ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΚΚΟΛΗΣ momenti erotici

Υπάρχουν ελληνικές ταινίες, που δεν τις πιάνει το μάτι σου έχοντας κάτι να πουν (ορισμένες φορές έχουν να πουν περισσότερα), περνώντας, γενικώς, απαρατήρητες. Σπανίως έως ποτέ δεν βρίσκουν θέση στην TV (η οποία διαλέγει από ένα μικρό απόθεμα, προβάλλοντας τις ίδιες και τις ίδιες), άλλες κυκλοφόρησαν κάποια στιγμή, στα 80s, σε βιντεοκασέτες, αλλά τώρα τρέχα βρες τες, ενώ κάποιες δεν βγήκαν ποτέ σε VHS ή DVD, ενώ υπάρχει περίπτωση να μην έχουν παιχθεί ποτέ στην τηλεόραση ή ακόμη και στα… cult κινηματογραφικά events. Σκεπτόμενος πρόσωπα, σκηνοθέτες δηλαδή, θα έλεγα πως ένας από τους πιο αδικημένους, το έργο του οποίου παραμένει άγνωστο, είναι οπωσδήποτε ο Γιάννης Κοκκόλης.
Ρίχνοντας μια ματιά στον imdb.com μαθαίνουμε πως ο Κοκκόλης έχει σκηνοθετήσει ή συν-σκηνοθετήσει 8 ταινίες μεγάλου μήκους, οι πιο πολλές από τις οποίες ανήκουν στις λεγόμενες σπάνιες ή εν πάση περιπτώσει άγνωστες του ελληνικού σινεμά, παρότι ορισμένες θα μπορούσε ν’ αποκτήσουν κάποια μεγαλύτερη φήμη· το Τετράγωνο (1964) φερ’ ειπείν, που είχε προβληθεί στην πέμπτη Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη. Kατ’ ουσίαν επρόκειτο για μία συρραφή τεσσάρων ταινιών μικρού μήκους σκηνοθετημένων από τους Πάνο Κατέρη, Γιάννη Κοκκόλη, Νίκο Οικονόμου και Στέλιο Τζάκσον (οι τίτλοι τους ήταν Η σαρξ, Αύριο θα σου χαρίσω μια κορδέλλα, Στο χαράκωμα, Η ζούγκλα), έναν τρόπο δηλαδή κινηματογραφικής παρουσίασης (εκείνος των σπονδυλωτών ταινιών), που ήταν αρκετά δημοφιλής στις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Μάλιστα, μουσική στο «Τετράγωνο» είχε γράψει ο Σταύρος Ξαρχάκος, με το soundtrack να κυκλοφορεί την ίδιαν εποχή στη δεύτερη πλευρά του άλμπουμ «Μοναστηράκι και Τετράγωνο» [Columbia 33GSX 7, 1964]. Όποιος έχει ακούσει το OST δε θα μείνει στη «Σαρξ» (είναι η μελωδία από το «Βάλε κι άλλο πιάτο στο τραπέζι»), αλλά στον «Εφιάλτη» (δεν ξέρω αν προέρχεται από το σκετς του Κοκκόλη), που είναι free-avant και σε στέλνει… στα τάρταρα. Μία άλλη ταινία του Κοκκόλη που έγραψε ιστορία, παρότι δεν την έχει δει κανείς(!), είναι το Πειραματόζωο (1975), ένας Έλληνας Μεγάλος Αδελφός, που έμελλε να καταδικαστεί (κυριολεκτικώς και μεταφορικώς) στην αφάνεια.

Σίγουρα, έχω δει δύο από τις οκτώ ταινίες του Γιάννη Κοκκόλη –τις Ερωτικές Στιγμές του 1971/72 και τις Μεταμορφώσεις του 1973– ενώ, πιθανώς, να έχω δει και μια τρίτη, την Εις Θάνατον (1967), παλαιά στην τηλεόραση, αφού το cast κάτι μου θυμίζει. Θα μείνω όμως στην πρώτη, στις Ερωτικές Στιγμές, αφού πρόκειται για μία από τις πιο ενδιαφέρουσες κοινωνικές-ερωτικές ταινίες του δικού μας σινεμά. Ok, μπορεί να μην είναι «Ευδοκία», αλλά, από την άλλη, δεν της αρμόζει η υποτίμηση και πολύ περισσότερο η άγνοια. Την ταινία την είχε δώσει πριν από μερικά χρόνια το Πρώτο ΘΕΜΑ, ενώ, ακόμη και τώρα, όλο και κάπου θα εντοπίζεται στο Μοναστηράκι με 1 ευρώ.
Να πω, αρχικώς, πως το φιλμ έχει ιταλικούς τίτλους αρχής, πράγμα που σημαίνει πως έκανε κάποια καριέρα και στο εξωτερικό, την ώρα κατά την οποία στην Ελλάδα δεν περπάτησε ιδιαιτέρως (έκοψε 46.648 εισιτήρια στην πρώτη προβολή και κατετάγη εξηκοστό τρίτο, ανάμεσα στα 90 φιλμ της σεζόν 1971-72 – τα στοιχεία προέρχονται από την Ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου του Γιάννη Σολδάτου, εκδ. Αιγόκερως, Αθήνα 1984). Έτσι, λοιπόν, η ταινία τιτλοφορείται Erotic Moments/ Momenti Erotici έχει για βασικούς πρωταγωνιστές την Katy Theo (Καίτη Θεοχάρη) και τον Giorgio Amadoro (Γιώργος Αρμαδώρος) και από ’κει και πέρα την Dora Bolonari (πρόκειται για την Ντόρα Βολονάκη), τον Antonis Xenakis, την Eleni Dakoronia, την Lambi Liva (Λαμπρινή Λίβα) κ.ά., ακόμη επενδύεται με εντεχνολαϊκή μουσική, αλλά και μ’ ένα ωραίο rock θέμα (κιθάρα με wah-wah, σ’ ένα στυλ psych-funk) κάποιου G. Theofilopoulos, ενώ είναι σκηνοθετημένη από τον… Gianni Kolis (Γιάννης Κοκκόλης).
Η ιστορία είναι απλή…Ένα μεσοαστικό ζευγάρι (η Καίτη Θεοχάρη και ο Αντώνης Ξενάκης) που ζει σε καλή πολυκατοικία της Αθήνας, αντιμετωπίζει προβλήματα με το γάμο του. Εκείνος, ένας 50άρης πολιτικός μηχανικός, κι εκείνη αρκετά νεότερη, νοικοκυρά, που φροντίζει τα του οίκου και τη μικρή τους κόρη, έχοντας παράλληλα και μια εξωσυζυγική περιπέτεια, την οποίαν πληροφορούμαστε στην αρχή του φιλμ από τ’… όνειρό της· παρότι, συνήθως, δεν βλέπεις στον ύπνο σου αυτά που θέλεις! Η σχέση του ζεύγους πάει κατά διαβόλου. Αποτυχημένες ερωτικές συνευρέσεις, λελογισμένοι καβγάδες, ατμόσφαιρα ψυχρή και αδιάφορη, τα ίδια πράγματα να επαναλαμβάνονται (εντός του σπιτιού) με μαθηματική ακρίβεια. Ο Κοκκόλης κινηματογραφεί, στον εσωτερικό χώρο, με απλότητα, καταγράφοντας δίχως υπερβολές το κλίμα, αφήνοντας τη φυσικότητα των συμπεριφορών να σκεπάσει το οτιδήποτε. Η Καίτη Θεοχάρη, ωραία ως παρουσία, κινείται με μια νωχέλεια (βαρεμάρα ας την πω), εκρήγνυται από καιρού εις καιρόν μέσα στα πλαίσια που της επιτρέπει η θέση της ή η καταγωγή της, και ο Αντώνης Ξενάκης άψογα στυλιζαρισμένος στο ρόλο του συζύγου, είναι εκείνος που νομίζει πως μέσα από τη δουλειά (και το χρήμα που κερδίζει) θα μπορούσε να προσφέρει τα πάντα. Ερωτικώς «χαμένη», η σύζυγος μοιάζει έτοιμη να δοθεί ακόμη και στον πρώτο τυχόντα – έναν υπάλληλο super-market, που της φέρνει τα ψώνια στο σπίτι –, παρότι, όπως προείπα, διατηρεί μία (πρωινή) εξωσυζυγική σχέση. Εδώ, είναι ο άλλος πόλος…
Ο Πάνος (Γιώργος Αρμαδώρος) είναι ένα απλό παιδί, που ζει για το τώρα, και που έχει μπει σώγαμπρος σ’ ένα λαϊκό σπίτι της παλιάς Αθήνας (μάνα, πατέρας, δύο αδελφές). Παρότι τα έχει, κατά μίαν έννοια, και με τις δύο αδελφές (την πρώην γκόμενα και τη νυν – η Δακορώνια και η Λίβα), οι γονείς (μητέρα η Βολονάκη) κάνουν τα στραβά μάτια, για να μη χάσουν το… κελεπούρι που θα παντρευτεί (υποτίθεται) τη δεύτερη. Ο Κοκκόλης στήνει ένα ωραίο δίπολο, φέρνοντας τις δύο τάξεις, τη μεσοαστική και τη λαϊκή, σε μία παράλληλη πορεία ξεπεσμού, με συνδετικό κρίκο τον Πάνο, ο οποίος κινείται, σαν την μπίλια, ανάμεσά τους. Υπάρχουν διάφορες επί μέρους σκηνές, που φανερώνουν τα ταπεινά κίνητρα των πρωταγωνιστών, όμως μία ξεχωρίζει.Ο Πάνος, αφού ντυθεί στην πένα (υποτίθεται πως πάει να βρει δουλειά), ξεκινά από την Πλάκα, για να συναντήσει τη Θεοχάρη στο διαμέρισμά της. Η συνεύρεση είναι πολύ ωραία κινηματογραφημένη με μια φυσικότητα που συναρπάζει. Θα μπορούσε να ήταν η… κρυφή κάμερα του «πειραματόζωου», που καταγράφει την επαφή δύο ανθρώπων, που παίζουν ρόλους, μέσα στους ρόλους τους, επιχειρώντας να αποδείξουν, ο ένας στον άλλον, ποιοι στ’ αλήθεια είναι. Κι εκεί ανάμεσα στα φιλιά, στα ερωτικά παιγνίδια, στα κυνηγητά στα δωμάτια, στις μουσικές και τα ποτά έρχεται ένα αναπάντεχο ξεσκέπασμα, ένας καυγάς, που αφήνει εκτεθειμένους και τους δύο εραστές. Οι ρόλοι αποκαλύπτονται πλήρως, οι αβεβαιότητες και οι ανασφάλειες έρχονται στο φως, με το ξεγύμνωμα των συμπεριφορών να οδηγεί σε μια κάθαρση συναισθηματική, που απλώς επισφραγίζει το τέλος της σχέσης. Η ερωτική πράξη που ακολουθεί είναι κατ’ ουσίαν ο αποχαιρετισμός. Μ’ ένα νευρικό μοντάζ ο Κοκκόλης δείχνει εναλλάξ τις δύο «αντίπαλες» οικογένειες, συγκροτημένες σε σώμα, να τρώνε αμίλητες στα τραπέζια τους, με τον Πάνο (το μοχλό της ανατροπής) να περιφέρεται άνευ σκοπού στους δρόμους της Αθήνας…Ο Γιώργος Αρμαδώρος (Πάνος) έχει εμφανιστεί σε διάφορα φιλμ και σειρές της TV. Σημειώνω την παρουσία του στο Dead End του Όμηρου Ευστρατιάδη (έχω γράψει παλαιότερα http://is.gd/gclJKe), αλλά και στη Σεξομανία, ταινία για την οποία θα ήθελα να κάνω ένα post στο μέλλον.
Για τον έτερο των πρωταγωνιστών, το «σύζυγο» Αντώνη Ξενάκη, έχω κάποια περισσότερα στοιχεία, κι επειδή δεν υπάρχει τίποτα σχετικό γι’ αυτόν στο internet, μεταφέρω ό,τι γνωρίζω. Πριν λίγο καιρό είχα βρει ένα πρόγραμμα του Αττικού Θεάτρου, το οποίον είχε ιδρύσει(;) ο Ξενάκης και που ανέβαζε (το καλοκαίρι του 1969) την Ιφιγένεια εν Ταύροις του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία δική του. Μέλη του Αττικού Θεάτρου ήταν εκείνη την εποχή η Κάρμεν Ρουγγέρη, ο Γιώργος Στρατηγάκης (γνωστός από την παρουσία του στο ελληνικό ερωτικό σινεμά των 70s), αλλά και ο Γιώργος Αρμαδώρος. Εκεί, υπήρχε το κάτωθι βιογραφικό…
Ο Αντώνης Ξενάκης φοίτησε στις Δραματικές Σχολές του Εθνικού Θεάτρου και του Δημήτρη Ροντήρη. Εμφανίσθηκε για πρώτη φορά το 1946 με το θίασο των Ηνωμένων Καλλιτεχνών. Το 1948 ήταν μέλος του θιάσου τού Αδαμαντίου Λεμού. Την περίοδο 1948-50 επί κεφαλής στρατιωτικού θιάσου παρουσιάζει την Αντιγόνη του Σοφοκλέους, το Σημάδι του Σταυρού του Ο’ Νηλ και άλλα έργα του ελληνικού και ξένου ρεπερτορίου. Εργάζεται ως ηθοποιός στους θιάσους Κατερίνας (1950-51), Δήμου Σταρένιου (1952-53), Τζαβαλά Καρούσου (1953-54), Βασίλη Διαμαντοπούλου (1955), Νανάς Σκιαδά, Βασίλη Λογοθετίδη, Ελένης Χατζηαργύρη (1955-56), Ελληνικού Θεάτρου (1957). Από το 1958 είναι μόνιμο στέλεχος του Πειραϊκού Θεάτρου. Έχει παίξει σε πολλά έργα και του συγχρόνου ρεπερτορίου, μεταξύ των οποίων Εκατομμυριούχοι της Νάπολης, Θάψτε τους Νεκρούς, Ήταν Όλοι τους Παιδιά μου, Σιωπηλή Τραγωδία, Ατμόπλοιον Τζόαν Ντάμβερς κ.λπ., και του κλασικού όπως στην Μάγδα του Σούντερμαν, στην Λουίζα Μίλλερ του Σίλλερ (ως Φερδινάνδος), στον Οθέλλο του Σαίξπηρ (ως Κάσιος), στους Γάμους του Φίγκαρο του Μπωμαρσέ (ως κόμης Αλμαβίβα), στην Λοκαντιέρα του Γκολντόνι (ως ιππότης Ριπαφράτα). Επί πλέον έπαιξε τους ρόλους του Δαρείου και του Ξέρξη στους Πέρσες του Αισχύλου (Φεστιβάλ του Βισμπάντεν), του Αιγίσθου και του Παιδαγωγού στην Ηλέκτρα του Σοφοκλέους, του Κρέοντος και του Ιάσονος στην Μήδεια του Ευριπίδου. Έλαβε δε μέρος και στις Ευμενίδες του Αισχύλου.
Η Καίτη Θεοχάρη έχει παίξει και αυτή σε ορισμένες ταινίες –τη θυμάμαι περισσότερο στη «Ματωμένη Γη» (1967), ένα… φασόλι western του Όμηρου Ευστρατιάδη, στο οποίο είχε γράψει ωραία νεοκυματική μουσική ο Πάνος Σαββόπουλος!–, αλλά, μάλλον, περισσότερο γνωστή είναι ως τραγουδίστρια, αφού βρέθηκε δίπλα στον Βασίλη Τσιτσάνη (έχει τραγουδήσει σε πρώτη εκτέλεση, μαζί με τους Δημήτρη Ευσταθίου, Χαρούλα Λαμπράκη και τον ίδιο το συνθέτη, το «Δε ρωτώ ποια είσαι» το 1966), στον Γιώργο Ζαμπέτα, στον Σταύρο Κουγιουμτζή («Δυο περιστέρια/ Καρτερώ», 45άρι στη Lyra, το 1967 σε στίχους Γιάννη Κακουλίδη), ενώ έχει συμμετάσχει στο 19ο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού, το 1980, αποδίδοντας το τραγούδι των Γιάννη Κατέβα/ Γιώργου Κανελλόπουλου «Είσαι για μένα όλος ο κόσμος», σε ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας του Νίκου Λαβράνου. (Οι πληροφορίες προέρχονται από διάφορα sites). Το 1983 η Καίτη Θεοχάρη θα κάνει κι έναν προσωπικό δίσκο (LP), τον μοναδικό της(;), που είχε τίτλο «Κι Είχα Τόσα Πολλά Να Σου Δώσω» [EMI/ Columbia 14C 062-71270], τραγουδώντας ωραία λαϊκά (της νύχτας) των Χρυσοβέργη-Γιατρά… Από ’κει επιλέγω ένα κομμάτι, για να κλείσω…