Πριν από καιρό μάζεψα από το γιουσουρούμ, στο Μοναστηράκι, ένα extended της βρετανικής Decca από τον Νοέμβριο του ’59 με γκανέζικο highlife, το "Ghana Dance Night" [WAX 103] του Spike Anyankor· κάτι για το οποίο θέωρησα, μάλλον, τυχερό τον εαυτό μου. Πριν βάλω το βινύλιο στο πικάπ έριξα μια ματιά στο οπισθόφυλλο όπως συνήθως συμβαίνει. Διάβασα λοιπόν εκεί, πέραν των τίτλων των κομματιών, για τα οποία θα τα πούμε πιο κάτω, για την ύπαρξη άλλων δύο 7ιντσων EP, με κοντινούς κωδικούς, στην ίδια σειρά, και με αφετηρία την Γκάνα πάντα. To “WAX 101” των E.T. Mensah and His Tempos Band και το “WAX 102” των The Stargazers of Kumasi, τα οποία, όλα μαζί (τα τρία EP), θα μπορούσε να φτιάξουν μια μικρή ιστορία. Τη διηγούμαι...
Η υπόθεση highlife είναι πολύ παλαιά στη Γκάνα και, χονδρικώς, θα έλεγα πως εμφανίζεται εκεί προς τα τέλη του 19ου αιώνα. Ηχητικώς, το highlife ήταν πάντα ένα αμάλγαμα από δυτικο-αφρικανικούς ρυθμούς των παραλίων και των λιμανιών (και όχι κατ’ ανάγκην της ενδοχώρας), έτσι όπως αυτοί αναμιγνύονταν στη διαδρομή με ευρωπαϊκά στοιχεία, αλλά και με μαύρα αμερικανικά (των ΗΠΑ, της Καραϊβικής, ή της Λατινικής Αμερικής). Έχοντας, έτσι, εξ αρχής το «χάρισμα» η συγκεκριμένη φόρμα να αποτελεί ένα ζωντανό πεδίο ενσωμάτωσης κάθε «ξένου» ήχου που έφθανε στην Γκάνα – είτε μέσω των στρατιωτών (Αμερικανών ή Εγγλέζων που στρατοπέδευαν στο Δεύτερο Πόλεμο), είτε μέσω των ευρωπαίων μηχανικών που ετίθεντο «μπροστά» στην εκ-δυτικοποίηση της χώρας, είτε των απλών περιηγητών και μεταναστών –, το highlife «φούσκωνε» όλο και πιο πολύ στη διαδρομή, ερχόμενο σ’ επαφή με την jazz (το swing στην αρχή) και αργότερα με το rock, τη soul και το funk.
Η ορχήστρα, που έγραψε ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας του highlife στη Γκάνα (αλλά και στη Νιγηρία και τη Σιέρα Λεόνε, όπως και σε άλλες περιοχές της αγγλόφωνης Δυτικής Αφρικής) ήταν οι Tempos Band του τρομπετίστα E.T. Mensah (1919-1996). Βάσει των όσων συνέλεξα από διάφορες πηγές στο δίκτυο, οι Tempos Band σχηματίστηκαν από τον γκανέζο πιανίστα Adolf Doku και τον εγγλέζο μηχανικό και σαξοφωνίστα Arthur Harriman. Στην μπάντα, αρχικώς, συμμετείχαν και λευκοί φαντάροι, αλλά μετά τον Πόλεμο, όταν προσχώρησε σ’ αυτούς ο E.T. Mensah, όλοι οι συμμετέχοντες ήταν Αφρικανοί. Στην αρχή leader ήταν ο πιανίστας Joe Kelly, αργότερα ο γνωστός ντράμερ Guy Warren (συνεργάτης των Thelonious Monk, Lester Young, Charlie Parker κ.ά.) και μετά το 1948 ο E.T. Mensah. Οι Tempos έγιναν αμέσως δημοφιλείς, όχι μόνο στη Γκάνα, αλλά και στη Νιγηρία, όπου πρωτοταξίδευσαν το 1950. Το 1953 νέα μέλη είναι ο αλτίστας Spike Anyankor και ο bongoman-τραγουδιστής Dan Acquaye. Προς τα μέσα της δεκαετίας(;) ο Anyankor θα σχηματίσει τους Rhythm Aces. Τα τέσσερα θέματα του EP “Ghana Dance Night” – “Ao! odofo!” (highlife), “Fabra mento bi” (rumba), “Konkonsa” (highlife), “Mac’s special” (highlife) – είναι πλήρως χαρακτηριστικά ενός πρώιμου afro-jazz ήχου, με exotica-cosmopolitan αίσθημα. Ποιοι αποτελούσαν τους Rhythm Aces στα τέλη των fifties δεν είναι ακριβώς γνωστό – αν και είναι πολύ πιθανόν να είχαν ως ντράμερ τον Sol Amarfio, τον οποίον διεκδικούσαν και οι Stargazers of Kumasi (ή απλώς Stargazers) την ίδιαν εποχή. Σχεδόν μια δεκαετία αργότερα, στο Λονδίνο πια, ο Amarfio μαζί με τον σαξοφωνίστα Teddy Osei (κι αυτός με παρουσία στους Stargazers) ήταν εκείνοι που θα έβαζαν μπροστά τους άπιαστους Osibisa...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου