ΤΡΥΦΩΝ ΛΑΖΟΣ πρώτο άλμπουμ, ενός τραγουδοποιού με παρελθόν

Με αφορμή το πρόσφατο ντεμπούτο άλμπουμ τού τραγουδοποιού Τρύφωνος Λάζου, που λέγεται «Αναφορά» και που κυκλοφορεί από την Puzzlemusik, διάβασα πως ο Λάζος ήταν μέλος των Old House Playground (δεν το θυμόμουν), ενός συγκροτήματος που πρόλαβε να ηχογραφήσει τρία άλμπουμ (το 2007, το 2013 και το 2015 αντιστοίχως) πριν διαλυθεί, για το πρώτο εκ των οποίων είχα γράψει λόγια καλά, παλαιά στο Jazz & Τζαζ (αυτό το θυμόμουν). Θέλησα να βρω εκείνη την κριτική και να την μεταφέρω τώρα στο blog (και επειδή είναι σχετική με το θέμα μας και επειδή εδώ δεν υπάρχει). Ορίστε:

«“Καλησπέρα, το όνομά μου είναι Τρύφων Λάζος, παίζω κιθάρα στην μπάντα Old House Playground. Έχουμε έτοιμη την πρώτη μας δισκογραφική δουλειά με τίτλο “The Whore and the dog”, ένα μείγμα jazz, blues, retro, alternative, folk (flamenco, ρεμπέτικα) ήχων. Είναι ανεξάρτητη παραγωγή και προς το παρόν δεν έχουμε υπογράψει με κάποια δισκογραφική εταιρία. Επιρροές μας είναι καλλιτέχνες όπως οι Tom Waits, The White Stripes, Madrugada, Bukowski, Astor Piazzolla, Βαμβακάρης. Σας στέλνω λοιπόν αυτό το πρώτο μας album για ακρόαση και για κάποια δισκοκριτική στο έντυπό σας, αν θεωρήσετε ότι αυτό που θ’ ακούσετε αξίζει τον κόπο. Η μπάντα αποτελείται από τους: Τρύφων Λάζος φωνή, κιθάρες, μπαγλαμάς, banjo, Ευάγγελος Βασιλάκος κιθάρες, φυσαρμόνικα, Conor Loughran κοντραμπάσο, τρομπέτα, Ανδρέας Βενετάντες κρουστά. Το καλοκαίρι που μας πέρασε πραγματοποιήσαμε την πρώτη μας μίνι περιοδεία στην Βόρειο Ιρλανδία, 5 εμφανίσεις σε 4 πόλεις (…) και η ανταπόκριση του κόσμου ήταν πάρα πολύ καλή… Αυτά προς το παρόν. Ελπίζω να έχω νέα σας. Ευχαριστώ για τον χρόνο. Με εκτίμηση Τρύφων Λάζος”.

Το γράμμα, η επιστολή, έφθασε με το ταχυδρομείο στο Jazz & Τζαζ πριν από λίγους μήνες, μαζί με το σχετικό CD. Τη διάβασα αμέσως, εννοείται. Και σε πρώτη φάση μού έκαναν εντύπωση δύο τινά. Πρώτον, το σαφές της διατύπωσης (λόγω επαγγελματικής διαστροφής επιμελούμαστε ακόμη και τις… συνταγές των φαρμάκων, ενώ εδώ δεν προσέθετες ούτε αφαιρούσες τι). Δεύτερον, το εξώφυλλο του άλμπουμ. Ένα τσιγάρο μπαταρισμένο σ’ ένα γυάλινο τασάκι, ένα ποτήρι-ένα ποτό, ένα απόκομμα εφημερίδας, ένας δίσκος βινυλίου έξω απ’ τη θήκη του, ένα κασετοφωνάκι, κάτι άλλο… τα βλέπετε εξάλλου. Άκουσα με το που πήγα σπίτι, γράφω όμως τώρα…

Οι Old House Playground δεν είναι ελληνική μπάντα. Δεν έχουν σχέση με τίποτα απ’ ό,τι ακούγεται αυτή τη στιγμή στη χώρα. Κατ’ αρχάς γράφουν τραγούδια. Με αγγλικό στίχο, με ωραίο αγγλικό στίχο. Καταπιάνονται με ιστορίες έρωτα, αγάπης, ενίοτε με την παράπλευρη καθημερινότητα, κάποτε με όψεις της απόγνωσης, τίποτα όμως δεν δηλητηριάζεται από τη μαυρίλα του gothic, την ιδιοτροπία του βαρύθυμου, το σιχτιρισμό, την ανόητη κατήφεια. Ο κόσμος τους είναι εκείνος της γλυκόπικρης ρομάντζας, της αχτίδας φωτός, της “πνιγμένης” μελωδίας (αλλά μελωδίας), του ψιθύρου, της λυγμικής κραυγής. Το μέτρο και το χρώμα είναι το στρατηγείο τους. Συνθέσεις γεμάτες, δουλεμένες στη λεπτομέρεια, ενορχηστρώσεις σαφείς, με πλήρη εκμετάλλευση των υπαρχόντων οργάνων (όχι καταχρήσεις, όχι απρόσκλητα σόλο), με ηχητική οικονομία (μια τρομπέτα, ένα πιατίνι, μια ακουστική κιθάρα, το χτύπημα των χεριών), όχι εφφέ, όχι λοβιτούρες στα στούντιο, ούτε όμως και ο αναχωρητισμός του lo-fi. Τίποτα στην τύχη του, όλα στην υπηρεσία της πρώτης ύλης. Που είναι το τραγούδι και οι αναφορές του. Που είναι οι δικές τους αναφορές. Η ανάσα τους. Ο περίπατός του στα… χείλη ενός ποτηριού. Στη μύτη μιας βελόνας…».

[Jazz & Τζαζ, #181, Απρίλιος 2008]

Θέλω να είμαι ξεκάθαρος από την αρχή. Η «Αναφορά» τού Τρύφωνος Λάζου (γράφω «τού Τρύφωνος» επειδή στο εξώφυλλο διαβάζω «Τρύφων», αν διάβαζα «Τρύφωνας», θα έγραφα «τού Τρύφωνα») δεν με συγκίνησε, δεν με ταρακούνησε, δεν με εξέπληξε όπως συνέβη μ’ εκείνο το πρώτο άλμπουμ τού παλαιού του γκρουπ. Κι ας έχει ελληνικό στίχο να προτάξει πλέον στα τραγούδια του ο Λάζος κι ας είναι πιο οικείο, γενικότερα, το ηχόχρωμά τους. Δεν είμαι 100% σίγουρος για το τι μπορεί να φταίει, αλλά θα πω τη γνώμη μου σιγά-σιγά. Ίσως πέσω μέσα, θέλω να πω, αλλά μπορεί και όχι. Ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή...

Αν και δεν έχω στ’ αυτιά μου τον ήχο των Old House Playground και ούτε είναι εύκολο να βρω και ν’ ακούσω αυτή τη στιγμή το CD τους, φρονώ, πως, σε γενικές γραμμές, ισχύει και εδώ εκείνο το… «ένα μείγμα jazz, blues, retro, alternative, folk (flamenco, ρεμπέτικα) ήχων», που είχε γράψει ο ίδιος ο Λάζος στο γράμμα που είχε στείλει έντεκα χρόνια πριν στο Jazz & Τζαζ. Υπάρχουν θέλω να πω όλα αυτά ή τα περισσότερα απ’ αυτά στην «Αναφορά», οπότε, και όσον αφορά στον μουσικό προσανατολισμό τού τραγουδοποιού δεν πρέπει να παρατηρούνται ιλιγγιώδεις διαφορές σε σχέση με το ξεκίνημά του και αυτό το κρίνω θετικό.

Υπάρχει ζήτημα όμως με τα λόγια, που διαθέτουν ένα θυμοσοφικό χαρακτήρα –κάπου… διονυσιάζουν, κάπου είναι σκωπτικά–, αλλά θέλουν δουλειά ακόμη, πολλή δουλειά. Πολλές φορές, δε, τ’ ακούω σαν να είναι μεταφρασμένα από τα αγγλικά («σαν» λέω). Δεν κολλάει ο ελεύθερος, γενικώς, στίχος, με τις μουσικές που γράφει ο Λάζος. [Εξάλλου η ομοιοκαταληξία είναι εκείνη που λειτουργούσε στα παλαιά άσματα (ρεμπέτικα, φολκ κ.λπ.), που τόσο τα εκτιμά, και δικαίως, ο τραγουδοποιός]. Και δεν κολλάει επειδή σε αρκετές περιπτώσεις καταβάλλεται προσπάθεια για να τραγουδηθούν οι λέξεις (και αυτό φαίνεται). Υπάρχουν παρατονισμοί, οι συλλαβές κόβονται εδώ ή εκεί αναλόγως, για να μπορέσει να ταιριάξουν στα μέτρα κ.λπ.

Επίσης, εμένα, δεν με πείθει η φωνή τού Λάζου. Ή μάλλον όχι η φωνή, αλλά ο τρόπος που τραγουδάει. Το λέω, γιατί δεν θυμάμαι να είχα «πρόβλημα» με τη φωνή του στους Old House Playground. Βγάζει μιαν «άνεση», μια λαϊκή «μαγκιά» η εκφορά του, ένα «τράβηγμα», που δεν κολλάει σωστά με όσα εδώ τραγουδιούνται, αδυνατίζοντας ακόμη πιο πολύ το αποτέλεσμα.

Οι μουσικές έχουν ενδιαφέρον και συνολικώς βρίσκω στην «Αναφορά» ένα-δυο τραγούδια, που να με κινητοποιούν, όπως το «Ο μέθεξος» (μπορεί να είναι ενοχλητικός ο τίτλος, αλλά ευτυχώς δεν ακούγεται στο τραγούδι) και κυρίως το τελευταίο τραγούδι του δίσκου, το «Δέκα χρόνια εξορία» (που ήθελε πάντως διαφορετικό τραγούδισμα, χωρίς «τραβήγματα»).

Δεν ξέρω… Ή μάλλον ξέρω τελικώς...
Θέλει πολλή δουλειά αυτό που έχει στο νου του ο Τρύφων Λάζος, για να «κάτσει» όπως πρέπει. Και βασικά στα λόγια και στον τρόπο ερμηνείας.
Αυτά τα δύο είναι πολύ καίρια, και σε σχέση με τις ενοργανώσεις που θα επιλεγούν, αλλά και με το παιγνίδι με τα όργανα, με το στούντιο και λοιπά. Αυτά.

Επαφή: www.puzzlemusik.com