SHINYA FUKUMORI TRIO, KIT DOWNES, MARC SINAN / OĞUZ BÜYÜKBERBER, DUO GAZZANA τέσσερις πρόσφατες κυκλοφορίες της ECM

SHINYA FUKUMORI TRIO: For 2 Akis [ECM / ΑΝ Music 2018]

Ιάπωνας είναι φυσικά ο ντράμερ και συνθέτης Shinya Fukumori, με το “For 2 Akis” να αποτελεί το ντεμπούτο του για την ECM. Ο ίδιος μπορεί να έχει κι άλλες κυκλοφορίες, πέραν της γερμανικής εταιρείας, εννοείται, είναι όμως αυτό το άλμπουμ, που θα κάνει λογικά τη διαφορά στη μέχρι σήμερα καριέρα του.

Δεν ξέρω, βεβαίως, αν το “For 2 Akis” είναι ό,τι καλύτερο έχει γράψει έως τώρα ο Fukumori, εκείνο που ξέρω είναι πως εδώ έχουμε μια περίπτωση πολύ ιδιαίτερης και σίγουρα δημιουργικής contemporary jazz, με μελωδικά και ρυθμικά στοιχεία που συναρπάζουν. Πού μπορεί να οφείλεται αυτό; Πιθανώς στην ποικιλία των συνθέσεων, καθώς το… μολύβι πιάνουν, πλην του Ιάπωνα, ο τενορίστας Matthieu Bordenave και ο πιανίστας Walter Lang – ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν και οι versions, οι οποίες είναι, βασικά, ιαπωνικές, καθώς διασκευάζονται συνθέσεις των Kenji Miyazawa, Kei Ogura, Rentaro Taki και Takashi Nakagawa / Hiroshi Yamaguchi. (Να πω τη μαύρη αλήθεια απ’ αυτούς μόνο τον Ogura γνωρίζω, που υπήρξε δυνατός folk τραγουδοποιός στις αρχές του ’70, ενώ οι Miyazawa και Taki είναι συνθέτες της… παλαιάς εποχής).

Το άκουσμα είναι οπωσδήποτε μελωδικό, αλλά ταυτοχρόνως και περιπετειώδες. Το σετ τενόρο, πιάνο ντραμς μπορεί να μην είναι πρωτόφαντο, αλλά από την άλλη παρέχει ποικίλες δυνατότητες. Ιδίως, αν ο κρουστός έχει έναν τόσο γεμάτο ήχο – κάτι που οφείλεται μάλλον στην πλήρη χρήση του drum-set, αφού ακόμη και τα πιατίνια, εδώ, δείχνει να έχουν κυρίαρχο ρόλο. Είναι αυτή η έφεση των Ιαπώνων στα percussion-playing και κυρίως στο πώς τα μικρο-κρουστά μπορούν να συνδράμουν προς την ολοκλήρωση ενός ήχου, που να είναι και «ζωντανός» και αυτάρκης, η οποία τους κάνει από την αρχή να ξεχωρίζουν. Πόσω μάλλον όταν έχουν δίπλα τους δύο ακόμη παίκτες κλάσης, όπως είναι ο Γερμανός (Lang) και ο Γάλλος (Bordenave).

Υπέροχη η “The light suite” του Rentaro Taki (1879-1903).

KIT DOWNES: Obsidian [ECM / AN Music, 2018]
Δεν είμαι σίγουρος, αυτή τη στιγμή, αν υπάρχουν άλλες ηχογραφήσεις στον κατάλογο της ECM για σόλο εκκλησιαστικό όργανο (pipe organ), αλλά… τι λέω, υπάρχει σίγουρα το “Hymns Spheres” του Keith Jarrett από το 1976. Τέλος πάντων εδώ, στο “Obsidian”, έχουμε τρεις πολύ ιδιαίτερες εγγραφές οργάνου, από τρεις βρετανικούς ναούς (St John, Snape, Suffolk / St Edmund, Bromeswell, Suffolk / Union Chapel, London), τις οποίες φέρει εις πέρας ο πιανίστας κ.λπ. Kit Downes.

Ο Downes μπορεί τώρα να πρωτοεμφανίζεται με προσωπικό άλμπουμ στην ECM, αλλά δεν είναι ένας… άγνωστος μουσικός. Ρίχνοντας, μάλιστα, μια ματιά στο δισκορυχείον, επειδή το όνομά του κάτι μου έλεγε, διαπίστωσα πως ο Downes, πέραν της συμμετοχής του στο άλμπουμ του Thomas Strønen, για το οποίο γράψαμε τις προάλλες (29/9), έχει παρουσία σε εγγραφές του ντράμερ Jeff Williams, ενώ είναι και μέλος των Troyka, ενός από τα πιο ιδιαίτερα british jazz trios των τελευταίων χρόνων. Φυσικά, ψάχνοντας κάποιος στο discogs θα ανακαλύψει πως οι συμμετοχές και οι εγγραφές του είναι… πολύ πιο πολλές.

Στο “Obsidian”, που είναι αφιερωμένο στο σημαντικό βρετανό jazz-pianist John Taylor, που πέθανε το 2015, ο Downes είναι βασικά μόνος του (αν εξαιρέσεις την παρουσία του τενορίστα Tom Challenger σ’ ένα track) και ως… μόνος του είναι υπεύθυνος για ό,τι, εδώ, ακούγεται. Επίσης είναι ο κύριος συνθέτης στο “Obsidian”, αφού, αν εξαιρέσεις τη διασκευή του στο παραδοσιακό “Black is the colour” και μια σύνθεση που υπογράφει μαζί με τον πατέρα του, τον γνωστό κιθαρίστα της folk σκηνής Paul Downes, όλο το υπόλοιπο υλικό είναι δικό του.

Οι επιρροές του Kit Downes δεν είναι δύσκολο να ανιχνευτούν. Μπορεί οι τζαζ αναφορές να μην είναι ευδιάκριτες, εδώ, επειδή απλώς δεν υπάρχουν(!), όμως υπάρχει σαφής αυτοσχεδιαστική προσέγγιση, οπωσδήποτε μια μπαρόκ αύρα είναι εκείνη που διαπνέει τα περισσότερα από τα tracks, συν τις κάποιες avant εισαγωγές (εκεί ίσως να κρύβονται και κάποια τζαζ ψήγματα). Τι υπάρχει ακόμη; Η επίδραση των χώρων, των εκκλησιών, στις συνθέσεις-αυτοσχεδιασμούς του Downes – κάτι που γίνεται αντιληπτό και δια… γυμνού αυτιού.

MARC SINAN / OĞUZ BÜYÜKBERBER: White [ECM / AN Music, 2018]

Η τρίτη κυκλοφορία τού γερμανο-τουρκο-αρμένιου κιθαρίστα Marc Sinan στην ECM είναι ένα duo του με τον τούρκο κλαρινίστα και μπάσο-κλαρινίστα Οğuz Büyükberber (αμφότεροι οι μουσικοί χειρίζονται και ηλεκτρονικά). Το άλμπουμ αποκαλείται “White” και έχει μιαν ιδιομορφία, καθώς αποτελείται από δύο σετ συνθέσεων – είναι οι πέντε “Upon nothingness” (που διαχωρίζονται μέσω των χρωμάτων τους… yellow, blue, green, white, red) και οι πέντε “There” (I έως V). Οι συνθέσεις δεν παρατάσσονται… πρώτα οι μεν και έπειτα οι δε, αλλά κάπως εναλλάξ. Όμως δεν είναι αυτή η πιο βασική ιδιομορφία τους. Η βασικότερη είναι τα samples από παμπάλαιες field recordings, που ακούγονται στις τέσσερις από τις πέντε “Upon nothingness”. Σε τι αφορούν αυτά τα samples; Σε τραγούδια αρμενίων αιχμαλώτων πολέμου, σε γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, από το 1916!

Δεν γίνεται να γνωρίζεις πώς επιδρούν αυτές οι εγγραφές στην ψυχή των μουσικών (ο ένας, το ξαναλέω, έχει και αρμενική καταγωγή), αλλά δεν μπορεί να μην σημειώσεις το γενικώς «βαρύ» κλίμα, που διαχέεται από παντού, σε κάθε σχεδόν στιγμή της ηχογράφησης. Μάλιστα, αυτό το κάπως βαθύ και ίσως-ίσως πένθιμο σκηνικό το «επιβαρύνουν», ασυζητητί, και τα ηλεκτρονικά, που διογκώνουν την «ανυπαρξία» και τη «θλίψη», συμμετέχοντας επί ίσοις όροις στη δημιουργία ενός κατά το μάλλον ή ήττον στεγανού ηχητικού περιβάλλοντος, με μικρές δυνατότητες απομάκρυνσης.

DUO GAZZANA: Ravel / Franck / Ligeti / Messiaen [ECM New Series / AN Music, 2018]

Οι αδελφές Natascia Gazzana βιολί και Raffaella Gazzana πιάνο αποτελούν το Duo Gazzana, που επανέρχεται στην ECM (μετά το 2011 και το 2014) μ’ ένα τρίτο άλμπουμ του, με εκτελέσεις συνθέσεων των Maurice Ravel (1875-1937), César Franck (1822-1890), György Ligeti (1923-2006) και Olivier Messiaen (1908-1992). Γαλλική μουσική λοιπόν (ρομαντική κ.λπ.) για βιολί και πιάνο, συν μια «εκτός» σύνθεση του Ligeti από το 1946 (πρώτη ηχογράφηση), με folk αναφορές (επηρεασμένη από τον Bartók).

Ωραία εγγραφή-παραγωγή, που αφορά, οπωσδήποτε, στους φίλους της λεγόμενης «κλασικής».