ΜΑΝΩΛΗΣ ΜΙΚΕΛΗΣ η πιο αγνοημένη ελληνική τζαζ μορφή υπήρξε και η μεγαλύτερη!

«Να ’ρθει ο Μακλάρεν, να ’ρθει ο Σάτσμο, να ’ρθει ο Γκούντμαν, να ’ρθει ο Ρομπέν
Να ’ρθει ο Σεφέρης, να ’ρθει κι ο Ρότα, να ’ρθει ο Μικέλης, να ’ρθει κι ο Ντασέν»

(Λουκιανός Κηλαηδόνης «Το πάρτυ», 1982) 

Πώς είναι δυνατόν ο μεγαλύτερος έλληνας μουσικός της τζαζ να είναι ταυτοχρόνως τόσο αγνοημένος; Πώς γίνεται να είναι τόσο άγνωστη και αξεκαθάριστη η διαδρομή του στα μουσικά μας πράγματα; Εντάξει, πάντα υπάρχει αυτή η γενικότερη αδιαφορία για το μουσικό μας παρελθόν, αλλά και πάλι τέτοια αποσιώπηση δεν δικαιολογείται – βασικά, γιατί ο Μικέλης είχε και κάποιες σημαντικές overground παρουσίες, για τις οποίες θα έπρεπε να τον μνημονεύουμε όλοι. Δεν συμβαίνει. Το «γιατί» δεν έχει πολύ νόημα να το αναλύσουμε. Προέχει η καταγραφή.

Γεννημένος στην Αθήνα τo 1924, ο Μανώλης Μικέλης σπουδάζει μουσική κοντά στον πιανίστα Αντώνη Σκόκο (φίλος του Νίκου Σκαλκώτα), ξεκινώντας μέσα στην Κατοχή την επαγγελματική σταδιοδρομία του, αρχικά σαν ακορντεονίστας, φθάνοντας σταδιακά και στις ηχογραφήσεις – παίζοντας για παράδειγμα, σε τραγούδια του Κώστα Καπνίση με την Μαίρη Λω, στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’40.

Η μεταπολεμική τζαζ αρχίζει να αναπτύσσεται σιγά-σιγά και στην Ελλάδα, καθώς βοηθά η ραδιοφωνία και το γενικότερο φιλο-αμερικανικό κλίμα, που διέπει ένα κομμάτι της κοινωνίας, κι έτσι συνθέσεις των Benny Goodman, Art Tatum, Duke Ellington, Glenn Miller κ.ά. δίνουν και παίρνουν σε πάρτυ και χοροεσπερίδες μιας κάποιας υψηλότερης τάξης. Ξεκινά να δημιουργείται, με λίγα λόγια, ένας περίγυρος μουσικών και τζαζ ακροατών, καθώς βοηθά προς αυτό και η ίδρυση της Ρυθμικής Λέσχης (κάπου στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας), το 1946.

Κι ενώ το πράγμα αρχίζει σιγά-σιγά να δένει, με την τζαζ να αποκτά στη μεταπολεμική Ελλάδα ένα «πρόσωπο», ο Μανώλης Μικέλης, το 1950, θα εγκαταλείψει τη χώρα, για να βρεθεί στην Βυρηττό, παραμένοντας εκεί περί τα τριάμισι χρόνια. Ήταν η αρχή μιας συνεχούς μετακίνησής του σε διαφορετικές χώρες και μουσικούς κόσμους, που θα κρατήσει πάνω από δεκαετία και που θα τον  καταξιώσει αρχικά σαν έναν «εργάτη» του μουσικού πάλκου.

Το περιβάλλον στη Βυρηττό είναι κοσμοπολίτικο βέβαια, δουλειές υπάρχουν, κι έτσι ο έλληνας ακορντεονίστας, αλλά από ένα σημείο και μετά πιανίστας, βρίσκει ένα καλό έδαφος, ώστε να επεκτείνει τις γνώσεις του πάνω στην τζαζ, παίζοντας και σπουδάζοντας. Ο Μικέλης θα εμφανισθεί στο κλαμπ Domino της Βυρηττού, με την ορχήστρα του Γιάννη Κανελλίδη (σημαντικός βιολιστής της εποχής, πατέρας της Αλέκας Κανελλίδου) και αλλού.

Μετά τον Λίβανο θα ακολουθήσει η Ιταλία (ο Μικέλης θα παίξει στο La Pineta του Μιλάνου) και λίγο πιο μετά το Παρίσι, μια πόλη που είχε μετατραπεί σε κέντρο της τζαζ στην Ευρώπη – βασικά, γιατί είχε αποτελέσει πόλο έλξης τρανών αμερικανών μουσικών ήδη από την δεκαετία του ’30 (Benny Carter, Coleman Hawkins, Don Byas, James Moody, Lionel Hampton, Zoot Sims, Lucky Thompson, Earl Hines, Art Blakey, Kenny Clarke, Horace Silver, Miles Davis, Thelonious Monk κ.ά.). Ο Μικέλης θα παραμείνει για κάποιο διάστημα στο Παρίσι αποκτώντας εμπειρίες (θα εμφανισθεί στο Blue Note), αλλά γρήγορα θα βρεθεί στη Δυτική Γερμανία, με μόνιμη δουλειά στο κλαμπ μιας αμερικανικής βάσης, λίγο έξω από την Φρανκφούρτη.

Η Φρανκφούρτη, τότε, ήταν η κοιτίδα της τζαζ στη χώρα, έχοντας να προτάξει το Deutsche Jazzfestival (ένα από τα παλαιότερα τζαζ-φεστιβάλ στην Ευρώπη, καθώς είχε ξεκινήσει το 1953), το κλαμπ Domicile du Jazz και βεβαίως μια σχετική δισκοπαραγωγή (οδηγημένη από το Deutsche Jazzfestival), που αποτύπωνε το σύνολο της ανερχόμενης σκηνής.

Στο Domicile ο Μικέλης ήταν μία από τις ατραξιόν, έχοντας την ευκαιρία να παίξει με τα νέα μεγάλα ονόματα της τότε δυτικογερμανικής σκηνής, όπως ήταν οι αδελφοί Mangelsdorff, o Emil σε άλτο σαξόφωνο και ο Albert σε τρομπόνι, ο ντράμερ Rudi Sehring, ο κοντραμπασίστας Peter “Pitt” Rudolph κ.ά. Όλα αυτά στο διάστημα 1955-57. Μάλιστα, τον Οκτώβριο του 1957 το περίφημο (αμερικανικό) Modern Jazz Quartet θα επισκεφθεί για συναυλία την Φρανκφούρτη και ο Μανώλης Μικέλης θα έχει την ευκαιρία να συνεργαστεί με τον μπασίστα του γκρουπ, τον Percy Heath!

Με το πνεύμα του πλάνητα μόνιμα εντός του, ο Μικέλης δεν θα σταματήσει να ταξιδεύει αναζητώντας δουλειές και μια νέα, καλύτερη τύχη. Και θα την βρει αυτή την τύχη τελικά στην Ισπανία, μετά από ένα σύντομο πέρασμά του (και) από το Μαρόκο.

η Manny Kelly Orquesta, με τον Μανώλη Μικέλη δεύτερο από δεξιά

Στην Ισπανία ο Μανώλης Μικέλης θα παραμείνει τέσσερα χρόνια, από το 1958 έως το 1962, έχοντας την ευκαιρία να δείξει το ταλέντο του στην τζαζ, στη λάτιν και στο ροκ εν ρολ, για πρώτη φορά (μάλλον) και στη δισκογραφία, αφού εκεί θα του δοθεί η ευκαιρία να ηχογραφήσει πέντε τουλάχιστον βινύλια (ένα 10ιντσο LP και τέσσερα 45άρια EP).

Βασικό όχημά του είναι η δική του ορχήστρα, η Manny Kelly Orquesta (ωραίο λογοπαίγνιο-παραλλαγή με το ονοματεπώνυμό του) και συνεργάτες του μερικοί από τους καλύτερους μουσικούς της τζαζ, που υπήρχαν τότε στη χώρα, Ισπανοί ή Αμερικάνοι. Στέκια του το καμπαρέ Pasapoga και το Whisky Jazz Club (αμφότερα στην Μαδρίτη), στο οποίο ο Μικέλης θα βρεθεί να παίζει με μέλη της ορχήστρας του Quincy Jones (ήταν ακριβώς 1960), όπως τους σαξοφωνίστες Phil Woods, Porter Kilbert, Sahib Shihab, τον κιθαρίστα Les Spann, τον τρομπετίστα Benny Bailey κ.ά. Μεγάλα μουσικοί, μεγάλα ονόματα της τζαζ, θρυλικά, πλέον, σήμερα.

Η συνέχεια εδώ…

https://www.lifo.gr/articles/music_articles/243554/manolis-mikelis-i-pio-agnoimeni-elliniki-tzaz-morfi-ypirkse-kai-i-megalyteri