ο ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΦΑΡΑΚΟΣ είχε πει κάτι για τους hippies το 1969

Γνωστή, αν και κάπως ξεχασμένη, σήμερα, μορφή της Αριστεράς στην Ελλάδα, ο Γρηγόρης Φαράκος (1923-2007) δεν διετέλεσε απλώς ΓΓ του ΚΚΕ την κρίσιμη περίοδο 1989-1991, αλλά είχε, για πολλά χρόνια, και τη φήμη του «σκληρού σταλινικού». Στέλεχος του κόμματος για περισσότερο από μισόν αιώνα, ο Φαράκος, που ήταν από τους πρωτεργάτες του εγχειρήματος του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου το 1989, άφησε τους πάντες σύξυλους λίγο καιρό αργότερα, όταν μετά το ’91 παρέμεινε στον Συνασπισμό, μη ακολουθώντας το ΚΚΕ στην αποχώρησή του από το ενωτικό σχήμα. Οι άνθρωποι αλλάζουν απόψεις μέσα στα χρόνια… δεν είναι ούτε πρωτοφανές, ούτε παράξενο. Και καλώς πράττουν δηλαδή.

Αυτό το λέω και για έναν ακόμη λόγο. Για να εξάρω τη σημασία που έχουν, κάθε φορά, σ’ έναν συγκεκριμένο ιστορικό χρόνο, κάποιες δηλώσεις. Παίζει ρόλο, εννοώ, τι μπορεί να λέει κάποιος για τους hippies το 1969 – και τούτο οφείλουμε να το διακρίνουμε από το τι μπορεί να έλεγε δέκα χρόνια αργότερα φερ’ ειπείν (και δεν αναφέρομαι στον Φαράκο αναγκαστικώς), όταν οι πρώην hippies (πολλοί απ’ αυτούς τέλος πάντων), στρίβοντας 180 μοίρες, συνέπρατταν με τα μπούνια στη συντηρητική αναδίπλωση των eighties στην Αμερική.

κόκκινο γαρούφαλο σε… τζιν μπουφάν...

Περαιτέρω, ο Φαράκος ήταν –και αυτό είναι γνωστό– από τα στελέχη του κόμματος, που είχαν ασχοληθεί από νωρίς με τα ζητήματα της νεολαίας. Και όταν λέω «από νωρίς» δεν εννοώ από το 1977 και τις… κανονιστικές διατάξεις της συμπεριφοράς των στελεχών της ΚΝΕ («Για την αγωνιστική ταξική πατριωτική διαπαιδαγώγηση της νεολαίας» κ.λπ.), αλλά από πιο παλιά, όταν ήταν κρατούμενος επί χούντας στις Φυλακές Αβέρωφ, το 1969, γράφοντας τις «σημειώσεις της φυλακής».

Αυτές οι σημειώσεις, που επείχαν ρόλο διαλέξεων στο κάτεργο, κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά σε βιβλίο το 1977, υπό τον τίτλο Η Νεολαία και το Εργατικό Κίνημα, από τις κομματικές εκδόσεις Οδηγητής. Το καλόν είναι πως το κείμενο του βιβλίου είναι το original του ’69 και όχι ένα οποιοδήποτε… ξανακοιταγμένο. Μπορεί να υπάρχουν βεβαίως διάφοροι αχρείαστοι «αστερίσκοι», που επικαιροποιούν εκείνα που γράφονταν τότε, όμως αυτό δεν μπορεί σώνει και καλά να μας ενοχλεί από τη στιγμή κατά την οποίαν δεν αλλοιώνονται οι πρωτότυπες σημειώσεις. Λέει λοιπόν κάπου στην αρχή του βιβλίου ο Γρηγόρης Φαράκος:

«(…) Η ελληνική νεολαία, τον καιρό της Εθνικής Αντίστασης, εντάχτηκε μαχητικά, κατά τον πιο μαζικό στην ιστορία της τρόπο, στον αγώνα για ένα καλύτερο μέλλον. Στις εκατοντάδες χιλιάδες μέλη της ΕΠΟΝ, στις πόλεις και τα χωριά της πατρίδας μας, στις δεκάδες χιλιάδες ανταρτοεπονίτες του ΕΛΑΣ, η νεολαία εκείνης της γενιάς έδειξε τον καλύτερο εαυτό της. Και οι παραδόσεις αυτές δεν έσβησαν ούτε στην κατοπινή 25ετία. Η συμμετοχή της νεολαίας στους κατοπινούς λαϊκούς αγώνες και, τελευταία, στη δημοκρατική αντίσταση ήταν μεγαλειώδης, προξενώντας τον τρόμο της αντίδρασης και των υπηρεσιών της ασφάλειας (προσπάθειες για τη διάλυση της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη, εκθέσεις της ασφάλειας για τους Λαμπράκηδες). 
Αυτή η δυνατότητα για την αποφασιστική προσέλκυση της νεολαίας με το μέρος της προόδου έχει σήμερα διευρυνθεί. Στην ουσία, και οι κάθε λογής αναρχικές ή έξαλλες κινήσεις (δεν εξαιρώ ακόμη και τη μορφή «Χίππυ» κλπ.), είτε οι μαζικής μορφής εκδηλώσεις άγχους και απογοήτευσης, αποτελούν μορφή αηδίας και διαμαρτυρίας της νεολαίας προς τη συντήρηση και την καθυστέρηση.(…)».

Βεβαίως, παρακάτω, ο Φαράκος τονίζει πως πολλές απ’ αυτές τις «κινήσεις» δεν οδηγούν στα ποθητά αποτελέσματα, επειδή οι «αντιδραστικές δυνάμεις» γνωρίζουν τον τρόπο να τις ενσωματώνουν (σ.σ. στην ουσία είναι το ίδιο μ’ εκείνο που έλεγε ο φουκαράς James Simon Kunen στο βιβλίο του Φράουλες και Αίμα, ότι… «μόλις βρης ένα τρόπο ζωής, μόλις βρης κάτι που να σ’ αρέσει, στο παίρνουνε και το πουλάνε και το αγοράζουν, και ούτε που ξέρουν την αξία του, και το κάνουν στο τέλος να μην έχη αξία»), για να καταλήξει (ο Φαράκος) πως… «αυτή η καθολίκευση της αγανάκτησης και της διαμαρτυρίας (σ.σ. μην ξεχνάτε πως όλα αυτά λέγονται το 1969) αποτελεί οπωσδήποτε διεύρυνση της αντικειμενικής βάσης για το κέρδισμα της νεολαίας με το μέρος της πραγματικής προόδου».

Θέλω να πω, παραθέτοντας αυτό το απόσπασμα, πως σε πρώτο χρόνο (γιατί αυτό έχει σημασία), ακόμη και οι πιο ταγμένοι κομματικοί, οι «σταλινικοί» της ορθόδοξης κομμουνιστικής αριστεράς, προσπαθούσαν να κατανοήσουν τι σήμαινε η «εξέγερση» της νεολαίας στο δεύτερο μισό του ’60, δίχως να απορρίπτουν συλλήβδην τις απανταχού νεανικές δράσεις ή αντιδράσεις (hippies κ.λπ.), μιλώντας για «μορφές αηδίας και διαμαρτυρίας» και για «διεύρυνση της αντικειμενικής βάσης».

Αυτά ας τα έχουν κατά νου κάτι αναρχοσαπίλες και κάτι νεοφιλελέδικα μαζώματα.