ΒΑΣΙΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Καρυωτάκης / ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ & ΜΑΡΙΖΑ ΚΩΧ / Ομολογία...

Είδα, κατά τύχη, κάποια αποσπάσματα του «Κ. Γ. Καρυωτάκης» (σκ. Τάσος Ψαρράς) στην ΕΤ1, τη σεζόν που πέρασε και μπορώ, κι εγώ, να βεβαιώσω για την ποιότητα του εγχειρήματος· τουλάχιστον με τον τρόπο που εννοεί την ποιότητα η κρατική τηλεόραση. Επίσης, είναι αλήθεια πως το στοιχείο εκείνο που μου προξένησε τη μεγαλύτερη εντύπωση ήταν η μουσική του Βασίλη Δημητρίου [Lyra]· για δύο, βασικά, λόγους. Πρώτον, γιατί επιβαλλόταν μέσω των χαμηλών της τόνων. Όμορφες μελωδίες, καθαρές γραμμές, καλά τραγούδια. Δεύτερον, γιατί υπηρετούσε, όπως πρόλαβα να διαπιστώσω, την εικόνα, παίζοντας «πίσω», αλλά όχι δευτερεύοντα ρόλο. Το «Γιατί μ’ αγάπησες» σε ποίηση Μαρίας Πολυδούρη είναι σπουδαίο τραγούδι, αν και η Μάγδα Πένσου δεν διαθέτει το ερμηνευτικό βάρος για να το σηκώσει. Το «Είμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες κιθάρες» (σε ποίηση Κώστα Καρυωτάκη) είναι ένα σονέτο που δύσκολα αντιμετωπίζεται – υποθέτω πως καλύτερα από 'μένα το ξέρει ο Βασίλης Δημητρίου – γι’ αυτό και η μελοποίησή του δεν διατρέχει επακριβώς τις στροφές του ποιήματος. Αν ο Νίκος Καββαδίας επηρεάστηκε από την ποίηση του Καρυωτάκη, ο Βασίλης Δημητρίου, αλλά και ο Χρήστος Θηβαίος, που ερμηνεύει τις «κιθάρες» – κυρίως αυτός – πλησιάζουν προς τον «τρόπο» του Θάνου Μικρούτσικου στο «Σταυρό του Νότου». Δεν είναι κακό. Ιδίως όταν το αποτέλεσμα πείθει. Πολύ ωραία τα δύο βαλς, όπως και το «Γράμματα στη Μαρία». Ok οι συνθέσεις, αλλά τις υποστηρίζουν και «ονόματα» (Νότης Μαυρουδής κιθάρες, Βαγγέλης Χριστόπουλος όμποε, Πάνος Δράκος φλάουτο, Κώστας Νικολόπουλος ηλεκτρική κιθάρα, Νίκος Πολίτης μπάσο...). Τo «Είμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες κιθάρες» το πρωτοτραγούδησε η Μαρίζα Κωχ το 1972 (λογικά, δεν πρέπει να υπάρχει προγενέστερη μελοποίηση) σε μουσική του Θάνου Μικρούτσικου. Το τραγούδι κυκλοφόρησε μόνο στις 45 στροφές [Minos 5351] και ξεχάστηκε αμέσως. Ήταν η ροκ-ζαπική περίοδος του Μικρούτσικου, τρία χρόνια πριν τα "Πολιτικά Τραγούδια" (δεν είμαι σίγουρος αν ο πατρινός συνθέτης ήξερε, τότε, τον Frank Zappa, αν και τούτο μικρή σημασία έχει), γι’ αυτό και το κομμάτι διαθέτει rock και jazz sections. Με απλά λόγια «δίνουν ρέστα» μερικοί από τους καλύτερους μουσικούς της εποχής, όπως ήταν οι: Γ. Αρχοντίδης τρομπόνι, Γιάννης Θεοδωρίδης τρομπέτα, Χάρης Καλέας πιάνο, Κώστας "Καράλης" Καραγιαννόπουλος ηλεκτρική κιθάρα, Γιώργος Λαβράνος ντραμς, Νίσσος Πανταζής μπάσο, Φίλιππος Τσεμπερούλης φλάουτο. Δεν ξέρω αν αυτό το τραγούδι – όπως και οι φουριόζοι «Δον Κιχώτες», που είναι στη δεύτερη πλευρά – μπήκε σε κάποιο CD, πάντως, όταν το 1997 είχα μεταδόσει αυτά τα τραγούδια δημοσίως (στο Καφέ Παράσταση στη Βαλτετσίου – δεν υπάρχει εδώ και αρκετά χρόνια), κι είχα μιλήσει για τις «ζαπικές» αναφορές του Μικρούτσικου, θυμάμαι τον Δημήτρη Πουλικάκο από τη... γαλαρία, να φωνάζει «Τζέθρο Ταλ είναι, Τζέθρο Ταλ». Μπορεί και νά'χε δίκιο. Σημασία έχει πως οι «κιθάρες» διαθέτουν την εντυπωσιακή ερμηνεία της Μαρίζας Κωχ, η οποία «χτυπάει κόκκινο» ανά στροφή – τραγουδιώνται οι τρεις από τις τέσσερις στροφές του σονέτου –, ακολουθώντας, με τον τρόπο της, την αυξανόμενη συνθετική και ενορχηστρωτική ένταση. Οι «Δον Κιχώτες» βεβαίως μου αρέσουν περισσότερο – το πιο... «τζεθροταλικό» κομμάτι – και νομίζω πως είναι (ακόμα το νομίζω) ένα από τα ωραιώτερα ελληνορόκ τραγούδια εκείνων των χρόνων. Όσον αφορά, τώρα, στο rock παρελθόν του Βασίλη Δημητρίου, να προσθέσω τούτο. Το 1973 είχε κυκλοφορήσει ένα 45άρι με τα κομμάτια «Ω τι κόσμος μπαμπά/ Ομολογία» [Minos 5484], που έχει ξεχωριστή σημασία. Το πρώτο τραγούδι είναι, βεβαίως, η πασίγνωστη επιτυχία του Γιάννη Καλατζή από το φερώνυμο θεατρικό του Κώστα Μουρσελά, αλλά το δεύτερο είναι ένα απίστευτο βαρύ instro, με κοφτερή κιθάρα και θλιμμένη μελωδία, που μου φέρνει στη μνήμη τα οργανικά των Νιγηριανών Ofege(!) από την ίδιαν εποχή. Greek afro-funk? Γιατί όχι; (Νομίζω πως στο συγκεκριμένο LP του Δημητρίου, που κυκλοφορεί και σε CD, δεν υπάρχει η "Ομολογία"). Αν, λοιπόν, βρείτε ποτέ το δισκάκι μπροστά σας, γυρίστε το από τη δεύτερη πλευρά και ακούστε... Κόλαφος.
KEY WORDS: Vassilis Dimitriou, Thanos Mikroutsikos, Mariza Koch