ΦΟΙΒΟΣ ΔΕΛΗΒΟΡΙΑΣ “ANIME” πολύ λίγα πράγματα

Δεν θα συμμεριστώ τις γνώμες πολλών που νομίζουν πως ο Φοίβος Δεληβοριάς με το “Anime”  [Inner Ear, 2022] έβγαλε τον δίσκο της δεκαετίας. Δεν θα συμφωνήσω μ’ εκείνους που γράφουν πως... «έχουν περάσει 10 μέρες από την κυκλοφορία του νέου δίσκου του Φοίβου Δεληβοριά, ΑΝΙΜΕ, και ακόμα δεν τον έχουμε ξεπεράσει».
Διάλεξα, έτσι, μια τυχαία φράση, που διάβασα κάπου –θα μπορούσα να διαλέξω κι άλλες–, για να πω, απλώς, πως γράφτηκαν απίστευτες υπερβολές για το συγκεκριμένο άλμπουμ, οι οποίες δεν δικαιολογούνται με κανέναν τρόπο και με τίποτα.
Πραγματικά, πριν ακούσω το “Anime”... προσευχόμουν να είναι τόσο καλό, ώστε να γράψω κι εγώ έναν έπαινο, σβήνοντας ή ανατρέποντας τέλος πάντων μιαν εικόνα που έχω δημιουργήσει σε φίλους-αναγνώστες, πως τάχα δεν γουστάρω Φοίβο Δεληβοριά, πως ξύνω τα νύχια μου για διαδικτυακούς καβγάδες με τους fans του, πως μ’ αρέσει να το παίζω έτσι ή αλλιώς, ώστε να ξεχωρίζω, ακόμη κι εκεί όπου δεν υπάρχει λόγος κ.λπ. Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν ισχύει, φυσικά.
Ας πληροφορήσω, λοιπόν, κάποιους πως στο παρελθόν έχω γράψει και καλά λόγια για τον Φοίβο Δεληβοριά, και πως πολύ θα ήθελα να ξαναγράψω, με αφορμή το “Anime”. Πως πολύ θα ήθελα να στοιχηθώ, εννοώ, πίσω απ’ όλους τους συναδέλφους, που έχουν ήδη γράψει ύμνους για τον δίσκο και πως δεν θα είχα κανένα απολύτως πρόβλημα να προσμετρηθεί και η δική μου θετική γνώμη, τελευταία, πίσω απ’ όλες τις υπόλοιπες.
Δυστυχώς, όμως, δεν θα μπορέσω να το κάνω.
Και δεν θα μπορέσω (να το κάνω), γιατί ο δίσκος παρουσιάζει τεράστια κενά και... ανεπίτρεπτες προχειρότητες.
Αν εξαιρέσεις, εννοώ, τον τρόπο παρουσίασης του άλμπουμ, από την παραγωγή και τους μουσικούς, που είναι άκρως επαγγελματική (ως απολύτως θετικό το λέω αυτό), από κει και πέρα, στα βασικά στοιχεία της τραγουδιστικής ύλης (στίχοι, μουσικές, ερμηνείες) εντοπίζονται πολύ σοβαρά προβλήματα.

Ο μόνος τρόπος για να κρίνεις το “Anime” είναι να το φανταστείς χωρίς τον ήχο του και τα παιξίματα των μουσικών. Να το φανταστείς μόνο με φωνή και με κιθάρα.
Το λέω ευθαρσώς. Οι μουσικοί, με το ταλέντο τους, καλύπτουν τις αδυναμίες της τραγουδοποιίας του Φοίβου Δεληβοριά στο “Anime”. «Παραπλανούν» δηλαδή με τον ήχο τους, δημιουργώντας μιαν «υψηλή» εικόνα, που, σε κάθε περίπτωση, δεν αντιστοιχεί σε μια το ίδιο υψηλή στιχουργική, συνθετική και ερμηνευτική πρόταση.
Ο Φοίβος Δεληβοριάς μπορεί να έχει τη φήμη του δυνατού στιχοπλόκου (τη λέξη δεν την χρησιμοποιώ υποτιμητικά – δεν υπάρχει τίποτα υποτιμητικό σ’ έναν δεινό στιχοπλόκο), αλλά εδώ, στο “Anime”, το αποτέλεσμα της στιχουργικής του, της στιχοπλοκής του, είναι, γενικώς, πενιχρό.
Λυπάμαι που θα το πω, αλλά, πολύ συχνά, αυτά που διαβάζω και ακούω στο “Anime”, τα θεωρώ κακά, δηλαδή κάκιστα ελληνικά. Και ως διατυπώσεις, και ως νοήματα, και ως τα πάντα. Ένα παράδειγμα:
«Θα φιλήσω τ’ άκρα σου στη μέση / Ο κανόνας μου θα σ’ εξαιρέσει / Θα σε πάω ταξίδι εκεί που στέκεις καθιστή / Θα σου μάθω να μου μείνεις άγνωστη / Να ’σαι στο ακίνητο σημείο μου ρευστή / Και με μένα να μου γίνεσαι άπιστη».
Αν κάποιος μπορεί να βγάλει νόημα από αυτή την ασυνάρτητη ακολουθία θα τον παρακαλέσω πολύ να μου το πει, και να μου το εξηγήσει, στα σχόλια.
Δεν χρειάζεται να πω πως τέτοιες στροφές υπάρχουν πολλές στο “Anime”.
Ο Φοίβος Δεληβοριάς υπέκυψε στον βερμπαλισμό, στην άνευ λόγου πολυλογία. Ίσως να νομίζει πως όσο πιο πολλά λέει, τόσο πιο πολύ επεξηγηματικός γίνεται. Δυστυχώς, για κείνον, αυτό δεν συμβαίνει. Όσο πιο πολύ μιλάει, τόσο πιο πολύ ταλαιπωρεί εκείνο που θέλει να πει. Και από το πολύ λέγε-λέγε, τελικώς, δεν μένει απολύτως τίποτα ή σχεδόν τίποτα.
Ψάχνει, λοιπόν, το τι θέλει να πει σε κάθε τραγούδι του, ο Φ. Δεληβοριάς, γυρνάει και ξαναγυρνάει μπρος και πίσω από τις λέξεις, προκειμένου να τις φέρει σε μια φάση εκφραστικής συμμόρφωσης, αλλά είναι τόσο άτσαλες και άτεχνες οι τελικές επιλογές του, που σε κάνουν ν’ απορείς.
Και να μην ακούσω, τώρα, για... ποιητικότητες, ελλειπτικούς λόγους και τα τοιαύτα, γιατί θα καγχάσω. Δεν υπάρχει καμία ποίηση στην στιχουργική του Φ. Δεληβοριά. Αλλά ας υπήρχε ένας στίχος απλός, μεστός, κατανοητός, όχι τραβηγμένος από τα μαλλιά, όχι δέσμιος των ψεύτικων εντυπωσιασμών και δεν θα είχαμε κανένα απολύτως πρόβλημα.
Είναι, λοιπόν, αναμενόμενο αυτός ο τελείως ανερμάτιστος λόγος να μην είναι εύκολα μελοποιήσιμος. Αυτό το καταλαβαίνει, το νοιώθει, και ο ίδιος ο Φ. Δεληβοριάς, καθότι όταν επιχειρεί να τραγουδήσει οι παρατονισμοί πάνε σύννεφο! Να μην αρχίσω να δίνω παραδείγματα, γιατί δεν θα τελειώσουμε άλλο. Και εκτός από τους παρατονισμούς υπάρχουν και οι... επιταχυνόμενες και... επιβραδυνόμενες εκφορές λέξεων, ώστε να γίνει κατορθωτό να χωρέσουν στα μουσικά μέτρα – να μπορέσουν με κάποιο τρόπο να... ψιλο-τραγουδηθούν.
Μα τω Θεώ, απορώ. Δεν τον είχα για τόσο βιαστικό, για τόσο ατημέλητο, από τεχνικής πλευράς, τον Φοίβο Δεληβοριά. Ήξερα, νόμιζα τέλος πάντων, πως παιδεύει τις λέξεις του, πως προσπαθεί πάντα να βρει την κατάλληλη ροή – τον τρόπο να κυλάει ο λόγος του, χωρίς προσκόμματα. Δυστυχώς, εδώ, δεν το καταφέρνει.
Ακόμη και ως τραγουδιστή-ερμηνευτή τον ακούω «λίγο» σ’ αυτόν τον δίσκο. Και ευτυχώς, εδώ που τα λέμε, που έχει κοντά του την Νεφέλη Φασούλη, που του στρώνει τη φωνή με τα φωνητικά της, προσφέροντας, όπου επεμβαίνει, καλές λύσεις.
Άλλα θέματα...
Ο Φοίβος Δεληβοριάς χρησιμοποιεί συχνά κύρια ονόματα στην στιχουργική του, τοπωνύμια κ.λπ., επιδιώκοντας να δημιουργήσει μία οικειότητα με τον ακροατή του. Αυτό, προσωπικώς, το θεωρώ... πονηρό και ύποπτο. Κάπως σαν μια ευκολία, χωρίς την απαραίτητη ουσία από πίσω. Παρά το γεγονός πως αυτή η πρακτική, εδώ, δεν συναντάται σε υπερβολικό βαθμό, εντούτοις υπάρχει και πάντα θ’ ακούγεται... κάπως (Παγκράτι, Βαρνάβα, Ciao, Αχειροποιήτου, Τσιμισκή, Ροτόντα, Βαρδή Βαρδινογιάννη κ.λπ.).
Στο τραγούδι «Κάποια παιδάκια» ο Φοίβος Δεληβοριάς δείχνει σαν να θέλει να καταπιαστεί μ’ ένα πολύ σοβαρό θέμα –δεν ξέρω αν το έχει καταλάβει– με τα παιδιά με «διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή», προσπαθώντας να συγκινήσει. Το θέμα είναι ειδικό, ιδιαίτερο και δύσκολο, και το να ανακατεύονται αυτά τα παιδάκια με τα άλλα τα παιδάκια, που «γυρνάν απ’ το σχολείο και λένε ψέματα», ή με τα άλλα τα παιδάκια που «τα έχουν καταστρέψει τα παινέματα» κρίνεται ως άστοχο.
Δεν ξέρω σε ποιους αναφέρεται ο Φ. Δεληβοριάς στο τραγούδι «Ο λωτοφάγος». Στον εαυτό του (δεν το πιστεύω); Στη γενιά του; Σε κάποια άλλη γενιά; Πάντως όπου κι αν αναφέρεται η κριτική είναι και υπερβολική και άδικη. Γενικά, η κριτική σε γενιές είναι άστοχη και άδικη, με τον τρόπο που γίνεται από τους γνωστούς καλοθελητές – οι οποίοι, πάντα, αν το ψάξεις δηλαδή, είναι ανάλγητοι, πρεσβεύοντας τα χειρότερα για τις κοινωνίες.
Το πιο συμπαθητικό τραγούδι, σαν τραγούδι συνολικά, του Φοίβου Δεληβοριά, από την πρώτη πλευρά του δίσκου (αν κι εγώ ακούω το CD) είναι το «Ένα Σάββατο που μοιάζει Κυριακή». Παρότι γράψαμε πιο πάνω για την χρήση των κυρίων ονομάτων, το τραγούδι αυτό, συνολικά, το ξαναλέμε, στέκεται καλά και σαν μελωδία, ενοργάνωση, φωνές-φωνητικά κ.λπ. Είναι μια καλή προσπάθεια.
Μουσικά στέκεται καλά και το επόμενο, η «Άγρια ορχιδέα», αν και οι στίχοι κατ’ εμέ, εδώ, είναι απαράδεκτοι. Και δεν το λέω αυτό εξαιτίας της λέξης «αρχίδια», αλλά γιατί μια τέτοια λέξη θα την χρησιμοποιήσεις, αν την χρησιμοποιήσεις, με πολύ μεγάλη σύνεση και για πολύ σοβαρό λόγο. Εδώ υπάρχει τέτοια και τόση κατάχρηση, με αποτέλεσμα η λέξη να ακυρώνεται, σχεδόν να γελοιοποιείται, χάνοντας και το παραμικρό νόημά της.
Και το «Αταίριαστο» στέκεται μουσικά, ενοργανικά, αλλά το τραγούδι θα μέτραγε, συνολικά, αν είχε άλλους στίχους. Εδώ ακούς... άνδρειος, εξύπνος, πέρήφανος, πάράφρων (έτσι, με δύο τόνους), κομπάνιες κ.λπ.
Αρκετά καλά είναι και τα κουπλέ στο «Ο ποιητής και το ποίημα», αλλά το/τα ρεφρέν είναι πολύ κατώτερα. Αν το τραγούδι αυτό δεν είχε τα ρεφρέν που έχει, δηλαδή δεν είχε καθόλου ρεφρέν (δεν θα χανόταν και τίποτα εδώ που τα λέμε), θα ήταν το ωραιότερο του δίσκου.
Το τραγούδι «Ελένη Τοπαλούδη» επίσης είναι καλό γενικά, αλλά και γι’ αυτό, προσωπικώς, έχω κάποιες ενστάσεις – σοβαρές θα τις έλεγε. Το τραγούδι θα έπρεπε να έχει άλλο τίτλο. Όχι άλλο θέμα, μα άλλο τίτλο. Και μια-δυο αλλαγές στα λόγια. Και ο νοών νοείτω. Και δεν θέλω να πω περισσότερα. Όποιος καταλαβαίνει τι θέλω να πω... καταλαβαίνει. Όποιος όχι, δεν πειράζει. Συνθετικά είναι, δε, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα του CD, με δυτικές και ανατολικές (ανατολίτικες) επιρροές και ωραία φωνητικά, παιξίματα κ.λπ.
Το “Anime” έχει διάρκεια γύρω στα 50 λεπτά. Αν ήταν 10-12 λεπτά μικρότερο πιστεύω πως κάποια από τα προβλήματά του θα είχαν αποφευχθεί. Όχι όλα φυσικά.
Επαφή: www.inner-ear.gr