Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης (1919-2005) μελοποιείται από πολύ
παλαιά. Σχεδόν από τον καιρό της ποιητικής εμφάνισής του, στα ελληνικά
γράμματα, μέσω της πρώτης, αναγνωρισμένης από τον ίδιον, συλλογής του «Η
Λησμονημένη» [Ίκαρος, 1945].
Ο Μάνος Χατζιδάκις
Ήταν δύο χρόνια αργότερα (1947), όταν ο Μάνος Χατζιδάκις μελοποιεί μια στροφή, την έκτη, από το ποίημα του Μίλτου Σαχτούρη «Έξι στιγμές», την οποία τιτλοφορεί «Ο βαρκάρης των κεραυνών» και ακόμη το ποίημα «Ο βυθός», το οποίο μετονομάζει ως «Ένας ναύτης στο φεγγάρι» ή «Το τραγούδι του ναύτη». Τα δύο αυτά συνθέματα θα αποτελούσαν, πιο μετά, το «έργο 2» του Μάνου Χατζιδάκι «Δύο Ναυτικά Τραγούδια» (1947).
Ψάχνοντας λίγο το θέμα, λέμε πως αυτά τα δύο ποιήματα του Μίλτου Σαχτούρη συμπεριλαμβάνονται στην ποιητική συλλογή του «Παραλογαίς» [Ιδιωτική Έκδοση, 1948]. Οπότε τα εξής τινά μπορεί να συμβαίνουν...
Ή ο Μάνος Χατζιδάκις τα μελοποίησε αργότερα (1948), ή τα ποιήματα είχαν ήδη δημοσιευθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά, όταν θα τα μελοποιούσε το 1947 ο Μ. Χατζιδάκις, ή ότι οι δύο άντρες γνωρίζονταν, ή ότι είχαν κοινούς γνωστούς, με τα ποιήματα να φθάνουν στα χέρια του Μάνου Χατζιδάκι πριν εκδοθούν. Τι απ’ όλα αυτά έχει συμβεί δεν είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε.
Τα τραγούδια αυτά ηχογραφήθηκαν από τον Μάνο Χατζιδάκι (πιάνο) και τον Σπύρο Σακκά (φωνή), στις 12 Δεκεμβρίου 1972 (είναι η πιο γνωστή εκδοχή), για να ακουστούν τρία χρόνια αργότερα στο LP «Μάνου Χατζιδάκι: Ο Καπετάν Μιχάλης και Ο Κύκλος του C.N.S.» [Νότος, 1975]. Έκτοτε, βεβαίως, παρουσιάστηκαν πολλές φορές και από άλλους ερμηνευτές.
Τα κομμάτια είναι αξιοθαύμαστα, προσεγγίζοντας ταιριαστά την ποίηση του Μίλτου Σαχτούρη, καθώς κινούνται κάπου ανάμεσα στο lied και το πιο σύγχρονο «καθημερινό» τραγούδι.
Να πούμε εδώ πως, στην συνέχεια, θα γίνει λόγος κυρίως για τις λαϊκές (με την ευρύτερη έννοια) μουσικές προσεγγίσεις της ποίησης του Μ. Σαχτούρη και όχι για τις λόγιες (όπως του Αργύρη Κουνάδη, για παράδειγμα).
«Ο Τρελλός Λαγός»
Ο πρώτος που φαίνεται να καταγράφει στην δισκογραφία ένα μελοποιημένο ποίημα του Μίλτου Σαχτούρη πρέπει να ήταν ο 18χρονος Νίκος Κυπουργός, στο άλμπουμ του «2» [Rod Strofes, 1970]. Λέμε για το ποίημα «Ο τρελλός λαγός», από την συλλογή «Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο» [Ιδιωτική Έκδοση, 1958].
Η μελοποίηση του «τρελλού λαγού» (ένα από τα πιο γνωστά και
πιο αγαπημένα ποιήματα του Μίλτου Σαχτούρη) δεν είναι, σίγουρα, από τις πιο
επιτυχημένες που θα μπορούσε να γίνουν. Ο νεαρός συνθέτης κινούμενος μέσα στο
κλίμα του νεοκυματικού ρομαντισμού, με τη συνοδεία κιθάρας, τραγουδά τα λόγια
του ποιητή, διατηρώντας την αίσθηση των στροφών, ενώ επαναλαμβάνει στο τέλος
κάθε στίχου τη φράση «ο τρελός λαγός», κάτι το οποίο δεν συμβαίνει στο ποίημα.
Εντάξει, αρκετές φορές οι ανάγκες μιας μελοποίησης οδηγούν τους συνθέτες σε μικρο-αλλοιώσεις των στίχων ενός ποιήματος. Αυτό συμβαίνει συχνότατα και από εγνωσμένης αξίας συνθέτες (και ο Μάνος Χατζιδάκις στο ποίημα «Ο βυθός» έχει παρέμβει στον στίχο), όμως, εδώ, γενικότερα η μελοποίηση δεν συνάδει με το ύφος του ποιήματος – είναι ερασιτεχνική.
«Ο τρελλός λαγός» μελοποιείται ξανά, το 1985, στο άλμπουμ του Κυριάκου Σφέτσα “Paysage / Song of Love” [Εταιρία Νέας Μουσικής]. Την λιτή άποψη του συνθέτη, για το συγκεκριμένο ποίημα υποστηρίζουν η σουηδή mezzosoprano Anne-Marie Mühle και η πιανίστρια Μερόπη Κολλάρου. Το ύφος του σύγχρονου lied, που επιλέγει ο συνθέτης, είναι οπωσδήποτε κατανοητό, αλλά η προφορά της σουηδής τραγουδίστριας, σ’ ένα ελληνικό κείμενο, δεν βοηθά, όπως και να το κάνουμε, στο να παρακολουθείς με άνεση την ταυτόχρονη πορεία μουσικής και λόγου.
Το 1995 ο Μιχάλης Σιγανίδης κυκλοφορεί το άλμπουμ του «Το Τραίνο-Φάντασμα Φίλος» [Lyra]. Εκεί, σε περίοπτη θέση, στο άνοιγμα του άλμπουμ, ακούγεται «Ο τρελλός λαγός». Πώς ακούγεται; Αυτό είναι ένα θέμα, το οποίο σχετίζεται με το «σύμπαν», που ηχητικώς φιλοτεχνεί ο Μ. Σιγανίδης.
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/music/h-poiisi-toy-miltoy-sahtoyri-stin-elliniki-moysiki-kai-tragoydi
Ήταν δύο χρόνια αργότερα (1947), όταν ο Μάνος Χατζιδάκις μελοποιεί μια στροφή, την έκτη, από το ποίημα του Μίλτου Σαχτούρη «Έξι στιγμές», την οποία τιτλοφορεί «Ο βαρκάρης των κεραυνών» και ακόμη το ποίημα «Ο βυθός», το οποίο μετονομάζει ως «Ένας ναύτης στο φεγγάρι» ή «Το τραγούδι του ναύτη». Τα δύο αυτά συνθέματα θα αποτελούσαν, πιο μετά, το «έργο 2» του Μάνου Χατζιδάκι «Δύο Ναυτικά Τραγούδια» (1947).
Ψάχνοντας λίγο το θέμα, λέμε πως αυτά τα δύο ποιήματα του Μίλτου Σαχτούρη συμπεριλαμβάνονται στην ποιητική συλλογή του «Παραλογαίς» [Ιδιωτική Έκδοση, 1948]. Οπότε τα εξής τινά μπορεί να συμβαίνουν...
Ή ο Μάνος Χατζιδάκις τα μελοποίησε αργότερα (1948), ή τα ποιήματα είχαν ήδη δημοσιευθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά, όταν θα τα μελοποιούσε το 1947 ο Μ. Χατζιδάκις, ή ότι οι δύο άντρες γνωρίζονταν, ή ότι είχαν κοινούς γνωστούς, με τα ποιήματα να φθάνουν στα χέρια του Μάνου Χατζιδάκι πριν εκδοθούν. Τι απ’ όλα αυτά έχει συμβεί δεν είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε.
Τα τραγούδια αυτά ηχογραφήθηκαν από τον Μάνο Χατζιδάκι (πιάνο) και τον Σπύρο Σακκά (φωνή), στις 12 Δεκεμβρίου 1972 (είναι η πιο γνωστή εκδοχή), για να ακουστούν τρία χρόνια αργότερα στο LP «Μάνου Χατζιδάκι: Ο Καπετάν Μιχάλης και Ο Κύκλος του C.N.S.» [Νότος, 1975]. Έκτοτε, βεβαίως, παρουσιάστηκαν πολλές φορές και από άλλους ερμηνευτές.
Τα κομμάτια είναι αξιοθαύμαστα, προσεγγίζοντας ταιριαστά την ποίηση του Μίλτου Σαχτούρη, καθώς κινούνται κάπου ανάμεσα στο lied και το πιο σύγχρονο «καθημερινό» τραγούδι.
Να πούμε εδώ πως, στην συνέχεια, θα γίνει λόγος κυρίως για τις λαϊκές (με την ευρύτερη έννοια) μουσικές προσεγγίσεις της ποίησης του Μ. Σαχτούρη και όχι για τις λόγιες (όπως του Αργύρη Κουνάδη, για παράδειγμα).
«Ο Τρελλός Λαγός»
Ο πρώτος που φαίνεται να καταγράφει στην δισκογραφία ένα μελοποιημένο ποίημα του Μίλτου Σαχτούρη πρέπει να ήταν ο 18χρονος Νίκος Κυπουργός, στο άλμπουμ του «2» [Rod Strofes, 1970]. Λέμε για το ποίημα «Ο τρελλός λαγός», από την συλλογή «Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο» [Ιδιωτική Έκδοση, 1958].
Εντάξει, αρκετές φορές οι ανάγκες μιας μελοποίησης οδηγούν τους συνθέτες σε μικρο-αλλοιώσεις των στίχων ενός ποιήματος. Αυτό συμβαίνει συχνότατα και από εγνωσμένης αξίας συνθέτες (και ο Μάνος Χατζιδάκις στο ποίημα «Ο βυθός» έχει παρέμβει στον στίχο), όμως, εδώ, γενικότερα η μελοποίηση δεν συνάδει με το ύφος του ποιήματος – είναι ερασιτεχνική.
«Ο τρελλός λαγός» μελοποιείται ξανά, το 1985, στο άλμπουμ του Κυριάκου Σφέτσα “Paysage / Song of Love” [Εταιρία Νέας Μουσικής]. Την λιτή άποψη του συνθέτη, για το συγκεκριμένο ποίημα υποστηρίζουν η σουηδή mezzosoprano Anne-Marie Mühle και η πιανίστρια Μερόπη Κολλάρου. Το ύφος του σύγχρονου lied, που επιλέγει ο συνθέτης, είναι οπωσδήποτε κατανοητό, αλλά η προφορά της σουηδής τραγουδίστριας, σ’ ένα ελληνικό κείμενο, δεν βοηθά, όπως και να το κάνουμε, στο να παρακολουθείς με άνεση την ταυτόχρονη πορεία μουσικής και λόγου.
Το 1995 ο Μιχάλης Σιγανίδης κυκλοφορεί το άλμπουμ του «Το Τραίνο-Φάντασμα Φίλος» [Lyra]. Εκεί, σε περίοπτη θέση, στο άνοιγμα του άλμπουμ, ακούγεται «Ο τρελλός λαγός». Πώς ακούγεται; Αυτό είναι ένα θέμα, το οποίο σχετίζεται με το «σύμπαν», που ηχητικώς φιλοτεχνεί ο Μ. Σιγανίδης.
https://www.lifo.gr/culture/music/h-poiisi-toy-miltoy-sahtoyri-stin-elliniki-moysiki-kai-tragoydi
https://on.soundcloud.com/X2fmr
ΑπάντησηΔιαγραφήΧάρης
το πολυ μετριο lp του Κυπουργου όπως και το πρώτο (γι αυτο και δε θελει να τα επανεκδοσει), το πουλανε για χαμενο αριστουργημα σε τιμές φουσκες καποιοι πονηροί.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίναι αληθινά σπάνια τα άλμπουμ του Κυπουργού στις Rod Strofes - ιδίως τα δύο πρώτα. Δεν παίζει ρόλο αν είναι καλά ή μέτρια. Το "2" είναι το πιο ενδιαφέρον από τα τρία. Το ότι κάποιοι πουλάνε χωρίς πάνω όριο αυτό είναι γνωστό. Και ναι, κάποιοι τα πουλάνε σε υπερβολικές τιμές.
ΔιαγραφήΤώρα, αν κάποιος θέλει κάποιο απ' αυτά αληθινά, μάλλον θα μπορέσει να το βρει και σε καλύτερη τιμή.