όταν ο «γάλλος Ντύλαν» HUGUES AUFRAY τραγουδούσε ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΑΝΟ

Δεν ξέρω πόσο γνωστός είναι στην Ελλάδα ο 90χρονος γάλλος τροβαδούρος Hugues Aufray (προφέρεται Υγκ Ωφρέ ή και Ουγκ Ωφρέ ή κάτι ανάμεσα σε «Υ» και «Ου» το αρχικό του ονόματός του). Ο Aufray, που γεννήθηκε το 1929 και είναι ακόμη ενεργός (αν τον δεις μοιάζει με 70άρη!), έκανε μεγάλο όνομα στα sixties, κυρίως γιατί βρέθηκε κοντά στον Bob Dylan, με τον οποίον συνδέθηκε με στενή φιλία (γνωρίστηκαν στην Νέα Υόρκη το 1962, αλλά η σχέση τους συνεχίστηκε στο Παρίσι). Το δισκογραφικό αποτέλεσμα εκείνης της φιλίας ήταν ένα βασικό LP, το “Aufray Chante Dylan” [Barclay, 1965], στο οποίο ο Aufray τραγουδάει, στα γαλλικά, Bob Dylan, μα και άλλα «ντυλανικά» τραγούδια σκόρπια σε άλλα LP και στις 45 στροφές (ακόμη και σε CD).

Το “Aufray Chante Dylan” δεν είναι κάποιο τυχαίο άλμπουμ. Είναι εξαιρετικό, και ορισμένες διασκευές, σαν εκείνη την folk-rock στο “Motorpsycho nitemare” (από το “Another Side of Bob Dylan του ’64), ως “Cauchemar psychomoteur”, είναι αληθινά σπουδαίες ή και μπροστά από την εποχή τους.

Η επιρροή του Aufray στους Γάλλους, μέσα από τις αποδόσεις των τραγουδιών του Dylan, υπήρξε διακριτή όπως αντιλαμβάνεστε στα μέσα του ’60 (φανταστείτε να κυκλοφορούσε ο Σαββόπουλος, το 1967 ξέρω ’γω, ένα ολόκληρο LP με τραγούδια του Dylan στα ελληνικά... τι θα σήμαινε κάτι τέτοιο) και απόδειξη τούτου είναι το γεγονός πως πολλοί Γάλλοι και όχι μόνον, όταν τραγουδούσαν Dylan, τραγουδούσαν τα λόγια του Aufray. Μερικά ονόματα: Catherine Ribeiro, Géraldine, Jean-Claude Pascal, Joëlle Fabian, ακόμη και η Sylvie Vartan, ο Πορτορικανο-αμερικάνος Shawn Elliott και βεβαίως η Νάνα Μούσχουρη, που είπε στα γαλλικά, με τους στίχους τού Aufray, τo “Farewell, Angelina”.

Στην Ελλάδα, σε πρώτο χρόνο, έχουν κυκλοφορήσει τέσσερα τουλάχιστον 45άρια του Hugues Aufray (και κανένα LP του). Τα δισκάκια αυτά είναι:

1. “Nuit et jour (Liebelei) / Trois hommes…” [Barclay 11059, 1963;] 

2. “À bientôt nous deux / Dès que le printemps revient” [Barclay 11069, 1964;]

3. “Celine / La blanche caravelle” [Barclay 11101, 1967;]

4. “Ton premier chagrin d'amour / Jolie Fanny” [Atlantic 2091244, 1974]

(Βάζω ερωτηματικό στις χρονιές έκδοσης, επειδή στα labels της Barclay δεν αναγράφεται τίποτα σχετικό).

Κι εντάξει για τα sixties δισκάκια, αφού τότε ακουγόταν πολύ γαλλικό τραγούδι στην Ελλάδα, αλλά εκείνο του 1974 γιατί να βγήκε; Το πρώτο track, πάντως, είναι μια πολύ ωραία μπαλάντα (μοιάζει με τα γαλλικά τραγούδια του Γιώργου Ρωμανού από την ίδια εποχή, τα επίσης γαλλικά του Mort Shuman κ.λπ.), ενώ το δεύτερο φαίνεται πιο... πιασάρικο, πιο rock και με υπαινιγμούς από το folk των Άνδεων.

Έχω διαβάσει και σε ελληνικά περιοδικά για τον Hugues Aufray (μην απορείτε) και παρότι ήμουν σχεδόν σίγουρος πως κάτι είχε πάρει το μάτι μου στους Μοντέρνους Ρυθμούς (σε σχέση και με τον Dylan), τελικώς δεν κατάφερα να το εντοπίσω (ίσως και να γελάστηκα, ίσως να το διάβασα κάπου άλλου). Πάντως θυμόμουν σίγουρα μιαν αναφορά στην ΓΥΝΑΙΚΑ(!), την οποία και εντόπισα, στο τεύχος 452 (23 Μαΐου 1967) με ωραία φωτογραφία (είναι αυτή που βλέπετε) και με το εξής κείμενο από κάτω:

Υζ Ωφραί, ο τροβαδούρος... 
Ο τραβαδούρος μένει πάντα τροβαδούρος. Κι ο Γάλλος τραγουδιστής Υβ Ωφραί (σ.σ. «Υζ» στον τίτλο, «Υβ» εδώ) δεν εννοεί να γίνει γιε-γιε, δεν εννοεί να συνθηκολογήση με το λεγόμενο επιτυχημένο τραγούδι. Κι επιμένει να κάνη επιτυχημένες τις παληές γαλλικές μπαλλάντες, να κάνη συγκλονιστικά παρόν τα ξεχασμένα τραγούδια της πατρίδας του. Έτσι την απλή κιθάρα του δεν την μετατρέπει σε ηλεκτρική. Κι όταν οι περιστάσεις απαιτούν ένα δεύτερο όργανο, ανατρέχει στη φλογέρα. Συνηθίζει δε να λέει: “Είμαι ένας ποιητής που κόβει συχνά τα μαλλιά του...” (σ.σ. ας μην ξεχνάμε πως το 1967 ο Aufray ήταν 38 ετών, όχι 20άρης ή 25άρης). Ένας ποιητής που τη στιγμή αυτή θεωρείται το μεγάλο αστέρι του παριζιάνικου μιούζικ-χωλ. Μετά από στωική αναμονή δέκα χρόνων... 
Πώς μπαίνει, τώρα, στην ιστορία μας ο Γιάννης Σπανός; 
Το 1973 κυκλοφορεί ένα 45άρι του Hugues Aufray στην Atlantic [No 10.336], σε παραγωγή του Michel Legrand, με τα κομμάτια “Été indien / Le neveu d'Amérique”. Μουσική και τραγούδι από την τηλεοπτική σειρά του Pierre Gaspard-Huit Le neveu d'Amérique. Το στόρι: 
Ο Φρανκ Πέρι είναι ένας νεαρός Αμερικανός, από γαλλίδα μητέρα, που ζει σε μια πόλη της Οκλαχόμας μετά τον θάνατο των γονιών του. Η οικονομική κατάστασή του είναι πολύ μέτρια, αλλά κληρονομεί κάποια στιγμή έναν θείο της μητέρας του, συνταγματάρχη, και γι’ αυτό θα πρέπει να ταξιδέψει στην Γαλλία. Εκεί γίνεται ευπρόσδεκτος από έναν κτηματομεσίτη, ο οποίος θα τον ξεναγήσει στο... κάστρο του.

Μουσική σ’ αυτή τη σειρά γράφει ο Γιάννης Σπανός. Η πρώτη πλευρά του single, το “Été indien” είναι ένα τραγούδι σε στίχους του Boris Bergman (στιχουργός των Aphrodite’s Child κ.ά.), που το αποδίδει ο Hugues Aufray, ενώ η πίσω πλευρά είναι ορχηστρική. 
Το τραγούδι είναι πολύ ωραίο. Ανοίγει και κλείνει με μια μικρή φράση στη φυσαρμόνικα, ενώ σε όλο το ενδιάμεσο διάστημα εξελίσσεται μελωδικώς σαν ένα κλασικό γαλλικό άσμα, με κάπως ιδιαίτερη ενορχήστρωση (μ’ ένα μπάντζο –μπάντζο πρέπει να είναι, αλλά μπορεί και κιθάρα– να παίζει σταθερά στο background, δημιουργώντας ένα country υπόστρωμα). Η μελωδία είναι πάντως... γνωστή, καθώς ακούστηκε για πρώτη φορά στην ταινία-περιπέτεια του Παύλου Φιλίππου Οι Εκβιασταί (1972), με τους Λάκη Κομνηνό, Ανδρέα Μπάρκουλη, Άννα Βαγενά κ.ά. 

Υπάρχει δε αυτή η πολύ ωραία σκηνή από το φιλμ, που την προτείναμε και τις προάλλες, με τους Λάκη Κομνηνό και Γιώργο Ζορμπά, στο τραμ του Περάματος, που, λόγω της μουσικής του Γιάννη Σπανού και της φυσαρμόνικας της Γιώτας Γιάννα, αποκτά άλλην εκπληκτική διάσταση (η σκηνή). Ξαναδείτε την... 
 
Το flip-side του single, το οργανικό “Le neveu d'Amérique” είναι χαριτωμένο, με strings στο background, με την μελωδία να την διαμορφώνουν μπροστά πλήκτρα και πνευστά, ενώ υπάρχουν και διάφορα breaks (ακόμη κι ένα funky από κιθάρα στο τέλος).
Μια επαγγελματική δουλειά από τον Γιάννη Σπανό, που μας έδωσε όμως την αφορμή για να πούμε διάφορα...