λαϊκά σέικ

Αν και το αρχείο μου στο λαϊκό δεν είναι και τόσο ενημερωμένο έχω την αίσθηση πως το μπουζούκι ανακατεύεται με το shake (και τα παράγωγά του) λίγο πριν τα μέσα της δεκαετίας του ’60. Δεν παίρνω όρκο, αλλά η πρώτη ουσιαστική απόπειρα φρονώ πως είναι το 4-tracks EP του Γεράσιμου Λαβράνου “Rebeta Nova No 1” [Polydor EPHH 50 888], που κυκλοφόρησε το Φθινόπωρο του 1964. Οι τρεις διασκευές σε ισάριθμα τραγούδια τού Απόστολου Καλδάρα («Όσο αξίζεις εσύ», «Άμα θες να φύγεις φύγε», «Λίγο-λίγο θα με συνηθίσεις») και η μία σ’ ένα του Στέλιου Μακρυδάκη («Το ’πες και το ’κανες») σε shake, merengue, bossa nova και cha cha twist δίνουν και παίρνουν. Πρωταγωνιστεί βεβαίως το μπουζούκι του Αλέκου Αναστασιάδη, αλλά και οι ηλεκτρικές κιθάρες (Τίτος Καλλίρης ή Κώστας 'Καράλης' Καραγιαννόπουλος) δεν μένουν πίσω.

Την επόμενη χρονιά η yanka (από τους πιο χαρακτηριστικούς μοντέρνους χορούς της εποχής) φαίνεται πως περνάει στο λαϊκό πάλκο με τραγούδια όπως η «Λαϊκή γιάνκα» των Θανάση Λώλου - Ηλία Μεγαλούδη με τον Βασίλειο Θεσσαλό [Ρυθμοφών PY 54, 1965]. Βασικά, αναφερόμαστε σ’ ένα ηθελημένα (αλλά μπορεί και όχι) κακόγουστο υβρίδιο, το οποίο από τη μάνα του γεννιέται για να σατιρίσει γεγονότα και καταστάσεις. Ένας από τους κυριότερους… promoters των λαϊκών σέικ ήταν οπωσδήποτε ο Χρηστάκης, ο οποίος τραγούδησε και υποστήριξε, φρονώ, στην πίστα με τα τσαλίμια του –ως ο… Τζόνι Χαλιντέι της Ελλάδος– λαϊκά σέικ με τίτλους «Σε είδα στο Λυκαβηττό», «Μια μαντάμ μ’ ένα σκυλάκι», «Πότε μίνι πότε μάξι» κ.λπ., κ.λπ. Τον overground Χρηστάκη συναγωνιζόταν ο Δημήτρης Ευσταθίου, ο οποίος αποδίδει (μαζί με τη Λίτσα Διαμάντη και τον Μάνο Παπαδάκη) το τραγούδι των Βασίλη Βασιλειάδη και Κώστα Βίρβου «Οι γιεγιέδες» [Parlophone GDSP 3256, 1968], ενώ αργότερα (1972) θα πει (μαζί με την Μάρα Ληζ & χορωδία) σε μουσική Θόδωρου Δερβενιώτη, και στίχους ξανά του Βίρβου, το απίθανο «Ω μάμμυ μπλου ρεμπέτισσα».

Το φαινόμενο των λαϊκών σέικ έπαιρνε σιγά-σιγά διαστάσεις και τη χειμερινή θεατρική περίοδο 1967-68 ανεβαίνει στο Θέατρο Άλφα η μουσική σάτιρα Γιεγιέδες και Μπουζούκια στης Πλάκας τα Κουτούκια, σε κείμενα Ναπολέοντα Ελευθερίου-Ηλία Λυμπερόπουλου και μουσική Ζακ Ιακωβίδη. Στο έργο έπαιζαν οι Τάκης Μιλιάδης, Ζωζώ Σαπουντζάκη, Σπεράντζα Βρανά, Φώτης Μεταξόπουλος, Αλέκα Στρατηγού, Κώστας Καφάσης κ.ά., ενώ τα τραγούδια θα τα ερμήνευαν οι Γιάννης Πουλόπουλος και Κλειώ Δενάρδου (αυτά όλα αναφέρονται στο πρόγραμμα, που βλέπετε στη φωτογραφία). Ο Κώστας Παπασπήλιος στο βιβλίο του για τον Ζακ Ιακωβίδη Θα Ζήσω Ελεύθερο Πουλί [Εμπειρία Εκδοτική, Αθήνα 2011] γράφει όμως πως ο Πουλόπουλος τσακώθηκε με τον επιχειρηματία Γιάννη Σύλβα και πως τη θέση του στην παράσταση πήρε τελικώς ο Τόλης Βοσκόπουλος (εκεί, μάλιστα, θα τραγουδήσει για πρώτη φορά το «Σαν της γαρδένιας τον ανθό»).

Φυσικά, τα λαϊκά σέικ ήταν ο προνομιακός χώρος τής… από ’κει πλευράς της δισκογραφίας· των μικρομεσαίων εταιρειών και των «αγνώστων» τραγουδιστών. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις του Χρήστου Κορωπιώτη με τον «Τζέημς Μποντ» [Astron AS-206] από το 1966 ή ’67, των Γιώργου Μπούρα-Πάνου Μαρίνου με το «Ζιζάνιο» [Polyphone PS 263, 1970], του Τώνη Μισιρλή με το «Κορίτσι μου» [Sonata SON-172, 1970] σύνθεση επίσης του Ζακ Ιακωβίδη, της Ρίας Κούρτη με τον «Ανισόρροπο» [Sonata SON-131, 1969] του Σπύρου Ζαγοραίου, του Χρήστου Κεσεδάκη με τον «Οίκτο» [Astron AS 617, 1970], του Leo Luzio με το «Εκείνη που με φιλούσε» [Sonata SON-3001, 1969] που δεν ήταν σέικ, αλλά… μπλουζ, του Ανδρέα Βάσσιου με το «Μπίρι μπίρι μπο» [Astron AS 608, 1970], της Ανθής Μπουζάνη με το «Τα κορίτσια με ζηλεύουν» [Astron AS 507]… Υπήρχαν, επίσης, λαϊκά τραγούδια που είχαν σχέση με γιεγιέδες, αλλά δεν ήταν σέικ. Ένα τέτοιο ήταν «Ο Βαγγέλης ο γιεγιές» των Μπάμπη Μπακάλη - Δημήτρη Γκούτη με τον Ευάγγελο Περπινιάδη (το είχε τραγουδήσει και ο Γιάννης Σταματάκης)… Μια καλή δε, και συνοπτική οπωσδήποτε, αποτύπωση της ιστορίας φαίνεται πως αποτελεί το CD «Λαϊκά Σέικ με Μπουζούκια» [Sakkaris SR 50122, 1997 και Victory music VM 2100.2, 2003], που ανθολογεί αρκετό από το δεύτερο υλικό.

Και αν η πλειονότητα αυτών των τραγουδιών δεν ήταν για να τα πάρεις σοβαρά (παρότι και ο χαβαλές έχει που και που ένα νόημα), υπάρχει ένα λαϊκό σέικ –από αυτά που έχω ακούσει εγώ δηλαδή–, το οποίον ξεχωρίζει (και δεν εννοώ το «Σκληρό μου αγόρι» των Νίκου Μαμαγκάκη - Ντίνου Δημόπουλου, με την Πόπη Αστεριάδη). Είναι ένα τραγούδι που ακούγεται, δεν είναι πλακατζίδικο. Κι επειδή ακούγεται ανασύρθηκε δύο φορές τα πιο πρόσφατα χρόνια (όχι για να γίνει χαβαλές). Είναι το «Μη φεύγεις» [Columbia SCDG 3820] από το 1969. Ένα κομμάτι που γνωστού μπουζουξή Λάκη Καρνέζη σε στίχους κάποιου Τάκη Παρισσινού, που τραγούδησε η Βούλα Γεωργούτη. Το «Μη φεύγεις» επανέφεραν στην επικαιρότητα οι Παίδες…ΕνΤάξει στο άλμπουμ τους «Τα Παλιά Φεγγάρια τα Κόβουν και τα Φτιάχνουν Άστρα» [Fontana 537 760-2] το 1998 –δεν μου αρέσει η εκτέλεσή τους–, ενώ το τραγούδησε και η Έλενα Παπαρίζου στην Platinum Edition τού «Υπάρχει Λόγος» [RCA/Sony-BMG] το 2007. Λαϊκοπόπ με χάλια ενοργάνωση (ως συνήθως), αν και η τραγουδίστρια φωνή διαθέτει και ωραία το λέει. Υπό άλλας συνθήκας μπορεί…

Κι ένα τελευταίο. Το flip-side του «Μη φεύγεις» στο 45άρι της Γεωργούτη ξέρετε τι τίτλο είχε; «Θέλω να φύγω»… Δεν κάνω πλάκα.