ΠΑΝΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ με νύχια και μ’ αγκάθια

Ο Πάνος Χαραλάμπους δεν είναι μουσικός, είναι εικαστικός και περαιτέρω πρύτανης της ΑΣΚΤ. Οπότε το ερώτημα είναι, ίσως, εύλογο. Πώς ένας μη μουσικός κυκλοφορεί ένα άλμπουμ βινυλίου, που δεν είναι καν spoken word; Εντάξει δεν είναι ο πρώτος, ούτε θα είναι και ο τελευταίος, καθώς, και επί του προκειμένου, σημασία δεν έχει μόνο το άκουσμα αυτό καθ’ αυτό, αλλά το συνολικότερο concept. Που συνίσταται σε τι; Εδώ το πράγμα κάπου σκοντάφτει… και θέλει επεξήγηση – αν και με την οποιαδήποτε επεξήγηση, που μπορεί να δώσει κάποιος, και πρώτα-πρώτα ο ίδιος ο Χαραλάμπους, πάλι μπορεί να υπάρχουν κενά. Τέλος πάντων, πριν πω ό,τι είναι να πω οφείλω να σημειώσω τούτο. Χαρά στο κουράγιο τής REKEM, που αποφασίζει να «κόψει» ένα τέτοιο μιας πλευράς LP, για το “Fullness of Harmony” ο λόγος, σε 120 κόπιες και με ωραίο wrap-around ασπρόμαυρο-γκρίζο cover!

Ας ξεκινήσουμε από ’κει. Τι βλέπουμε στο εξώφυλλο; Τον Πάνο Χαραλάμπους να κρατάει έναν βαλσαμωμένο αετό(!) πάνω από ένα πικάπ, όντας έτοιμος να χρησιμοποιήσει ένα νύχι τού πουλιού σαν βελόνα! Το ίδιο, δε, πράττει ο Χαραλάμπους με αγκάθια αθάνατου και τριανταφυλλιάς, επιχειρώντας να… αναστήσει, όπως διαβάζουμε στο εξώφυλλο, σ’ ένα μικρό κείμενό του, τις φωνές, που στο άκουσμά τους έκαναν κάποτε την καρδιά του να κτυπά! Για ποιες φωνές συζητάμε; Για τις φωνές του Χαράλαμπου Παναγή (1933), του Demetrio Stratos (1976), της Maria Callas, του Γιώργου Παπασιδέρη (1948) και της Γεωργίας Μιττάκη. Κάποιες φωνές λειτουργούν, όντως, ως διαχρονικά και γνωστά τοις πάσι εμβλήματα, κάποιες άλλες, όμως, λιγότερο.

Τελικά, πόσο τυχαίες ή μη μπορεί να είναι τούτες οι επιλογές τού Χαραλάμπους; Ίσως και τα δύο ταυτοχρόνως. Μάλλον τα 78άρια αφορούν σε τυχαία ευρήματα στο γιουσουρούμ ή κάπου αλλού, ενώ οι ηχογραφήσεις τής Callas και τού Stratos σίγουρα επιλέχθηκαν για να πλαισιώσουν, από άλλη μεριά, το παμπάλαιο λαϊκό-δημοτικό υλικό. Για ποιο λόγο αυτά τα δύο ονόματα; Δεν είναι δύσκολο να το καταλάβουμε. Πρόκειται επίσης για Έλληνες, που έγιναν παγκοσμίως γνωστοί για τις ειδικές και βεβαίως τεράστιες φωνητικές δυνατότητές τους. Αν η Callas είναι η Callas και δεν χρειάζεται να ειπωθεί κάτι περισσότερο, άλλο τόσο και ο Stratos είναι ο Stratos και επίσης δεν απαιτείται να λεχθεί κάτι παραπάνω. Άρα, πού καταλήγουμε; Σε μια διαδοχή φωνών βγαλμένων από δίσκους 78 και 33 στροφών, πάνω στους οποίους, καθώς παίζονται στο πικάπ, αραδιάζονται ανήκουστοι θόρυβοι (είπαμε… «βελόνες» από νύχια πουλιών και αγκάθια). Πολλές φορές οι θόρυβοι υπερτερούν των ηχογραφημένων φωνών, άλλες πάλι φορές οι φωνές ακούγονται καθαρότερες. Η ακρόαση σού δίνει την αίσθηση μιας ραδιοφωνικής εκπομπής στα βραχέα. Ο ήχος δεν έχει σταθερό volume, οι φωνές πάνε κι έρχονται, «ξένα» σώματα, ωσάν παράσιτα, παρεμβάλλονται ανάμεσα στα τραγούδια – κάπως σαν να γυρνάς, δηλαδή, τη βελόνα ενός (παλιού) ραδιοφώνου στα βραχέα, επιχειρώντας να «πιάσεις» κάποιο σταθμό όσο το δυνατόν πιο καλά. Δύσκολο, αλλά σημασία κι εδώ έχει η διάθεση η προσμονή, η ανάγκη για επικοινωνία.

Νομίζω πως το πρότζεκτ τού Χαραλάμπους περιστρέφεται γύρω απ’ αυτό. Την αναπαράσταση τής αδήριτης επιθυμίας για επικοινωνία, εκείνα τα παλιά χρόνια, μέσω ενός έξυπνου σχεδίου με πολλά επιμέρους σημασιολογικά ντεσού. 
Θέλει προσπάθεια ν’ ακούσεις εκείνο που έχει καταγραφεί στο “Fullness of Harmony”, αλλά νομίζω πως μετά από μερικές ακροάσεις ο δρόμος ανοίγει και μπαίνεις, σιγά-σιγά στο νόημα.

Επαφή: www.rekem.org