δύο βιβλία των εκδόσεων ΣΚΑΡΙΦΗΜΑ

Στο post-restant του δισκορυχείου φθάνουν και βιβλία, όχι μόνον δίσκοι. Βιβλία διαφόρων ειδών. Και κάποια μουσικά (σπανιότερα), που όπως αντιλαμβάνεστε είναι τού αμέσου ενδιαφέροντός μας, όπως και ποιητικά-λογοτεχνικά κ.λπ. Οι άνθρωποι που στέλνουν τα βιβλία τους, λογικώς, θέλουν κάτι να γράψουμε (χωρίς να μας το ζητάνε πάντως). Κάτι καθ’ όλα θεμιτό. Επίσης, εξυπακούεται πως πρέπει να γραφτεί κάτι σύντομα. Γιατί, το να γράψεις για ένα βιβλίο (που το έλαβες σήμερα, επειδή προσφάτως κυκλοφόρησε) μετά από έξι μήνες ή ένα χρόνο είναι κάπως δώρον-άδωρον – υπό την έννοια ότι ένα βιβλίο πρέπει να «πάρει μπροστά» στον καιρό του. Γιατί, άμεσα πρέπει να γραφούν οι κριτικές και να ειπωθούν όλα εκείνα που πρέπει να ειπωθούν.
Προσωπικώς όλα αυτά τα αντιλαμβάνομαι, αλλά επειδή η μέρα έχει μόνον 24 ώρες, σε πολλές περιπτώσεις δεν έχω το χρόνο για να ασχοληθώ με κριτικές-παρουσιάσεις λογοτεχνικών βιβλίων. Και όταν θα βρω το χρόνο, ώστε να ασχοληθώ, αυτό μπορεί να πάρει μήνες ή και χρόνο. Από την άλλη νοιώθω πως οφείλω να γνωστοποιήσω από το blog όλα τα αντικείμενα τα οποία φθάνουν στα χέρια μου – και μάλιστα να το κάνω εγκαίρως.
Και κάπως έτσι, όλα αυτά τα χρόνια, γράφω για τα πάντα, προβάλλοντάς τα στο μέτρο των δυνατοτήτων τού δισκορυχείου. Και όσον αφορά στα λογοτεχνικά βιβλία, λοιπόν, πάντα θα σημειώσω τα απολύτως απαραίτητα, δίχως να μπαίνω σε αξιολογικές κρίσεις (αφού δεν προλαβαίνω να τα διαβάσω).

Μόνικα Οχέδα: Mandíbula [Σκαρίφημα, Ιούλιος 2020, μτφ. Ιφιγένεια Ντούμη]

Πρόκειται για μυθιστόρημα 355 σελίδων. Συγγραφέας του η Μόνικα Οχέδα, γεννημένη στο Εκουαδόρ, το 1988. Άρα συζητάμε για μια νεαρή συγγραφέα, 32-33 ετών. Η Οχέδα, όπως διαβάζουμε στο «αυτί» του βιβλίου είναι επίσης ποιήτρια και διηγηματογράφος, έχοντας αποσπάσει πολύ ευνοϊκές κριτικές.
Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου της Mandíbula (σημαίνει σιαγόνα) διαβάζουμε:
«Η Μόνικα Οχέδα, μια ανερχόμενη 32χρονη συγγραφέας και ποιήτρια από το Εκουαδόρ, αυτή τη μικρή χώρα της Λατινικής Αμερικής με τις μεγάλες αντιθέσεις και ανισότητες, συνθέτει μια συναρπαστική ιστορία για τον φόβο, ο οποίος μπορεί να παίρνει πολύ αθώες μορφές.
Μια κοριτσοπαρέα στην ηλικία της εφηβείας παίζει ακραία και επώδυνα σωματικά και ψυχολογικά παιχνίδια, αντιδρώντας στο αυστηρό καθεστώς του σχολείου τους, το οποίο διευθύνει το σκοταδιστικό τάγμα Opus Dei της Καθολικής Εκκλησίας. Επηρεασμένες από τις ιστορίες τρόμου που διαβάζουν στο Ίντερνετ, οι κοπέλες πειραματίζονται με τις αντοχές τους, στη σκιά της Μητέρας, της Δασκάλας και του Φόβου, μέσα στο ηφαιστειακό, καταπράσινο και υγρό περιβάλλον του Εκουαδόρ».
Ποιες είναι οι επιρροές της Οχέδα, σ’ αυτό το ψυχαναλυτικό, θριλερικό μυθιστόρημα; Τις βλέπουμε, κατ’ ουσίαν, αναγραμμένες στην έβδομη σελίδα του βιβλίου, μέσα από επιλεγμένες ρήσεις των Ζακ Λακάν, Λεοπόλδο Μαρία Πανέρο (ισπανός ποιητής), Βικτόρια Γκερέρο (περουβιανή συγγραφέας), Τζοάνα Μπέιλι, Ζορζ Μπατάιγ, Τζούλια Κρίστεβα, Έντγκαρ Άλαν Πόε, Χέρμαν Μέλβιλ, H.P. Lovecraft και Μαίρη Σέλλεϋ.

Χανς Έριχ Νόσσακ: Η καταστροφή [Σκαρίφημα, Οκτώβριος 2020, εισαγωγή-μετάφραση Αλέξανδρος Κυπριώτης, επίλογος Ζίγκφριντ Λεντς]

Γερμανός συγγραφέας (1901-1977), που γεννήθηκε και πέθανε στο Αμβούργο, ο Χανς Έριχ Νόσσακ θεωρείται από τις σημαντικότερες πένες του 20ού αιώνα στην πατρίδα του. Ο Νόσσακ ξεκίνησε να γράφει ποιήματα και θεατρικά έργα, για να συνεχίσει με διηγήματα και μυθιστορήματα – αν και το βιβλίο που έχουμε μπροστά μας, Η Kαταστροφή, δεν είναι τίποτα απ’ αυτά. Τι είναι; Το διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου: 

«Η καταστροφή, που γράφτηκε τον Νοέμβριο του 1943 και εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1948, αποτελεί την πρώτη καταγεγραμμένη μαρτυρία για τους βομβαρδισμούς τού Αμβούργου από τους Συμμάχους το καλοκαίρι του ’43, που ήταν γνωστοί με το κωδικό όνομα Επιχείρηση Γόμορρα. 

Ήδη από τη δεκαετία του ’50 ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ είχε χαρακτηρίσει τον Χανς Έριχ Νόσσακ ως τον σπουδαιότερο Γερμανό συγγραφέα της μεταπολεμικής περιόδου. Παρ’ ολ’ αυτά χρειάστηκε να περάσουν 29 χρόνια από την πρώτη έκδοση της Καταστροφής, για να βαδίσει στην παράδοση του Νόσσακ το ιερό τέρας της γερμανικής χρονικογραφίας, ο Αλεξάντερ Κλούγκε, και να βγει στο φως τής δημοσιότητας το δικό του βιβλίο για τον βομβαρδισμό μιας άλλης γερμανικής πόλης, του Χάλμπερσταντ, το 1945.
Ωστόσο, ακόμη και μέχρι το 1997, οι ανελέητοι βομβαρδισμοί γερμανικών πόλεων από τις συμμαχικές δυνάμεις παρέμεναν για τους Γερμανούς συγγραφείς ως επί το πλείστον ένα θέμα ταμπού, γεγονός που ώθησε τον Β. Γκ. Ζέμπαλντ να δώσει έναν κύκλο διαλέξεων στη Ζυρίχη γι’ αυτή την αποσιώπηση.
Σε μία από τις διαλέξεις του ο Ζέμπαλντ εξήρε τον Νόσσακ ως τον μοναδικό Γερμανό συγγραφέα της εποχής που διέθετε τη βούληση και το ψυχικό σθένος να καταγράψει τις επιπτώσεις εκείνης της καταστροφικής εκστρατείας». 

Όπως σημειώνει ο μεταφραστής Αλέξανδρος Κυπριώτης στην εισαγωγή:
«Παρά τις διακρίσεις τις οποίες έλαβε εν ζωή ο Χανς Έριχ Νόσσακ για το έργο του (...) και παρά το ότι από το 1989 μέχρι το 2007 ο Πολιτιστικός Χώρος της Γερμανικής Οικονομίας του Ομοσπονδιακού Συνδέσμου της Γερμανικής Βιομηχανίας απένεμε ετησίως το λογοτεχνικό βραβείο Χανς Έρικ Νόσσακ για το έργο ζωής ενός λογοτέχνη (...) και ενώ από το 1993 η Ακαδημία Επιστημών και Λογοτεχνίας του Μάιντς απονέμει επίσης βραβείο με το όνομά του για πρωτοποριακά λογοτεχνικά έργα με εξέχουσα πνευματική και καλλιτεχνική αξία , ο Χανς Έριχ Νόσσακ παραμένει ένας από τους γερμανόφωνους συγγραφείς που είναι πολύ γνωστοί αλλά παρ’ ολ’ αυτά δεν διαβάζονται τόσο πολύ».
Εξ όσων το έψαξα Η Καταστροφή είναι το πρώτο βιβλίο του Νόσσακ, που μεταφράζεται στα ελληνικά, οπότε η ευκαιρία για μια γνωριμία με τον συγγραφέα είναι πλέον εφικτή.
Επαφή: www.skarifima.com