DES LINDBERG στη Νότια Αφρική του '60

Γεννημένος το 1941 στο Johannesburg, ο Desmond Charles “Des” Lindberg παραμένει μία από τις πιο τρανταχτές λευκές προοδευτικές φωνές, που εξακολουθούν ν’ ακούγονται στη Νότια Αφρική. Αν και, σήμερα, το να λες τα πράγματα ως έχουν σ’ έναν τόπο 48 εκατομμυρίων ψυχών, που ετοιμάζεται να υποδεχθεί το επόμενο Παγκόσμιο Κύπελο Ποδοσφαίρου, βαλλόμενον από την καθημερινή βία (έχω διαβάσει πως, στη χώρα, συμβαίνουν 18 χιλιάδες δολοφονίες το χρόνο, 20 χιλιάδες ληστείες, 36 χιλιάδες βιασμοί, ενώ 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν μολυνθεί από τη μάστιγα του αιώνα – τα νούμερα δεν σ’ αφήνουν να σκεφθείς) δεν είναι κατ’ ανάγκην δυσκολότερο από το να πράττεις το ίδιο ακριβώς στα μαύρα χρόνια του ’60, όταν το καθεστώς του apartheid είχε τον τρόπο να σε θέτει, με όλους τους κανόνες εν ισχύι, εκτός μάχης. Παρά ταύτα ο Des Lindberg τόλμησε να οργανώσει το πρώτο folk festival στη χώρα, τον Σεπτέμβριο του ’64, να ηγηθεί του National Folksong Festival, ηχογραφημένου ζωντανά στο Wits University τον Μάιο του ’65 (άλμπουμ στη CBS) και, βεβαίως, να βάλει σε κίνηση τη δική του προσωπική καριέρα (από το 1967 και μετά μαζί με τη σύζυγό του Dawn Silver), που... εκτείνεται σε καμμιά 25αριά LP και 7-8, έως σήμερα, CD. Το πρώτο άλμπουμ του Lindberg που είχε τίτλο “A Long and A Dusty Road” [CBS ALD 6866, 1965] – ωραίο εξώφυλλο, θυμίζει το “Five & Twenty Questions” του Mark Spoelstra στην Elektra από την ίδια χρονιά – περιλαμβάνει τραγούδια, που, και μόνον ως τίτλοι, δημιουργούσαν ζήτημα. Π.χ. το «Δεν μπορώ παρά ν’ αναρωτιέμαι που πορεύομαι» του Tom Paxton ή το συγκλονιστικό «Σκοτάδι σαν ένα μπουντρούμι» του Merle Travis. O... κομμουνιστής, κατά τους εχθρούς του, Lindberg, στο “Live” [CBS ALD 6925] του ’66 θ’ αποθρασυνθεί εντελώς, τραγουδώντας στην αγγλική και την afrikaans το “Die gezoem van die bye” (Big rock candy mountain) κάτι που απαγορευόταν δια ροπάλου στη χώρα, μέχρι κάποιαν εποχή. Τα afrikaans μπορεί να ήταν η γλώσσα των Boers, όμως είχαν πολλά δάνεια στοιχεία από τα ιδιώματα των ιθαγενών, όπερ σημαίνει πως ήταν μια γλώσσα την οποίαν μιλούσαν σ’ ένα δεύτερο επίπεδο πολλοί μαύροι, ενώ την καταλάβαιναν, σε πρώτο επίπεδο, ακόμη περισσότεροι. Όταν κάποιος χρησιμοποιούσε και τις δύο γλώσσες, σαν σε αντιπαραβολή, έδινε τη δυνατότητα στους μαύρους ν’ αντιληφθούν την αγγλική και συνεπώς να γίνουν περισσότερο διεκδικητικοί (μέσα κι έξω από τη χώρα). Αντιληπτό λοιπόν γιατί, σ’ ένα επίπεδο συμβόλου, το τραγούδι, με τον τρόπο του Lindberg, καταγράφεται στις λευκές πράξεις αντίστασης απέναντι στο apartheid. Ήταν το μόνο; Όχι. Τo “The seagull’s name was Nelson” (1971) ήταν ένα ακόμη. Υπάρχουν πολύ περισσότερα...
Επαφή: www.desdawn.co.za