JEANNE LEE, RAN BLAKE άγνωστες εγγραφές ενός θρυλικού τζαζ ντούο από το 1966-67

Έχουμε αναφερθεί αρκετές φορές στο δισκορυχείον στον σημαντικότατο πιανίστα της jazz Ran Blake (δάσκαλος επίσης στο New England Conservatory της Βοστόνης, για πάνω από 50 χρόνια!) και ειδικότερα στα ντουέτα του με γυναικείες φωνές. Και υπάρχει μια παράγραφος σ’ αυτά τα κείμενα, που τη μεταφέρουμε από ποστ σε ποστ, προσθέτοντας πάντα κάτι, επειδή έτσι συνοψίζουμε αυτές τις συνεργασίες. Να…

«Το σχήμα πιάνο-φωνή απασχολεί τον Ran Blake από το ξεκίνημα της καριέρας του. Το πρώτο του άλμπουμ στην RCA, το 1962, που είχε τίτλο “The Newest Sound Around” έγινε με τη συμμετοχή τής Jeanne Lee, ενώ διεσώθη, μαζί της, κι ένα live στη Στοκχόλμη (1966), που εκδόθηκε για πρώτη φορά πολλά χρόνια αργότερα (1995) ως “Free Standards” από τη γαλλική Columbia. Με την Lee ξανασυναντήθηκε ο Blake το 1989 στο άλμπουμ τής Owl “You Stepped Out of the Cloud”, ενώ πιο πριν (1978) είχε συνεργαστεί με την Eleni Odoni στο “Rapport” [Arista-Novus], ερμηνεύοντας, μάλιστα, οι δυο τους, το “Βραδιάζει” του Μίκη Θεοδωράκη. Το 1994 ο Ran Blake συνεργάζεται για πρώτη φορά με την τραγουδίστρια Christine Correa (πάντα σε σχήμα πιάνο-φωνή), μια συνεργασία την οποίαν επαναλαμβάνει 15 χρόνια αργότερα με την ηχογράφηση του “Out of Shadows” και στη συνέχεια με τα δύο tributes στην Abbey Lincoln. Να θυμίσουμε ακόμη τα πιο πρόσφατα ντούο τού Ran Blake με την Sara Serpa, πριν πάμε στο τελευταίο εξ αυτών, το “Town & Country”, τη συνεργασία του δηλαδή με την Dominique Eade το 2017 – μια συνεργασία που είχε αποτυπωθεί και στο “Whirlpool” του 2011».

Τώρα, αυτή η σειρά των άλμπουμ τού Ran Blake με γυναικείες φωνές όχι απλώς επεκτείνεται, αλλά σφραγίζεται θα λέγαμε από ένα εκπληκτικό 2CD, το “The Unique Voice of Jeanne Lee with Ran Blake at the Piano / The Newest Sound You Never Heard, European Recordings 1966/1967” [a-side records, 2018], που περιλαμβάνει ανέκδοτες μέχρι σήμερα εγγραφές τού αμερικανού πιανίστα και της Jeanne Lee από τη διετία 1966-67, που συνέβησαν στο Βέλγιο. Στο πρώτο CD ακούγονται 19 θέματα από το 16o JazzPanorama του 1966, όπως και ηχογραφήσεις της 21/10/1966, στο Studio 1 της Vlaamse Radio-en Televisieomroeporganisatie (VRT), ενώ στο δεύτερο CD καταγράφονται 14 tracks (γραμμένα το 1967, στο VRT, άγνωστον όμως πότε ακριβώς).

Το σχήμα πιάνο-γυναικεία φωνή δεν ήταν κάτι σύνηθες το 1962, όταν κυκλοφόρησε το κλασικό σήμερα “The Newest Sound Around” [RCA Victor] των Ran Blake και Jeanne Lee. Μα και αν ήταν, σε όποιες περιπτώσεις ήταν στην πορεία (για τα sixties λέμε πάντα), δεν είχε την ελευθερία των κινήσεων που εμφάνιζε, άπλετα, εκείνο το LP. Πάνω σ’ εκείνη τη βάση της «ελευθερίας» ο Ran Blake συνέχιζε να ηχογραφεί και στην πορεία (για τα sixties λέμε πάντα), είτε μόνος του, είτε σε σχήμα duo, δημιουργώντας ένα αισθητικό τζαζ-σώμα, το οποίον, και επί της ουσίας, ποτέ δεν εγκατέλειψε. Πρόκειται, δηλαδή, για μία εντελώς σπάνια περίπτωση πιανίστα-συνθέτη και αυτοσχεδιαστή, που για 57 ολόκληρα χρόνια βαδίζει πιστά και ακάθεκτα στην ίδια διαδρομή! Ηχογραφήσεις είτε μόνος του είτε με ελάχιστους συμπαίκτες δίπλα του (οι λίγες εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα), ηχογραφήσεις που δημιούργησαν νέα πρότυπα, νέα αρμονικά δεδομένα για τα σχήματα πιάνο-φωνή, καταδεικνύοντας συν τοις άλλοις και το πώς ένα ευρύ-ευρύτατο ρεπερτόριο (και pop εννοείται) μπορεί να μετατραπεί, όταν είσαι μεγάλος μουσικός, δίχως παρωπίδες, σε κάτι κλασικό και αποδεκτό απ’ όλους (και από εκείνους τους ακραιφνείς jazzheads στην περίπτωσή μας, που μπορεί να μην έχουν καλλιεργήσει, εν τω μεταξύ, κάποια σχέση με την pop). Όλα τούτα και άλλα ακόμη αποδεικνύονται περίτρανα σ’ αυτές τις εντυπωσιακές ανέκδοτες εγγραφές, οι οποίες, μετά από 50+ χρόνια, είναι έτοιμες να γράψουν ιστορία.

Ο Ran Blake είναι ένας πιανίστας μοναδικός, μια τελείως διακριτή πιανιστική προσωπικότητα. Κάτι, που το αντιλαμβάνεσαι αμέσως – είτε είσαι πιανίστας, είτε όχι. Το πώς αναπτύσσει τις μελωδίες του (ο Monk θα αποτελεί, πάντα, μιαν αρχή), το πώς «χτίζει» τα κομμάτια του, πότε επιλέγει να αυξήσει την ένταση ή να την χαμηλώσει, πότε δίνει το σήμα για τους φωνητικούς αυτοσχεδιασμούς και πότε για το normal singing, πώς αντιμετωπίζει τις παύσεις, πώς αλλάζει ρυθμούς και tempi, πώς διευθετεί τα δύσκολα περάσματα στο δεξί χέρι, και πώς συνοδεύει απλά, και με λίγες νότες, από το αριστερό, πώς αυτοσχεδιάζει όταν μένει «μόνος» και βεβαίως πώς ενσωματώνει άπασες τις αναφορές του (έντεχνες, λαϊκές, jazz, pop κ.λπ.), δημιουργώντας ένα άλλο, καινούριο «είδος». Όλα τούτα, και άλλα ακόμη, προσδιορίζουν την περίπτωσή του.

Δίπλα του, οπωσδήποτε, σ’ αυτό το μοναδικό ταξίδι είχε φυσικά μιαν ασυναγώνιστη τραγουδίστρια. Η Αφροαμερικανή Jeanne Lee (1939-2000) είναι απλώς εκπληκτική! Απίστευτη! Ελάχιστες τραγουδίστριες εκείνη την εποχή, ακόμη και από τις πιο μεγάλες, είχαν τη δική της τεχνική. Η φωνή της δεν είναι απλώς το τέλειο όργανο, αλλά κι ένα όργανο πλήρως υποταγμένο στις εκάστοτε διαθέσεις και απαιτήσεις (γι’ αυτό είναι και τέλειο εξάλλου), καθώς οι άφθαστες ερμηνευτικές ικανότητές της τη βοηθούν να ανταποκριθεί πλήρως στους διάφορους ρόλους που επωμίζεται – μιας και στο “The Newest Sound You Never Heard” ερμηνεύει τραγούδια διαφορετικών λεπτομερειών, κάτι όχι σύνηθες για τότε. (Ναι, και Beatles και Bob Dylan, φυσικά και Monk, και επιπλέον παραδοσιακά, jazz standards, Billie Holiday, Ray Charles και άλλα πολλά, παραδίδοντας μαθήματα!). Για να μην πω ότι είμαι σίγουρος πως η Jeanne Lee είχε υπάρξει, τότε, βασική επιρροή για όλες τις ανερχόμενες ευρωπαίες τζαζ τραγουδίστριες του καιρού της, είτε μέσω του “The Newest Sound Around”, που είχε κυκλοφορήσει και στην Ευρώπη (το 1962), είτε μέσω των ζωντανών παραστάσεών της (στη Γηραιά Ήπειρο). Όσοι, για παράδειγμα, ευφραίνονται με το τραγούδισμα της Karin Krog, της Inge Brandenburg ή της Monica Zetterlund, θα διαπιστώσουν, ακούγοντας τις ερμηνείες της Jeanne Lee από τα sixties, το πλέον προφανές. Πως η περίπτωσή της υπήρξε μοναδική (και… μαύρη και λευκή, και «ευγενής» και λαϊκή, και ό,τι άλλο θα μπορούσε να θεωρηθεί ως «μπροστά από την εποχή της»).

Πολύ σημαντικό 2CD με unreleased sixties tracks από δύο μεγάλους καλλιτέχνες, που ξαναγράφουν ιστορία!

Επαφή: www.ranblake.com, www.necmusic.edu