Τετάρτη 10 Ιουλίου 2024

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΡΩΤΑΣ ένας μεγάλος έλληνας συνθέτης, σ’ ένα ακόμη πολύ σπάνιο άλμπουμ

Ένα παλαιό CD έφθασε στα χέρια μου, μέσω του Δημήτρη Βασιλειάδη (B-otherSide Records), πριν από λίγο καιρό. Είναι ένα CD του συνθέτη της «σύγχρονης μουσικής» Νικηφόρου Ρώτα (1929-2004), που έχει τίτλο «Το Τραγούδι της Δημιουργίας και 6 Μικρά Έργα» και το οποίο είναι τυπωμένο από την Μουσική Τέχνη («μια μη κερδοσκοπική αστική εταιρία, που έχει αναλάβει την ευθύνη της ευρύτερης διάδοσης του έργου του Νικηφόρου Ρώτα», όπως διαβάζουμε στο ένθετο). Πότε κυκλοφόρησε αυτό το CD δεν είναι απολύτως γνωστό. Σίγουρα πάντως πριν από τον θάνατο του συνθέτη – πιθανώς δε το 1994, από κάποια δικά μου ψαξίματα (αν και δεν είμαι εντελώς βέβαιος).
Τα άλμπουμ με έργα του Νικηφόρου Ρώτα, είτε συζητάμε για LP είτε για CD, κατά έναν μυστήριο λόγο είναι πολύ σπάνια. Φαίνεται λοιπόν πως πρόκειται για περιορισμένων ποσοτήτων εκδόσεις, σχεδόν πάντα σε ανεξάρτητες εταιρείες, που αναζητούνται από ένα κοινό, που έχει στο νου του τον Ρώτα ως έναν συνθέτη της ελληνικής avant-garde (συνδυασμένης με ηλεκτρονικά ή όχι). Τα ψάχνουν δηλαδή, τα άλμπουμ του, και ακροατές της ηλεκτρονικής μουσικής, της πειραματικής, του ψαγμένου ροκ ή και του φολκ ακόμη. Όσο λοιπόν το ακροατήριο μεγαλώνει τόσο και οι δίσκοι του γίνονται όλο και πιο σπάνιοι (και βεβαίως ακριβότεροι).
Στο παρόν άλμπουμ συμπεριλαμβάνονται επτά έργα του Νικηφόρου Ρώτα συντεθειμένα ανάμεσα στα χρόνια 1960-1991. «Πιάνουν» λοιπόν μία 30χρονη διαδρομή του μουσουργού (που πιθανώς σε κάποιους να είναι γνωστός και από τα βιβλία του ή ακόμη και από την αρθρογραφία του σε περιοδικά, όπως στο «Ήχος & Hi-Fi» των 70s).
Ο Ρώτας υπήρξε πολύ σημαντικός συνθέτης και αυτό διαφαίνεται και από τα πιο σύνθετα έργα του, που καταγράφονται εδώ, όπως το 15λεπτο «Το τραγούδι της δημιουργίας» (1960), ηχογραφημένο το 1974 στην τότε Δυτική Γερμανία, από σύνολο οκτώ πνευστών (μπάσο κλαρίνο, φαγκότο, δύο τρομπέτες, τρία τρομπόνια, τούμπα), συν δύο χορωδιακά σύνολα (ηχογράφηση στα στούντιο της Süddeutsche Rundfunk), που διαθέτει πολυεπίπεδες ενορχηστωτικές και φωνητικές αρθρώσεις, με λελογισμένα φωνητικά κρεσέντι και επιβλητική χρήση πνευστών, μα και από τα πιο φαινομενικώς απλοποιημένα, όπως τα ντουέτα του για δύο βιολιά ή για σόλο («Μικρό ντούο για δύο βιολιά» του 1991, «Ντούο για δύο βιολιά» του 1987 και «Φαντασία για βιολί σόλο “Καλό δρόμο Μιχαέλα”» του 1988), με την βιολίστρια κόρη του Μιχαέλα Ρώτα, που βρίθουν λυρικών φορτίσεων. 
Το έργο εκείνο, όμως, που συναρπάζει, είναι το 14λεπτο «Μορφές» του 1968, που «αναφέρεται στον μύθο του Ορέστη και (που) γράφτηκε κατά παραγγελία του οργανισμού “Χορικά”, για να χορογραφηθεί από την χορογράφο Ζουζού Νικολούδη». Εδώ ο Ρώτας χρησιμοποιεί βιμπράφωνο, κλαρινέτο, σαντούρι, κιθάρες, έγχορδα, κρουστά κ.λπ. δημιουργώντας μία τελείως υποβλητική μουσική, εντελώς ψυχεδελικής spiritual κατεύθυνσης, που ακούγεται προχωρημένη ακόμη και σήμερα, 56 χρόνια αργότερα.
Το άλμπουμ θα ολοκληρωθεί μ’ ένα ακόμη ιδιαίτερο track το «Έξοδος» (1962) (πρόκειται για το τελευταίο μέρος του ορατορίου «Όρχηση»), για φλάουτο με ράμφος, βιολί και δύο τύμπανα. Το κομμάτι είναι έντονο, διονυσιακό, με διαβολεμένο κρουστό παίξιμο, πάνω στο οποίο συμβάλλουν, με παιξίματα έντονης ροής, το βιολί και το φλάουτο. Θεσπέσιο! Το ακούς, δε, ακόμη και ως... folk-progressive!

1 σχόλιο:

  1. Σχόλια από το fb...

    Patritsopoulos Nikos
    Ακουγα τις εκπομπές του στο τρίτο, θυμάμαι ακόμα την ανάλυση του στην 4η του Μπραμς

    Stathis Gotsis
    Άξιος γιος ενός άξιου πατρός!

    ΑπάντησηΔιαγραφή