ΚΩΣΤΗΣ ΔΡΥΓΙΑΝΑΚΗΣ ο Χονδρός και η Κατσιάνη (ξανά) στο βουνό

«Ο Χονδρός και η Κατσιάνη στο Βουνό» [REKEM Records, 2019] είναι ένα πειραματικό άλμπουμ του Κωστή Δρυγιανάκη, που είχε κυκλοφορήσει σε CD-R για πρώτη φορά, τον Ιούνιο του 2006, από την Άλλη Πόλη – το label που διαχειρίζονταν οι Θανάσης Χονδρός και Αλεξάνδρα Κατσιάνη, αμφότεροι γνωστοί μέσω του σχήματος Δημοσιοϋπαλληλικό Ρετιρέ, αλλά και από τις πιο προσωπικές δουλειές τους (παραστάσεις, happenings κ.λπ.). Και αυτό είναι ένα αρχικό περίεργο. Να επανακυκλοφορεί δηλαδή σε CD, έστω και με τη μορφή δίγλωσσου 48σέλιδου βιβλίου, ένα άλμπουμ σχετικώς καινούριο (ιστορίας δεκατριών χρόνων). Θέλω να πω πως επανακυκλοφορίες CD-άλμπουμ σε δίσκους βινυλίου είναι κάτι μάλλον αναμενόμενο (και συμβαίνει), αλλά επανατυπώσεις παλαιών CDs, ξανά σε CD δεν είναι κάτι που συμβαίνει τόσο συχνά πια. Όμως αυτό δεν αποτελεί «θέμα» σώνει και καλά, γιατί και το compact disc έχει «ψωμί» ακόμη σαν μέσο υλικής μεταφοράς της μουσικής και δεν θα πρέπει να το υποτιμάμε (υπερτιμώντας σώνει και καλά το βινύλιο και εσχάτως την κασέτα). Αντιλαμβάνομαι, με άλλα λόγια, την ανάγκη να κυκλοφορούν ακόμη μουσικές σε compact discs, όπως αντιλαμβάνομαι κι αυτή την κάπως αδιόρατη ανάγκη να κυκλοφορούν και επανεκδόσεις (σε CD) άλμπουμ, που είχαν πρωτοβγεί σε compact disc και όχι σε βινύλιο. Ας το έχουμε κι αυτό κατά νου, κι ας μην είναι τόσο ουσιαστικό, ως παρατήρηση, πριν πάμε παρακάτω…

Για ’κείνη την πρώτη έκδοση τού «Ο Χονδρός και η Κατσιάνη στο Βουνό» είχα γράψει ένα κείμενο στο περιοδικό Jazz & Τζαζ, το 2006, στο τεύχος 164, τον Νοέμβριο εκείνης της χρονιάς (και όχι στο τεύχος 146, όπως αναγράφεται στο booklet – ευχαριστώ τον Κωστή Δρυγιανάκη για την αναφορά) επιχειρώντας, τότε, να τοποθετήσω το «Ο Χονδρός και η Κατσιάνη στο Βουνό» μέσα στο συγκεκριμένο περιβάλλον της ελληνικής (μουσικής) πραγματικότητας, με αναφορές και στο Δημοσιοϋπαλληλικό Ρετιρέ και στην Οπτική Μουσική (και σε κάποια ακόμη ονόματα), μια «πραγματικότητα», που τότε ήταν λίαν περιορισμένη και υπόγεια. Δεν είχε, εννοώ, την παρουσία και την έκταση στα μουσικά μας πράγματα, που έχουν σήμερα οι συγκεκριμένοι ήχοι. Κι αν αυτό ήταν κάπως έτσι το 2006, σκεφτείτε πως ήταν στη δεκαετία του ’80 – όταν είχαν ξεκινήσει το ταξίδι τους το Δημ. Ρετιρέ και η Οπτική Μουσική. Διανύθηκε, θέλω να πω, μεγάλο διάστημα την τελευταία 15ετία χοντρικώς, και αυτό μόνον ως θετικό θα μπορούσε να λογισθεί.

Δεν είναι περίεργο λοιπόν το γεγονός, ούτε και πρωτόφαντο, να έρχονται οι νεότεροι, εν προκειμένω ο πειραματιστής Κωστής Κηλύμης, επιζητώντας την επαναφορά στο τώρα εκείνων των παλαιότερων εγγραφών – και γιατί ακόμη «στέκονται» και-με-το-παραπάνω, σαν αισθητικά γεγονότα, αλλά και γιατί, δια των επανεκδόσεων, ξεκαθαρίζεται και γράφεται ακόμη πιο σωστά και διεξοδικότερα η ιστορία. Κοντολογίς… δεν ξεχνάμε.

Εκείνο το παλαιό άρθρο στο Jazz & Τζαζ ξεκινούσε μ’ ένα κείμενο των Χονδρού-Κατσιάνη, που υπήρχε στο οπισθόφυλλο τού τότε CD-R και αυτό το κείμενο (που υπάρχει και στο τωρινό booklet μέσες-άκρες) έχει νόημα να αναπαραχθεί, σ’ ένα μέρος του κι εδώ.

«Άρχισε ως αστείο. Το 1990 αγοράσαμε το άλμπουμ “Ο Νίξον στην Κίνα” του Τζ. Άνταμς, ενώ είχαμε ήδη το άλμπουμ “O Αϊνστάιν στην Παραλία” του Φ. Γκλας και προτείναμε στον Κωστή να δημιουργήσει ένα έργο με τίτλο “Ο Μητσοτάκης στα Τρίκαλα”. Είχαμε ξεχάσει πια αυτή την κουβέντα, όταν το 1994 ο Κωστής μάς παρουσίασε, αντί για τον Μητσοτάκη, την πρώτη εκδοχή του έργου “Ο Χονδρός και η Κατσιάνη στο Βουνό”. Είχε χρησιμοποιηθεί ως υλικό αποσπάσματα από παλιές ηχογραφήσεις των φωνών μας. Στην τελική μορφή του το έργο έφτασε το 1998, οπότε και μεταδόθηκε από τον δημοτικό ραδιοσταθμό του Βόλου.(…)».

Στις νέες σημειώσεις ο Δρυγιανάκης γράφει πολλά και διάφορα σε σχέση με το πώς προέκυψε το συγκεκριμένο άλμπουμ, συμπληρώνοντας το προηγούμενο κείμενο (των Χονδρού-Κατσιάνη) με νέες λεπτομέρειες που έχουν, βεβαίως, τη σημασία τους. Το επιστέγασμα; Στο έργο ακούγονται κείμενα με τις φωνές των Χονδρού-Κατσιάνη και ακόμη προϋπάρχουσες ηχογραφήσεις και ηλεκτρονικά (Κωστής Δρυγιανάκης), κρουστά (Ηρακλής Φαναράκης), μαντολίνο (Περικλής Κυπραίος), τσέλο (Βασίλης Σαΐτης), ενώ την τελική τεχνική επεξεργασία είχε ο Θοδωρής Ζιούτος. Επίσης ακούγονται samples από δίσκους των Emerson Lake & Palmer, Mozart, Joy Division, Kid Ory κ.ά.

Κι όπως είχαμε γράψει σ’ εκείνο το κείμενο του 2006:

Και σ’ αυτό το άλμπουμ ο βολιώτης μουσικός παρουσιάζει τον δικό του προσωπικό τρόπο μέσω του οποίου αντιλαμβάνεται τον ηχητικό αυθορμητισμό, μία συνισταμένη φυσικών και τεχνητών σπαραγμάτων, αναπτυγμένη σε μεγάλη φόρμα. Οι φωνές (των Χονδρού-Κατσιάνη) και οι μουσικοί ήχοι συμπλέουν σ’ ένα ακαθόριστο ταξίδι, στόχος του οποίου, κατά το κοινώς λεγόμενο, δεν είναι το τέλος της διαδρομής (συνήθως σε τέτοια πειράματα το «τέλος» απλώς δεν υφίσταται), αλλά η εξέλιξή της. Ο Δρυγιανάκης συν-θέτης με ευρύτητα γνώσεων και ακουσμάτων(…) επιτυγχάνει εκεί όπου δεν είναι πάντα εύκολο να επιτύχουν άλλοι συνοδοιπόροι του. Την «έκπληξη» την οποία συνεπάγεται η άπλα των επιλογών του – η κλασική concrète αισθητική της γαλλικής σχολής ενώνεται με το rock, τις dance δομές, τον ambient ηλεκτρονισμό, την space electronic… ακόμη και με τα δημοτικά ηχοχρώματα. Το αποτέλεσμα έχει μια παράξενη ορμή και ομορφιά, κρατώντας το ενδιαφέρον του ακροατή μέχρι το τέλος.

Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε συγκεκριμένα patterns της εξελικτικής μουσικής του Δρυγιανάκη στο «Βουνό», όπως π.χ. στον συνδυασμό φωνητικού και οργανικού δεδομένου(…), αν ο ίδιος ο συν-θέτης δεν ανακαλούσε κάθε ώρα και στιγμή, εκείνο το οποίο με κόπο ξεπετάγεται μέσα από έναν άστατο ηφαιστειακό κλυδωνισμό.

Ακμαία μουσική, πέρα από το χρόνο…

Στην νέα έκδοση της REKEM, που είναι άψογη από αισθητικής πλευράς, διαβάζεις κείμενα για την πορεία του ντούο Θανάσης Χονδρός-Αλεξάνδρα Κατσιάνη (Αρετή Λεοπούλου), γι’ αυτή καθ’ αυτή την εγγραφή (Κωστής Δρυγιανάκης), για την… ηχητική ορειβασία (Θανάσης Χονδρός-Αλεξάνδρα Κατσιάνη), όπως και για την… επιστροφή στο Βουνό (Κωστής Κηλύμης).

Το CD, φακελωμένο εκεί στο τέλος, είναι το επόμενο βήμα…

Επαφή: http://rekem.org/