MILOŠ FORMAN (1932-2018)

Πέθανε στα 86 του ο σημαντικός τσέχος σκηνοθέτης Miloš Forman.
Στην Ελλάδα ο Forman αγαπήθηκε από τις αμερικάνικες ταινίες του (Στη Φωλιά του Κούκου, Αμαντέους, Βαλμόντ…), αλλά οι καλύτερές του ήταν, χοντρικά, οι τσεχοσλοβακικές (Οι έρωτες Μιας Ξανθιάς, Φωτιά… Πυροσβέστες).
Αυτό το πνεύμα της εξέγερσης (των sixties), σε συνδυασμό με μια κάπως ειρωνική έως και κωμική ματιά, ο Forman το παρουσίασε και στην πρώτη αμερικανική ταινία του, τo Taking off (H Φυγή) τo 1971, που αποτελεί ίσως την πιο τίμια πρόταση του Χόλυγουντ γύρω από τα κατορθώματα της νεολαίας του ’60 (διάρρηξη οικογενειακών σχέσεων, hippies, ναρκωτικά κ.λπ.) εν αντιθέσει ας πούμε με τις μπαλαφάρες τύπου Φράουλες και Αίμα.

Τη Φυγή την έχω διαβάσει από χρόνια στο φοβερό βιβλίο τσέπης της Άγκυρας (1971), ενώ την έχω δει και μία μόνο φορά στην τηλεόραση, πριν 30-35 χρόνια. Ήταν αρκετή όμως εκείνη η φορά για να ανακαλύψω τους Incredible String Band και το “Air”, που ακουγόταν στην ταινία.

Και κάτι ακόμη...

Διαβάζεις σ’ ένα χαζό άρθρο του Protagon.gr κάποιας Μαρίσσας Δημοπούλου:

«3. Ο διάσημος τότε ηθοποιός του Χόλιγουντ, Κερκ Ντάγκλας, είχε στείλει το βιβλίο, και μαζί την πρόταση συνεργασίας, στον Φόρμαν, από το 1963, χωρίς να λάβει καμία απάντηση από τον τσέχο σκηνοθέτη. Οταν, δέκα χρόνια αργότερα, επικοινώνησε μαζί του ο γιος, Μάικλ Ντάγκλας, ανακάλυψαν ότι το βιβλίο δεν είχε φτάσει ποτέ στα χέρια του Φόρμαν. Είχε κατασχεθεί από τις τσέχικες, τότε κομμουνιστικές, αρχές».

Κατ’ αρχάς το 1963 ο Forman ήταν παντελώς άγνωστος (ίσως ακόμη και στην πατρίδα του την Τσεχοσλοβακία), πώς είναι δυνατόν να τον ήξερε ο Κirk Douglas, ώστε να του στείλει το βιβλίο τού Ken Kesey για να το κάνει ταινία;
Στο site τού Miloš Forman αναφέρεται πως ο Κirk Douglas είχε συναντήσει τον Forman στην Τσεχοσλοβακία (δεν αναφέρεται χρονιά) και πως του είχε υποσχεθεί πως θα του έστελνε ταχυδρομικώς το βιβλίο του Kesey και πως αυτό (το βιβλίο) είχε κατασχεθεί ΠΙΘΑΝΩΣ από το τσεχοσλοβακικό τελωνείο.

Ένα βιβλίο μπορεί να μη φτάσει σε κάποιον για χίλιους δυο λόγους φυσικά (ακόμη και να ξεχάσει ο αποστολέας την υπόσχεσή του και να μην το στείλει!). Το να αντιγράφεις, λοιπόν, κάτι από ένα site του εξωτερικού, όπου αναφέρεται σαφώς το «πιθανώς», μεταφέροντάς το στα δικά σου αστεία, φιλελέδικα, μέτρα είναι ντροπή.
Τέλος πάντων εμένα η Φωλιά του Κούκου δεν μου άρεσε και τόσο σαν ταινία, όπως δεν άρεσε και στον συγγραφέα της, τον Ken Kesey, ο οποίος είχε μηνύσει τους παραγωγούς της για λοβιτούρες στο σενάριο.
Κατά τη δική μου γνώμη οι δύο κορυφαίες ταινίες γύρω από την «τρέλα» παραμένουν πάντα το συγκλονιστικό Shock Corridor (1963) του Samuel Fuller και το αναπάντεχο The Ninth Configuration (1980) του William Peter Blatty (ο συγγραφέας του Εξορκιστή).