με αφορμή τα… κιθαροσόλι

Ορισμένοι μπορεί να μην καταπίνουν την κάμηλο, αλλά, πάντως, τον κώνωπα τον διυλίζουν. Κάποιος σχολιαστής στο blog του Νίκου Σαραντάκου «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (γράφω τη λέξη “blog” με αγγλικά στοιχεία…) και παρακινούμενος από το θέμα της ανάρτησης για το «κοφίνι του Μπάμπη» έδειξε να ενοχλείται από μία δική μου λέξη –τα κιθαροσόλι– η οποία έχει γραφεί δύο μόλις φορές στο δισκορυχείον, στη διάρκεια των τελευταίων τριών plus ετών (τον ευχαριστώ, εννοείται, για την τόσο λεπτομερή ανάγνωση-μελέτη των όσων γράφω). Άρα δεν πρόκειται για μία λέξη της κατάχρησης, ούτε βεβαίως πρόκειται για κάποια λέξη που με χαρακτηρίζει ως γραφιά. «Έπαιξαν», βεβαίως, διάφοροι στην πορεία των σχολίων… Άλλος έγραψε κάτι για «κριθαράκι» και «κατσαρόλι», άλλος επέδειξε τις γλίσχρες ικανότητες του στη στιχουργική («Του Χέντριξ τα κιθαροσόλι/ τ’ αγαπούσαν λέω όλοι!»), άλλος έγραψε για τα… κιθαροσόλια των νοικοκυρών στην Αργεντινή (οργιαστική φαντασία!), κάποιος άλλος για… κιθαροσολικισμό (πόσα θαυμαστικά να βάλω;), ενώ και ο ίδιος ο Νίκος Σαραντάκος απαντώντας στα σχετικά σχόλια σημείωσε πως «το Δισκορυχείο είναι πολύ καλό (σ.σ. τον ευχαριστώ), αλλά τα κιθαροσόλι τα βρίσκω αποτρόπαια και τραγελαφικά γιατί το πρώτο μισό (κιθαρο-) μόνο ελληνικό μπορεί να είναι». Έγινε δηλαδή ένας μικρός, μικρούλης, τζέρτζελος. Λίγα λόγια λοιπόν κι από εμένα με αφορμή αυτή την… αποτρόπαια λέξη.

Πρώτον, κάτι ουσιαστικό. Ποτέ στο δισκορυχείον δεν έχω ασχοληθεί με το πώς γράφει ο ένας και ο άλλος (ούτε συνάδελφος, ούτε σχολιαστής). Ποτέ δεν έχω κάνει κριτική στον τρόπο γραφής τού καθενός, στο αν βάζει τόνους, στο αν τηρεί την στίξη, στο αν γράφει greeklish, κινέζικα ή αλαμπουρνέζικα. Φυσικά, εννοείται, δεν καταφέρομαι εναντίον εκείνων που το πράττουν. Απλώς, εμένα μ’ ενδιαφέρει το παραμέσα. Το τι θέλει να πει ο καθείς. Το ζουμί. Η άποψή του για συγκεκριμένα ζητήματα. Και επ’ αυτών γίνεται κουβέντα. Δεν θέλω να πω τίποτα για τον Νίκο Σαραντάκο και για τη δουλειά που κάνει. Κάποια κείμενά του είναι απολαυστικά, αλλά συχνά δεν έχω χρόνο να τα διαβάσω. Κάπου με κουράζουν. Υπάρχει μία ανατροφοδότηση στοιχείων, πραγμάτων και καταστάσεων, που μου θυμίζει… φιλολογική βραδυά. Τιμώ τους φιλολόγους και το ενδιαφέρον τους για τη γλώσσα, αλλά εγώ είμαι του Πολυτεχνείου… Τρεις το λάδι, τρεις το ξύδι…

Όσοι ασχολούμαστε με την μουσικοκριτική, τη μουσικογραφία όπως λένε άλλοι, ή τα κείμενα για τη μουσική (όπως λέω εγώ) χρησιμοποιούμε και πολλάκις επινοούμε λέξεις (από τις προσλαμβάνουσες που έχει ο καθένας μας), οι οποίες μας βοηθούν (ή έτσι νομίζουμε) στην προσπάθειά μας να επικοινωνήσουμε με τους αναγνώστες μας. Βλέπω (κι εγώ ως αναγνώστης) ένα κείμενο με «σκεπασμένο» όνομα και αντιλαμβάνομαι ότι είναι του Ζήλου, του Χαρωνίτη, του Γιαννουλόπουλου παλαιότερα ή της Σπανούδη ακόμη παλαιότερα… Ο καθείς μας έχει έναν τρόπο γραπτής έκφρασης (προϊόν και της εποχής του), τον οποίον αλλάζει και μεταπλάθει στη διαδρομή, διατηρώντας όμως κάποια αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά. Έτσι κι εγώ έχω μερικούς κανόνες, οι οποίοι εμφανίζονται, αυτοματικώ τω τρόπω πλέον, στα γραπτά μου. Σας διαβεβαιώνω, όμως, πως έχει προηγηθεί σκέψη. Τίποτα δεν είναι τυχαίο.

Έχω αποφασίσει να γράφω –τα τελευταία κάμποσα χρόνια –το album, ως «άλμπουμ». Επειδή είναι μια λέξη που έχει διαχρονική, ελληνική χρηστικότητα. Το ίδιο και το ρεφρέν, το κλαμπ, τον σταρ ή την σταρ κ.ο.κ. Καμμιά φορά μπορεί να ξεφύγει κανένα club, ιδίως αν προηγείται το όνομα τού κλαμπ (π.χ. “Marquee club”), αλλά, βασικά, αυτός είναι ο κανόνας. Μία λέξη, πάντως, που με προβληματίζει χρόνια είναι η λέξη «σόλο». Κι εδώ πρέπει να προηγείται και να προτιμάται το «σόλο» τού «solo», αλλά τι γίνεται με τον πληθυντικό; «Τα σόλο», «τα σόλα», «τα solos», «τα soli» ή μήπως «τα σόλι»; Υπάρχουν βεβαίως και τα «σολαρίσματα»… Έχω ακούσει και τις «σολιές»… Δεν ξέρω. Κατά καιρούς μπορεί να έχω χρησιμοποιήσει τα πάντα (πολύ παλαιά ακόμη και το λάθος, για μένα, «τα solos», που είναι... αγγλικοποίηση από την ιταλική), αλλά τα τελευταία χρόνια εμμένω στα soli ή και στα σόλι. Δεν έχω αποφασίσει ακόμη –το παλεύω μέσα μου (ακούγεται αστείο, αλλά δεν είναι)– αν πρέπει να χρησιμοποιώ ελληνικούς ή λατινικούς χαρακτήρες στην εν λόγω λέξη. Επειδή η λέξη «σόλι» δεν ακούγεται (ούτε γράφεται βεβαίως) στην ελληνική, μάλλον προτιμώ την «soli». Άρα που καταλήγουμε; «Σόλο» για τον ενικό και «soli» για τον πληθυντικό; Και τα «σόλα» όμως μπορεί να είναι κακόηχη λέξη, αλλά δεν είναι εντελώς άσχημη. Ακόμη το ψάχνω… 

Τα «κιθαροσόλι» τώρα, για τα οποία έγινε o μικρός ντόρος στο blog του Σαραντάκου είναι μία λέξη πλαστή, δική μου. Έμπνευση της στιγμής. Μου αρέσει ως λέξη. Έχει «ρ», «λ», πέντε «διγράμματες» συλλαβές… έχει μια συμμετρία. Εγώ όταν την έγραψα δεν σκέφτηκα ούτε το... κριθαράκι, ούτε το… κατσαρόλι· ίσως γιατί γράφω, πάντα, ενώ έχω περιδρομιάσει! Το ότι το πρώτο κομμάτι της είναι αρχαιοελληνικό και το δεύτερο «ξένο» δεν μ’ ενοχλεί. Δεν το παίζω, ούτε είμαι γλωσσαμύντορας. Δεν ανήκω σ’ εκείνους που φοβούνται για την (κακή) τροπή της ελληνικής γλώσσας, έχοντας αναλάβει το πατριωτικό καθήκον να την προστατεύσουν έναντι των αλλοφύλων (ουδένας υπαινιγμός για κανέναν). Τώρα, βεβαίως, ο Σαραντάκος βρήκε τα… κιθαροσόλι μου (να ήταν και δικά μου! – ενός βέλγου μεταλλά ήταν) «αποτρόπαια» και «τραγελαφικά»… Τι να πω; Γούστα είναι αυτά· και σεβαστά από εμένα τουλάχιστον.

Να και κάτι σχετικόν-άσχετο. Τις λέξεις «blog» και «blogger» προτιμώ να τις γράφω με λατινικά στοιχεία. Τις γνωρίζουν όσοι ασχολούνται με το blogging, αλλά τις αγνοεί η μισή Ελλάδα. Σε 30 χρόνια μπορεί να ακούγονται όπως το ρεκόρ, το μπαρ ή το κλαμπ… Τότε το μπλογκ (με ελληνικά στοιχεία) θα είναι η ενδεδειγμένη γραφή. Εννοείται πως δεν έχω κανένα πρόβλημα με το «μπλογκ» και τον «μπλόγκερ» σήμερα, ούτε ποτέ θα σχολίαζα (θετικώς ή αρνητικώς) το ένα ή το άλλο.