του δικά του τραγούδια (σε στίχους Σουρή, Λαπαθιώτη, Κωστούλας Μητροπούλου και του ιδίου) από τον κύκλο «Ψωμί και Νερό», απαγγέλλοντας περαιτέρω, τη συνοδεία κιθάρας, τον κύκλο «Δούρειος Ίππος» (στίχοι δικοί του, συν ένα ποίημα του Paul Éluard). Για τον Αργύρη Λόντο ψάχνω καιρό να βρω στοιχεία, αλλά δεν έχω καταφέρει, έως σήμερα, να εντοπίσω κάτι συγκεκριμένο…

Στο φυλλάδιο της εκδήλωσης, το οποίο βρήκα κάποτε στο Μοναστηράκι μέσα σ’ ένα τεύχος του περιοδικού Προσανατολισμοί –από ’κει αντλώ τα στοιχεία–, υπάρχει ένα πρώτο βιογραφικό του Πλατή, το οποίον αντιγράφω:

Ο Νίκος Πλατής γεννήθηκε στον Πειραιά το 1950 (σ.σ. δηλαδή το ’51, όπως αναγράφεται παντού στο δίκτυο). Σπούδασε σκηνογραφία και διακόσμηση στη Σχολή Βακαλό, συντήρηση και αγιογραφία στο μουσείο Μπενάκη, καθώς και αρχιτεκτονική στη Beaux Arts στο Παρίσι. Παρουσιάστηκε με μια λαογραφική μελέτη το 1971, με τον τίτλο ‘Αιγαιοπελαγίτικα Μοτίβα’ (σ.σ. για το βιβλίο αυτό δεν έχω δει να γίνεται πουθενά λόγος). Τo 1972 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή ‘Περίπτωση Αχρωματοψίας’. Το 1973 τη συλλογή ‘Όταν ο Βαχράμ-Γκουρ Σκότωσε το Δρακόλυκο στο Δάσος’, τον ίδιο χρόνο τη συλλογή ‘Οι Σταυρωτήδες του 5ου Τομέα’ και φέτος τη συλλογή ‘Νοσταλγική Επιστροφή του Μπούμερανγκ’. Είναι μόνιμος κάτοικος του Παρισιού. Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί σε πολλά γαλλικά περιοδικά αντεργκράουντ, όπως επίσης στην εφημερίδα ‘La Angoise’ (Η Αγωνία).

Το Κέντρο Πειραματικών Κειμένων και Ανακοινώσεων είχε πάρει στρογγυλή σφραγίδα από το Πρωτοδικείο το 1973, ενώ είχε μέλη που παρακολουθούσαν ελεύθερα τις εκδηλώσεις, λαμβάνοντας τα περιοδικά Κούρος και Panderma, έχοντας προπληρώσει τη σχετική εισφορά – ένα 50άρι το μήνα, ή τρία κατοστάρικα το χρόνο. Αμφιβάλλω αν το Κέντρο έκλεισε χρόνο… Πάντως, το επόμενο έτος ο Χρηστάκης θα κυκλοφορήσει έναν ολόκληρο Κούρο (36/75) αφιερωμένον στον Πλατή, υπό τον τίτλο «Μικρή περιγραφή της επιστροφής του»…

Ο Νίκος Πλατής ασχολιόταν επίσης με το κόμικ (κάτι παγκοίνως γνωστό, στους φίλους των κόμιξ πρώτα-πρώτα). Το 1974 συμμετέχει ως συντάκτης ύλης και επιμελητής στην έκδοση του περιοδικού Χαρακίρι (εκδότρια: Ελένη Κουκόλη) ένα από τα πρώτα… underground κόμιξ που κυκλοφόρησαν ποτέ στην Ελλάδα. Βγήκαν κάποια τεύχη μέσα στο ’74 (ο Νεκτάριος Παπαδημητρίου στο σχετικό section από το βιβλίο Το Αθηναϊκό Underground γράφει για έξι τεύχη), μεταξύ των οποίων και ορισμένα (ή ορισμένο) εκτός σειράς τα οποία δεν ήταν κόμιξ. Το υπ’ αριθμόν 4α φερ’ ειπείν, από τον Οκτώβρη του ’74, ήταν αφιερωμένο στις εκλογές που θα διεξήγοντο την 17/11/1974, με το εξώφυλλό του να αποτελεί μια διασκευή από το Charlie, όπως αναφέρεται εντός. (Προφανώς επρόκειτο για το γαλλικό αριστεροαναρχίζον σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo. Εξάλλου και ο ελληνικός τίτλος Χαρακίρι, φαίνεται πως ήταν δανεισμένος από το αντίστοιχο γαλλικό Hara Kiri, που έβγαζαν περίπου οι ίδιοι άνθρωποι –αυτοί που έβγαζαν και το Charlie Hebdo εννοώ– στα sixties). Ο Πλατής αναδημοσιεύει λοιπόν ένα απόσπασμα από το βιβλίο τού Γιώργου Καρανικόλα Νόθες Εκλογές στην Ελλάδα, που είχε κυκλοφορήσει το 1963 κι ήταν (τότε) εξαντλημένο. Επιλέγει, μάλιστα, το κομμάτι που αφορούσε στις νόθες εκλογές του 1961 (της γνωστές ως βίας και νοθείας τής κυβέρνησης Καραμανλή). Η αποχουντοποίηση κινείται με αργά βήματα και ο Πλατής δεν μασάει τα λόγια του: «Σήμερα (σ.σ. τον Οκτώβρη του ’74) μετά την αλλαγή του περασμένου Ιούλη (σ.σ. την πτώση της χούντας του Ιωαννίδη) δημιουργήθηκε οπωσδήποτε μία καινούργια πραγματικότητα (έστω κι αν αυτή είναι διαφορετική από την προηγούμενη μόνο στα χαρτιά και στα λόγια) που μόνο την λήθη δεν δικαιολογεί. Χθες ο Μαρκεζίνης ορκιζόταν στη δημοκρατία του Παπαδόπουλου, σήμερα ο Καραμανλής στη δημοκρατία του Γκιζίκη. Επιδημία από εθνοσωτήρες με λίγα λόγια. Ο κόσμος πρέπει να μάθει, πρέπει να θυμηθεί».

Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, το 1976, οι Λεωνίδας Χρηστάκης και Νίκος Πλατής θα προβούν στην έκδοση ενός ακόμη κόμικ υπό τον τίτλο Ο Μικρός Δημοκράτης και με υπότιτλο Ο ‘Πιτσιρικάς Φάντασμα’ στην Αντίσταση και άλλες συναρπαστικές περιπέτειες. Βγήκε μόνον ένα τεύχος με σκίτσα του Νίκου Λυμπερόπουλου (να θυμίσω πως ο Λυμπερόπουλος, θα φιλοτεχνούσε το εξώφυλλο του «Εν Λευκώ» του Παύλου Σιδηρόπουλου και των Απροσάρμοστων έξι χρόνια αργότερα), στο οποίο περιγραφόταν, ανάμεσα σε άλλα, το… νέο πραξικόπημα Ιωαννίδη· ο οποίος Ιωαννίδης υποτίθεται πως κινούσε τα νήματα από τη φυλακή (τα στοιχεία από το comicdom.gr). Το 1976, ως γνωστόν(;), τα σταγονίδια ήταν ακόμη πλούσια στον αέρα και υπήρχε πάντα ο κίνδυνος να μαζευτούν και να γίνουν βροχή…

Αστέρι-αστεράκι.

Άκουγα το “Love 74” των Stone the Crows κι έτσι… εμπνεύστηκα τον υπότιτλο της ανάρτησης. Όπως θα διαπιστώσατε από το κείμενο ανέφερα μόλις μία φορά τη λέξη “underground” (και μάλιστα κατόπιν τριών τελειών), και καθόλου τις λέξεις «ελληνικό underground». Ήμουν έτσι κι αλλιώς φειδωλός, τώρα όμως θα γίνω περισσότερο. Καθότι πολύ… underground μπαλαμούτι έχει πέσει τελευταίως. Η ετικέτα “greek underground”, που μπαίνει από κάτω, έχει καθαρή χρηστική, προσωπική, αξία. Κάνοντας κλικ επάνω της βρίσκω αμέσως τα σχετικά κείμενα.