ΣΤΑΥΡΟΣ ΞΑΡΧΑΚΟΣ το ιστορικό «Κοντσέρτο ’73», που εξελίχθηκε σε αντιδικτατορική πορεία – συνέβη στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, ενάμιση μήνα πριν από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου

H επανεμφάνιση του Σταύρου Ξαρχάκου στις 15 του περασμένου Σεπτεμβρίου, στο Θέατρο Λυκαβηττού, που θα άνοιγε ξανά τις πόρτες του μετά από πολύ καιρό, μας δίνει την αφορμή για να θυμηθούμε μία άλλη ιστορική συναυλία τού κορυφαίου συνθέτη-τραγουδοποιού, που είχε συμβεί στο κοντινό γήπεδο του Παναθηναϊκού, στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας, πριν από 50 χρόνια.
Ήταν Δευτέρα 1η Οκτωβρίου του 1973, όταν ο Σταύρος Ξαρχάκος και οι συνεργάτες του θα εμφανίζονταν στο γεμάτο από κόσμο γήπεδο, σε μια πολύ επιτυχημένη μουσική εκδήλωση, που θα έμενε στην ιστορία ως «Κοντσέρτο ’73».

Η εποχή είναι τεταμένη γενικώς, παράγοντας συνεχώς νέα πολιτικά γεγονότα. Να θυμίσουμε πως βρισκόμαστε στην εποχή της λεγόμενης «φιλελευθεροποίησης» της δικτατορίας, πως έχει ήδη δοθεί γενική πολιτική αμνηστία, πως έχει αρθεί ο στρατιωτικός νόμος (από «την περιοχή της πρωτευούσης»), πως έχει δοθεί «χάρη», στον Αλέκο Παναγούλη, ενώ παραιτείται κιόλας η κυβέρνηση των χουντικών, με την λεγόμενη «πολιτική κυβέρνηση» του Σπύρου Μαρκεζίνη (διορισμένη από τον δικτάτορα και «Πρόεδρο της Δημοκρατίας» Γεώργιο Παπαδόπουλο) να ετοιμάζεται να αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας. 

Στο χώρο της ανώτατης παιδείας η αναταραχή παραμένει, με τους φοιτητές να εντείνουν σταδιακά τις κινητοποιήσεις τους, για την κατάργηση ποικίλων χουντικών διαταγμάτων, επιζητώντας βασικά την επιστροφή των στρατευμένων συμφοιτητών τους στις αίθουσες και τα αμφιθέατρα, ενώ, από το εξωτερικό, η βίαιη και αιματηρή ανατροπή της σοσιαλιστικής κυβέρνησης του Salvador Allende στη Χιλή, από τον στρατηγό Augusto Pinochet, στις 11 Σεπτεμβρίου 1973, κάθε άλλο παρά απαρατήρητη περνάει από τα μέσα και τον Τύπο.

Στο χώρο του πολιτισμού η φυσική απουσία του Μίκη Θεοδωράκη από τη χώρα εξισορροπείται κάπως από το γεγονός πως ο ίδιος μιλά σε δημοσιογράφους, με τις συνεντεύξεις του να εμφανίζονται κανονικά σε ελληνικά έντυπα, ενώ το περιοδικό «Ο Ταχυδρόμος» στο τεύχος #1015 (21 Σεπτεμβρίου 1973) κυκλοφορεί με εξώφυλλο-Θεοδωράκη και με λεζάντα «Θα επιστρέψω κι ας με πιάσουν».

Μπορεί οι δίσκοι του Θεοδωράκη να μην διακινούνται στη χώρα, αλλά τα τραγούδια του από «Τα Δεκαοχτώ Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας» (σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου) θα ακούγονταν τελικά στην Πλάκα, στην μπουάτ Zoom, στις 8 Οκτωβρίου (του ’73) από τους Αντώνη Καλογιάννη και Μαρία Δημητριάδη – με την άρση του «στρατιωτικού νόμου» να έχει βοηθήσει αποφασιστικά προς αυτό.

Το «έντεχνο» τραγούδι είναι εκείνο που σηκώνει, με άλλα λόγια, μεγάλο μέρος της αντιδικτατορικής διάθεσης, ενώ ένα άλλο μέρος σηκώνουν οπωσδήποτε το θέατρο, ο κινηματογράφος, μα και κάθε άλλη μορφή Τέχνης. Το τραγούδι, όμως, και οι συναυλίες, έχουν άλλη δυναμική. Μπορούν και ξεσηκώνουν τους θεατές, αφού η μουσική δρα πιο άμεσα από κάθε άλλη Τέχνη στον ψυχισμό των ακροατών, οι οποίοι, ως μάζα πλέον, μπορεί να δράσουν ανεξέλεγκτα.

Αυτό είχε φανεί στη συναυλία του Γιάννη Μαρκόπουλου στο Σπόρτιγκ, που είχε οργανωθεί από την Ένωση Κρητών Φοιτητών στις 15 Μαΐου 1972, με Νίκο Ξυλούρη, Μέμη Σπυράτου, Θέμη Ανδρεάδη και Δάφνη Ζούνη, με τον Ξυλούρη να τραγουδά «Πότε θα κάνη ξαστεριά» και με κάποιες εκατοντάδες φοιτητές να ξεχύνονται στους δρόμους των Πατησίων, μετά το πέρας της συναυλίας, τραγουδώντας την «ξαστεριά» και φωνάζοντας αντιχουντικά συνθήματα. 
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/music/stayros-xarhakos-istoriko-kontserto-73-poy-exelihthike-se-antidiktatoriki-poreia