o JON BALKE μελοποιεί ποιητές της Al-Andalus

Το παράξενο άλμπουμ “Hafla” (2022) του νορβηγού κιμπορντίστα Jon Balke, μαζί με την κολεκτίβα Siwan, δεν στέκεται μόνο του και «ξεκρέμαστο» στον κατάλογο της ECM (AN Music), καθώς υπάρχει και το προηγούμενο δικό τους “Nahnou Houm”, για την γερμανική εταιρεία, από το 2017 – αν και σε κάθε περίπτωση δεν παύει το “Hafla” να ακούγεται ως κάτι άλλο, μέσα στο συγκεκριμένο ρόστερ.

Τι είναι αυτό που κάνει το “Hafla” ξεχωριστό; Κατ’ αρχάς η line-up των Siwan, που πέραν του Jon Balke (πλήκτρα, ηλεκτρονικά, tombak) απαρτίζονται εκ των Mona Boutchebak φωνή, quitra, Derya Turkan κεμεντσέ, Bjarte Eike μπαρόκ βιολί, Helge Norbakken κρουστά, Pedram Khavar Zamini tombak και Per Buhre φωνή, βιόλα.
Έχουμε λοιπόν ένα γκρουπ με ανατολίτικα όργανα στο setting του, και βεβαίως (και) με δυτικά.  
Η κατάσταση περιπλέκεται, δε, αν σας πούμε πως στην εγγραφή συμμετέχει ένα ακόμη σχήμα, το Barokksolistene, οι μουσικοί του οποίοι χειρίζονται βιολιά (3), βιόλες (2), βιολοντσέλα (2) και κοντραμπάσο.
Ας πούμε λοιπόν πως αυτό το κράμα, που ξεκινάει από τα όργανα και που επεκτείνεται στις μουσικές, σχετίζεται άμεσα με το ιστορικό αραβο-ανδαλουσιανό στοιχείο, της Ιβηρικής χερσονήσου (Al-Andalus).
Βασικά, στο “Hafla” καταγράφονται μουσικές, που συνοδεύουν λόγο. Λόγο παλαιό, προερχόμενο από ιστορικές μορφές των γραμμάτων της Al-Andalus, όπως τους Wallada bint al-Mustakfi (11ος αι.), Ibn Zaydun (11ος αι.), Ibn Sara As-Santarini (11ος αι.), Ibn Saʿīd al-Maghribī (13ος αι.) και Abu Bakr al-Turtushi (11ος αι.) και ο οποίος (λόγος) μελοποιείται από τον Jon Balke (τα έντεκα από τα δώδεκα κομμάτια αφορούν δικές του συνθέσεις) και την Mona Boutchebak.
Το αποτέλεσμα είναι σίγουρα ενδιαφέρον. Οι συνθέσεις είναι μικρές και μεσαίες σε διάρκεια, κάτι που προσφέρει στον ακροατή μία πρωταρχική άνεση να παρακολουθήσει το ηχητικό δρώμενο με τα μελοποιημένα ποιήματα, που τραγουδιούνται πότε στα αραβικά και πότε στα ισπανικά (το booklet περιλαμβάνει και την μετάφρασή τους στα αγγλικά), να κρατούν ψηλά το ενδιαφέρον, τόσο στο επίπεδο του λόγου, όσο και σ’ εκείνο της ερμηνείας.
Ο Jon Balke, από την άλλη, είναι σίγουρο πως έχει μελετήσει το θέμα, χρησιμοποιώντας με δημιουργικό τρόπο τόσο τα έγχορδα, όσο και τα κρουστά, προσθέτοντας με τα πλήκτρα του διάφορα «στρώματα» στο βάθος, τα οποία κάποιες λίγες φορές βγαίνουν και πιο μπροστά κυριαρχώντας.
Έτσι, το συνολικό άκουσμα, μένει πιο κοντά σε κάτι που έρχεται από τόσο παλαιά (και αναφερόμαστε στον λόγο των αραβο-ανδαλουσιανών ποιητών), παρά σε κάτι περισσότερο σημερινό, που επιδιώκει να εκβιάσει (ανούσιες) «πρωτοπορίες».
Σοβαρό, καλό, αλλά όχι απαραιτήτως και εύκολο άλμπουμ, καθώς κινείται σε περισσότερο «έντεχνες» φόρμες, παρά σε λαϊκές.