Κυριακή 21 Μαρτίου 2021

ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ – ΠΑΝΟΣ ΤΖΑΝΕΤΗΣ μια μυστική συνεργασία του κορυφαίου μας συνθέτη, με τον μεγάλο λαϊκό τραγουδιστή από τις αρχές του ’60 – ένας δίσκος με τέσσερα τραγούδια, που ετοιμαζόταν και που ποτέ δεν ηχογραφήθηκε (σπάνιο φωτογραφικό υλικό)

Για την συνεργασία Μάνου Χατζιδάκι (1925-1994) και Πάνου Τζανετή (1940-2009) –έζησαν και οι δύο 69 χρόνια, όπως φαίνεται από τις χρονολογίες–, είχαμε ακούσει και διαβάσει από παλαιά τα σχετικά, χωρίς να θυμόμαστε ιδιαίτερες λεπτομέρειες, αυτές, εννοούμε, με τις οποίες θα καταπιαστούμε τώρα. Γενικώς, επρόκειτο για μια συνεργασία του πάλκου, της σκηνής, ας την πούμε έτσι, που δεν ευτύχησε, τελικώς, να καταγραφεί και στην δισκογραφία.
Πάνε πολλά χρόνια από τότε που είχα δει στο σπίτι ενός συλλέκτη το σπάνιο εξώφυλλο από τον δίσκο 45 στροφών τού Μάνου Χατζιδάκι «Χαμένα Όνειρα» (1961), στην εταιρεία Ιλισός, με το σάουντρακ από την γνωστή, δραματική ταινία τού Αλέκου Σακελλάριου, με τους Δημήτρη Παπαμιχαήλ και Αντιγόνη Βαλάκου. Σ’ εκείνο το εξώφυλλο, στο πίσω μέρος του, αναγραφόταν το εξής: «Τραγουδούν αποκλειστικά στον Ιλισό: Νάνα Μούσχουρη, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Παναγιώτης Τζανετής».
Αυτό μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση τότε, γιατί εκείνη την εποχή, περί τα μέσα του ’90, δεν είχα ακούσει ποτέ, ή διαβάσει, κάτι σχετικό. Πως ο θαυμάσιος λαϊκός τραγουδιστής Πάνος Τζανετής είχε ηχογραφήσει(;) με τον Μάνο Χατζιδάκι! Ούτε φυσικά είχα δει ποτέ κάποιο σχετικό δίσκο ή μάλλον δισκάκι, όλα τα επόμενα χρόνια – αν και σ’ αυτά τα θέματα, γενικώς, δεν μπορείς να ξέρεις ποτέ τι θα μπορούσε να πέσει κάποια στιγμή στα μάτια ή τ’ αυτιά σου. Συνεχώς ανακαλύπτονται ηχογραφήσεις από το παρελθόν, συνεχώς μαθαίνουμε καινούρια-παλιά πράγματα και συνεχώς πέφτουμε από τα σύννεφα – ιδίως με εκδόσεις του εξωτερικού, εκεί όπου το αρχειακό υλικό ήταν και είναι, πάντα, καλύτερα φυλαγμένο.
Πάνος Τζανετής

Να ήταν «μύθος» λοιπόν η συνεργασία Μάνου Χατζιδάκι – Πάνου Τζανετή; Όχι βέβαια. Συνεργασία υπήρξε στη σκηνή κατ’ αρχάς, ενώ πριν από λίγο καιρό ο Δημήτρης Βασιλειάδης, τής B-Other Side Records, ανάρτησε στο facebook το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο του δίσκου, της εταιρείας Ιλισός, που ετοίμαζε ο Μάνος Χατζιδάκις για τον Παναγιώτη (Πάνο) Τζανετή. Ένα εξώφυλλο απίστευτα σπάνιο προφανώς, κι ένα από τα λίγα που έχουν διασωθεί έως τις μέρες μας. 

3 σχόλια:

  1. Σχόλια από το fb...

    Γιώργος Χαρωνίτης
    Ο Πάνος Τζανετής, προς τα τέλη των seventies - ή και πιο μετά-, είχε ανοίξει ένα δικό του μαγαζί στα μέρη μας, πάνω από τον Πύργο Βασιλίσσης και το Πάρκο Τρίτση και ερχόταν κόσμος με τα αυτοκίνητά του να τον ακούσει. Δεν πρέπει να πήγε και πολύ καλά όμως!

    Nikos Sarros
    Αν η συνεργασία Χατζιδάκι Τζανετή τελείωνε όταν πήγε στρατό ο δεύτερος, θα το καταλάβαινα. Όμως μετά τον στρατό ,βρέθηκαν στο θεατρικό, οπότε... Ποιος ο λόγος να μην ξανά συνεργαστούν; Άλλωστε για να μπει στο θεατρικό σαν αντικατάσταση του Παππά , την έγκριση του Χατζιδάκι θα την είχε σίγουρα. Περίεργα πράγματα...

    Thodoris Nikolaou
    Ό,τι κι αν έγινε τελικά, τέτοιες ιστορίες συνεχίζουν να συγκινούν. Ευχαριστούμε πολύ!
    (Θα το πω με αφέλεια, γνωρίζοντας τις δυσκολίες, αλλά πολύ θα ήθελα να κρατάω ένα τέτοιο βιβλίο σας με ιστορίες και να το διαβάζω.)

    Ιωάννα Κλ.
    Ευχαριστώ Φώντα για τη μνεία (και το τονίζω αυτό γιατί δεν είναι δεδομένο... όλοι κάπου διάβασαν, κάπου άκουσαν, κάποιος τους το είπε, γράφουν και λένε!). ~ Όταν γνώρισα τον Τζανετή, κι ίδιος μου επιβεβαίωσε όπως και ο Ζαμπέτας, ότι "κυνηγούσε" τον Χατζιδάκι για συνεργασία, αλλά δεν προέκυψε κάτι. Και πως ο Χατζιδάκις τον προέτρεψε να πάει στον Ζαμπέτα όταν τον κάλεσε στο ΠΑΡΚ σε αντικατάσταση του Λάκη Παππά. Και πιθανολογούσε ο Τζανετής πως το σαμποτάζ τού το έκανε ο εταιριάρχης, ο Αλέκος Πατσιφάς. Ποιος να ξέρει...

    Σιδερής Πρίντεζης
    Καλησπέρα σας! Έχω εντοπίσει 3 ραδιοφωνικές ηχογραφήσεις τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι με τον "Παναγιώτη Τζανετή" όπως τον ανήγγειλαν οι τότε εκφωνήτριες του Ε.Ι.Ρ. Έχουν σημασία οι χρονολογίες: Σεπτέμβριος 1962 το "Όνειρο παιδιών της γειτονιάς" και Νοέμβριος του 1962 το "Μανούλα μου" (και τα 2 στον δίσκο της "Οδού ονείρων" του 1962, αν και το δεύτερο είχε ακουστεί στο "Παραμύθι χωρίς όνομα"). Και ακόμα η "Πέτρα" τον Απρίλιο του 1963. Να σημειώσω πως και στις 3 ηχογραφήσεις την Ορχήστρα Ελαφράς Μουσικής του Ε.Ι.Ρ. διηύθυνε ο Γιώργος Κατσαρός. Ο Πάνος Τζανετής είχε και άλλες ηχογραφήσεις στο ραδιόφωνο μέχρι το 1966 τουλάχιστον και στις 45 στροφές στην Polydor είπε, εκτός από Γιώργο Ζαμπέτα φυσικά, τραγούδια του Μίμη Πλέσσα, του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Γιάννη Σπανού κ.α. Νομίζω πως με τη φωνή του ακούγεται το χασάπικο του Μίμη Πλέσσα και του Γιάννη Δαλιανίδη "Πόνο στον πόνο τα σκαλιά" που βλέπουμε να χορεύουν στο ξεκίνημα της ταινίας "Ραντεβού στον αέρα" η Ρένα Βλαχοπούλου και ο Νίκος Παπαναστασίου (διόρθωση). Το δισκάκι κυκλοφορεί το 1966.

    Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
    Να βγουν όλες σ' ένα CD, να τις ακούσουμε κι εμείς.

    Σιδερής Πρίντεζης
    Διόρθωσα τη χρονολογία ηχογράφησης της "Πέτρας" (1963 το σωστό).

    Eleni Vallatou
    Κι εγώ πολύ θα ήθελα να τα ακούσω. Ήταν πραγματικά καλός ο Τζανετής κι είναι κρίμα που δεν τον θυμούνται πια πολλοί.

    Σιδερής Πρίντεζης
    Και κάτι ακόμα. Νομίζω πως η φωτογραφία με Χατζιδάκι-Μούσχουρη-Μούτσιο-Παπαμιχαήλ πρέπει να προέρχεται από τη συναυλία του Μάνου Χατζιδάκι στον "Ορφέα" στις 3 Μαΐου του 1961 και όχι στο "Κεντρικόν" το 1960. Στο διαδίκτυο βρίσκω φωτογραφία από τη βραδιά εκείνη του φωτογράφου Κλεισθένη που εμφανίζονται οι πρoαναφερθέντες (εκτός του Τζανετή) με ακριβώς τα ίδια ρούχα με τη φωτογραφία του 1960(!)

    Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
    Είναι πιο πιθανό να φόραγαν τα ίδια ρούχα, από το να είναι η φωτό που έβαλα του 1961.
    Στον Γεραμάνη είχε μιλήσει για μία συναυλία. Εξάλλου, γιατί να φωτογραφήθηκαν μόνοι τους, χωρίς τον Τζανετή;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σιδερής Πρίντεζης
      Παραθέτω λινκ για τη φωτογραφία. Φαίνεται ίδιος και ο περιβάλλων χώρος (των καμαρινιών ίσως).
      https://www.thetoc.gr/.../vintage-mousxouri-xatzidakis.../
      Vintage: Μούσχουρη, Χατζιδάκις, Παπαμιχαήλ, Μούτσιος σε σπάνια φωτό του 1961

      Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
      Την έχω δει την φωτό. Και ο Μπαλαχούτης, που μου έδωσε την φωτογραφία από τη συλλογή του γράφει Κεντρικόν.
      https://www.ogdoo.gr/.../manos-xatzidakis-egina-toso...
      Μάνος Χατζιδάκις - «Έγινα τόσο ομαλός, έτσι που οι γύρω μου να φαίνονται όλοι ανώμαλοι…»

      Σιδερής Πρίντεζης
      "Κάπου υπάρχει λάθος" που έλεγε κι ο Λουκιανός Κηλαηδόνης

      Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
      Μάλλον στον Κλεισθένη.

      Σιδερής Πρίντεζης
      έχεις δίκιο, γιατί στον διπλό δίσκο (που καταργήθηκε γρήγορα) με τις συναυλίες Θεοδωράκη στο "Κεντρικόν" τον Μάρτιο του 1961 και Χατζιδάκι στον "Ορφέα" το Μάιο του 1961, Χατζιδάκις, Μούτσιος και Μούσχουρη φωτογραφίζονται με διαφορετικά ρούχα.

      Ιωάννα Κλ.
      Παίδες και η συναυλία στο Κεντρικό είναι Μάρτιος 1961 και όχι 1960...

      Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
      Μα αφού λέει στην συνέντευξη στον Γεραμάνη ότι ήταν το 1960, πριν πάει φαντάρος. Κι εδώ δίνει και ακριβή ημερομηνία...
      >>Στις 11 Ιουνίου του 1960 στον «Κεντρικόν», όπου τραγουδούσαν η Νάνα Μούσχουρη και ο Γιώργος Μούτσιος, ο Πάνος Τζανετής έκλεψε την παράσταση.<<
      https://www.tanea.gr/.../cul.../diabike-ton-teleytaio-dromo/
      Διάβηκε τον τελευταίο δρόμο - ΤΑ ΝΕΑ

      Ιωάννα Κλ.
      Θέλει τεκμηρίωση... και ψάξιμο.

      Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
      Όσο μπορούσα το έψαξα... Σίγουρα θέλει κι άλλο. Γιατί την ημερομηνία που δίνουν ΤΑ ΝΕΑ (11 Ιουνίου) δεν μπόρεσα να την επιβεβαιώσω και γι' αυτό δεν την ανέφερα στο κείμενο.
      Απλά, θεωρώ το 1960 σίγουρο επειδή ο Τζανετής το έχει συνδέσει με το Στρατό («Ήταν μια φανταστική συναυλία, το 1960, πριν φύγω για το Στρατό») και δύσκολα μπορεί αυτό να ανατραπεί. Το να θυμάσαι ότι τραγούδησες κάπου λίγο πριν πας φαντάρος είναι πολύ καίριο - αποκλείεται δηλαδή να κάνεις λάθος.

      Ιωάννα Κλ. στον Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
      Και σωστά έκανες, αλλά θέλει μια τεκμηρίωση, γιατί ο Χατζιδάκις το 1960 είναι "αλλού γι' αλλού & πέρα-δώθε" (θεατρικά, Φεστιβάλ, κινηματογραφικά συνεχώς κλπ και το Μάη έχει τις Κάννες το Ποτέ την Κυριακή και μετά Αμερική... Δε θυμάμαι συναυλία το 1960 Κεντρικόν!)

      Nikos Sarros στον Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
      3 χρόνια ήταν ο στρατός τότε ή 2; Γιατί νομίζω ότι το 61 ταιριάζει πιο πολύ, με δεδομένο ότι στρατός τότε ήταν (νομίζω) στα 2 χρόνια...

      Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας στον Nikos Sarros
      Πολύ πάντως, ανάλογα πού είχε πάει. Μπορεί και 32 μήνες.

      Σιδερής Πρίντεζης στον Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
      ίσως είναι και λογικό να απολύθηκε από φαντάρος, λίγο πριν τον ξαναβρούμε στα στούντιο του Ε.Ι.Ρ. το φθινόπωρο του 1962. Εκτός αν έπαιρνε άδεια για αυτό.

      Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
      Μπορεί να τα ηχογράφησε σε καμιά άδεια.

      Σιδερής Πρίντεζης
      ίσως. Το συμπλήρωσα παραπάνω.

      Διαγραφή
    2. Ιωάννα Κλ. στον Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
      Αυτό κι αν ισχύει!!! Όλα τα πρώτα τραγούδια του Πουλόπουλου στις άδειες του ηχογραφήθηκαν !!!!

      Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
      Πάντως καλοκαίρι του 1960 ο Χατζιδάκις ήταν στην Αθήνα κι έδινε και συναυλίες. Χρειάζεται ψάξιμο τώρα για να βρω ημερομηνίες.

      Σιδερής Πρίντεζης
      Να σημειώσω φυσικά πως οι παραπάνω ραδιοφωνικές ηχογραφήσεις συνθέσεων του Μάνου Χατζιδάκι ήταν μόνο ένα μέρος από τις συγκεκριμένες ημίωρες εκπομπές της Ορχήστρας του Ε.Ι.Ρ. στις οποίες είχε λάβει μέρος ο Τζανετής τη συγκεκριμένη περίοδο. Μαζί του, με τη σειρά που αναφέρω τις ηχογραφήσεις, η Κλειώ Δενάρδου, η Μαίρη Μοντ (σε αυτές του 1962) και η Τζένη Βάνου (το 1963). Εγώ απομόνωσα τις πληροφορίες για τα χατζιδακικά τραγούδια.

      Ιωάννα Κλ. στον Σιδερής Πρίντεζης
      Σαφές, δοκιμαζόταν και από άλλους συνθέτες, κυρίως του "ελαφρού" και το περιγράφει πολύ αναλυτικά και ο Ζαμπέτας (δια γραφής Φώντα, στο άρθρο) : "...Σκέφτηκα, αυτός και να θέλει να πει αυτό το τραγούδι, ένα λαϊκό καθαρά τραγούδι; ...". Τον είχε "υπό την προστασία" του αρχικά ο Χατζιδάκις και πιθανά γιαυτό να έφυγε κι από το Παρκ ο Λάκης Παππάς..... Μας λες πως είχε πει και το "Μαννούλα μου"!!! δένει το βύσσινο!

      Σιδερής Πρίντεζης στην Ιωάννα Κλ.
      το ελαφρό που μετατρεπόταν σιγά-σιγά σε ελαφρολαϊκό ήταν το βασικό ρεπερτόριο στις επιλογές της συγκεκριμένης ορχήστρας. Όχι ότι έλειπαν τα τότε έντεχνα, νεοκυματικά ή και λαϊκά τραγούδια. Ενορχηστρωμένα όμως σύμφωνα με το ύφος της ορχήστρας, π.χ. με το μαντολίνο στο ρόλο του μπουζουκιού. Είναι γνωστές άλλωστε οι αντιδράσεις μουσικών της τότε ορχήστρας στην εμφάνιση του Μανώλη Χιώτη στις 2 συναυλίες του Μίκη Θεοδωράκη στο "Κεντρικόν" το 1961.

      Ιωάννα Κλ.
      Και όχι μόνο! Τότε, το 1960 μετά τις Κάννες ο Χατζιδάκις είπε σε συνέντευξη πως οι συνθέτες του ελαφρού δεν ξέρουν μουσική κι έγινε....σύρραξη κι ανταλλαγές επιστολών και άρθρων! Μπλέχτηκαν Σωματεία, εταιρίες δίσκων κλπ στο διάλογο!

      Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
      Πρέπει να τον είχαν μηνύσει κιόλας.

      Σιδερής Πρίντεζης στην Ιωάννα Κλ.
      Και όταν ο Τάκης Μωράκης (νομίζω) του απάντησε ότι δεν ξέρει να ενορχηστρώνει τα ελαφρά τραγούδια, ο Χατζιδάκις ως ανταπάντηση πήρε τον Γιάννη Βογιατζή και ηχογράφησε με την Ορχήστρα του ΕΙΡ το "Έχετε δίκιο ας αλλάξουμε ομιλία" του Αττίκ, το "Περιμένοντας τον χειμώνα" του Σπήλιου Μεντή και το "Στους δρόμους της Αθήνας" του Σταύρου Ρουχωτά (!). Όλα τα παραπάνω μαρτυρία του Γιώργου Παπαστεφάνου.

      Διαγραφή