TO MUSICAL “HAIR” ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ όλη η ιστορία του και τα πρόσωπα (Λευτέρης Βουρνάς, Γιάννης Πετρίτσης, Λεωνίδας Χρηστάκης, Μίκης Θεοδωράκης κ.ά.), που σχετίστηκαν μαζί του

Ταινίες, λογοτεχνήματα, θεατρικά έργα, συναυλίες και λοιπές παραστάσεις, στα τέλη του ’60 και τις αρχές του ’70 επιχείρησαν να εκμεταλλευθούν γεγονότα και καταστάσεις που περιστρέφονταν γύρω από την αντικουλτούρα, έχοντας κίνητρα πολλές φορές ταπεινά.

Το θέατρο ενδίδει από νωρίς σ’ αυτή την κατασκευασμένη hippy πραγματικότητα, με το μιούζικαλ Hair να αποτελεί το πιο τρανό παράδειγμα. Γράφει ο David Pichaske στο βιβλίο του Μια Γενιά σε Κίνηση [Κουκκίδα, 2016]:

«Το Hair ανέβηκε στις 17 Οκτωβρίου του 1967 στο παλιό Astor Library του Βίλατζ, αποκεί στην ντισκοτέκ Cheetah, αποκεί στο Biltmore του Μπροντγουέι, και αποκεί σε όλο τον κόσμο. Έγινε τεράστια επιτυχία: μόνο τα άλμπουμ της παράστασης πούλησαν πάνω από πέντε εκατομμύρια αντίτυπα. Και είχε αρκετό άρωμα αντικουλτούρας για να προκαλέσει τις συνήθεις επικρίσεις: δεν έχει νόημα, δεν έχει ποιότητα, δεν έχει φινέτσα, οι ηθοποιοί δεν παίζουν καλά, δεν είναι τέχνη αυτό το πράγμα, είναι το τέλος των μιούζικαλ, του θεάτρου, του πολιτισμού. Για κάποιους, τουλάχιστον, το Hair ήταν μία έξοδος, αλλά οι περισσότεροι από κείνους που συνέρρεαν στο Biltmore ήταν ύποπτα στρουμπουλοί και φυσικά ευκατάστατοι. Τα παιδιά της δεκαετίας του ’60 είδαν στο Hair άλλον έναν προσεταιρισμό των προτάσεων και των τρόπων ζωής της αντικουλτούρας, μια παράσταση απολυμασμένη από το κατεστημένο με σκοπό το κέρδος. (Όσο για τη μουσική, όπως επισήμανε ο Τομ Τόπορ στο Rolling Stone, οι μελωδίες του Γκαλτ ΜακΝτέρμοτ ήταν όσο ροκ είναι μια μουσική για διαφήμιση οδοντόπαστας)».

Και ο Mario Maffi όμως στο δικό του Underground [Οδυσσέας, 1983], που αντιμετωπίζει το Hair μέσα στο γενικότερο ροκ-θέατρο, είναι εξ ίσου σκληρός:

«Ένα άλλο ρεύμα είναι το ρεύμα της rock-opera. Όχι τόσο το φημισμένο (ή μάλλον περιβόητο) Hair, μνημείο της κερδοσκοπίας, του χίπικου πανηγυρισμού του κόσμου των επιχειρήσεων, θέαμα ξεπερασμένο και συχνά ψεύτικο, όσο το πιο πρόσφατο Jesus Christ Superstar (σ.σ. το βιβλίο του Maffi κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1972), που όμως ίσως καταλήξει να έχει το ίδιο τέλος με το Hair».

Ο θίασος του Hair στο Joseph Papp’s Public Theater της Νέας Υόρκης. Το μιούζικαλ ανέβηκε την 17η Οκτωβρίου 1967. (Φωτογραφία: George E. Joseph)

Τον Οκτώβριο του 1967, όταν ανέβηκε για πρώτη φορά το Hair στο Off-Broadway κύκλωμα, οι άνθρωποι που είχαν γράψει το έργο, ο αμερικανός ηθοποιός και τραγουδιστής Gerome Ragni και ο επίσης αμερικανός ηθοποιός, θεατρικός συγγραφέας κ.λπ. James Rado ήταν αντίστοιχα 32 και 35 ετών, ενώ ο καναδο-αμερικανός συνθέτης Galt MacDermot, που θα έγραφε τις μουσικές, ήταν ακόμη πιο μεγάλος στα 39 του. Δεν ήταν, δηλαδή, όλοι αυτοί 20χρονοι το 1967 – κάτι που σημαίνει, σε μια πρώτη φάση, πολλά.

Και το λέμε τούτο, παρότι ο Ragni ήταν μέλος του πειραματικού θεατρικού γκρουπ The Open Theater, έχοντας συμμετάσχει στο ανέβασμα του ροκ μιούζικαλ Viet Rock, στο La MaMa Experimental Theatre Club το 1966 (ένα μιούζικαλ που τον επηρέασε στο γράψιμο του Hair) και ο Rado στέλεχος κι αυτός του Off-Broadway. Είχαν δηλαδή μια κάποια επαφή, οι Ragni και Rado, με το χώρο της αντικουλτούρας – αν και περισσότερο ως παρατηρητές τού φαινομένου, παρά ως ενεργοί συνοδοιπόροι και συνδιαμορφωτές του. Αυτό τους έδινε την δυνατότητα να βρίσκονται μέσα στα πράγματα, να μπορούν να περιγράψουν δηλαδή εκείνο που έβλεπαν και συνέβαινε, αλλά ταυτοχρόνως βρίσκονταν και έξω από ’κείνο που αναπτυσσόταν, καθώς δεν ήταν πλέον νέοι, έχοντας συνάμα και μια λογική καριέρας μπροστά τους.

Τέλος πάντων οι δυο τους θα συναντήσουν κάποια στιγμή τον Galt MacDermot, που ήταν ήδη, και αυτός, ένας αναγνωρισμένος συνθέτης (ανάμεσα σε άλλα είχε γράψει και το “African waltz”, που δισκογράφησε o Cannonball Adderley το 1961) και κάπως έτσι θα μπει μπροστά, σιγά-σιγά, το Hair.

H πρεμιέρα θα γίνει στο Off-Broadway, στο Joseph Papp’s Public Theater της Νέας Υόρκης, την 17η Οκτωβρίου 1967, για λίγες παραστάσεις και χωρίς γυμνό (τα κοστούμια είχε σχεδιάσει η Θεώνη Βαχλιώτη-Όλντριτζ), θα επαναληφθεί στην ντισκοτέκ Cheetah (όπως γράφει και ο Pichaske) τον Δεκέμβριο του ’67 (για περισσότερες, τώρα, παραστάσεις), ενώ θα κυκλοφορήσει και το θεατρικό σάουντρακ στην RCA Victor υπό τον τίτλο “Hair / an american tribal love-rock musical” (σ’ αυτή την πρώτη έκδοση ακουγόταν το “Aquarius”, αλλά όχι και το “Let the sunshine in”), με την παράσταση να χαρακτηρίζεται ως “musical be-in” στο οπισθόφυλλο τού δίσκου. Σε κάθε περίπτωση, τίποτα δεν προμήνυε την καταιγίδα που θα επακολουθούσε. Και αναφερόμαστε φυσικά στην μεταφορά του έργου στο Broadway πλέον, από τον σκηνοθέτη Tom O'Horgan, που ανέβηκε στο θέατρο Biltmore την 29η Απριλίου 1968.

Σ’ αυτή τη νεότερη εκδοχή τού έργου είχαν αλλάξει πολλά (αφού η παραγωγή ήταν πιο πλούσια) και βασικά τα πρόσωπα – με το γυμνό, φυσικά, να κάνει την πιο μεγάλη διαφορά. Νέα χορογράφος, νέος σκηνογράφος, νέα ενδυματολόγος, νέος φωτιστής, αλλά και κάποιοι νεότεροι πρωταγωνιστές.

Στην πρώτη εκδοχή, για παράδειγμα, τους βασικούς αντρικούς ρόλους των Claude και Berger είχαν οι Walker Daniels και Gerome Ragni, ενώ στην εκδοχή του Broadway οι James Rado και Gerome Ragni (οι άνθρωποι που είχαν γράψει το Hair δηλαδή).

Ακόμη τους βασικούς γυναικείους ρόλους της Sheila, της Jeanie και της Crissy στην πρώτη εκδοχή είχαν οι Jill O'Hara, Sally Eaton και Shelley Plimpton, ενώ στη νεότερη εκδοχή οι Lynn Kellogg, Sally Eaton και Shelley Plimpton. Επίσης, ανάμεσα στους πρωταγωνιστές, που εμφανίστηκαν στη σκηνή του Biltmore, ήταν και γνωστά (τότε και αργότερα) πρόσωπα σαν εκείνα των Keith Carradine, Barry McGuire και Meat Loaf μεταξύ πολλών άλλων.

Τέλος πάντων η επιτυχία υπήρξε μεγάλη και γρήγορα, μέσα σε λίγους μήνες, το έργο θα έρθει και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στο Λονδίνο, στο West End, όπου και θα ανεβεί στο θέατρο Shaftsbury την 27η Σεπτεμβρίου 1968 (αν και η πρώτη ευρωπαϊκή παράσταση συνέβη στην Στοκχόλμη στις 20 Σεπτεμβρίου). Φυσικά, στην λονδρέζικη παράσταση το cast ήταν διαφορετικό. Εδώ πρωταγωνιστούσαν η Sonja Kristina (αργότερα στο συγκρότημα Curved Air), η Elaine Paige, το φωτομοντέλο-τραγουδίστρια Marsha Hunt, ο σπουδαίος Alex Harvey, ο ταλαντούχος Tim Curry και πολλοί άλλοι. Η επιτυχία και εδώ υπήρξε ανεπανάληπτη, ξεπερνώντας ακόμη κι εκείνη του Broadway, αφού το έργο παιζόταν σχεδόν για πέντε χρόνια, έως τα μέσα του 1973!

Φυσικά, μεγάλο ρόλο στην επιτυχία του Hair έπαιξε και η δισκογραφία, καθώς τόσο το άλμπουμ της αμερικάνικης παράστασης στο Broadway “Hair / The American Tribal Love-Rock Musical / The Original Broadway Cast Recording” [USA. RCA Victor, 1968], όσο και εκείνης στο West End “Hair” [UK. Polydor, 1968] υπήρξαν άκρως επιτυχημένα.

Το πρώτο, μάλιστα, έφτασε μέχρι το Νο 1 του Billboard 200 το 1969 κι έμεινε εκεί από τις 26 Απριλίου μέχρι τις 19 Ιουλίου (σχεδόν τρεις μήνες!), ενώ το δεύτερο έμεινε 14 εβδομάδες στο βρετανικό top-ten των άλμπουμ, το 1969, φθάνοντας μέχρι το Νο 3 την 26η Απριλίου (εκείνης της χρονιάς).

Και βεβαίως, και ως γνωστόν θα πούμε, τρανή ώθηση στο έργο έδωσε και το δισκάκι των The 5th Dimension “Medley: Aquarius/Let the sunshine in (The flesh failures) / Don’tcha hear me callin’ to ya” [USA. Soul City, 1969], που έμεινε έξι εβδομάδες στο Νο1 του Billboard Hot 100, την άνοιξη του 1969, φθάνοντας έως και το No 11 των UK Singles.

Από το εξώφυλλο του περιοδικού Ψυχαγωγία, τεύχος 10, 3 Μαρτίου 1970

Τι συνέβαινε όμως την ίδιαν εποχή στην Ελλάδα με το Hair;

Η συνέχεια εδώ...

https://www.lifo.gr/articles/theater_articles/283635/50-xronia-apo-tin-proti-agnosti-paroysiasi-toy-polykrotoy-mioyzikal-hair-stin-ellada