το βιβλίο του Γιώργου I. Αλλαμανή για το «Φλου» του Παύλου Σιδηρόπουλου και της Σπυριδούλας –πόσο σημαντικός ήταν ο συγκεκριμένος δίσκος για το ελληνικό τραγούδι και το ελληνικό ροκ γενικότερα;

Προσφάτως (2023) κυκλοφόρησε ένα ακόμη βιβλίο στη σειρά των εκδόσεων οξ υ «33 1/3», που ασχολείται με διεθνείς σημαντικούς δίσκους απ’ όλα τα είδη της μουσικής (λέμε για μεταφράσεις βιβλίων ξένων συγγραφέων), μα και με κάποιους «ανάλογους» ελληνικούς (με βιβλία γραμμένα από έλληνες συγγραφείς). Ο πιο νέος μικρός τόμος αυτής της σειράς είναι ο «Παύλος Σιδηρόπουλος & Σπυριδούλα - Φλου» του Γιώργου Ι. Αλλαμανή.
Τον Γιώργο Ι. Αλλαμανή σαν συγγραφέα τον ξέρουμε από το πολύ καλό βιβλίο του για τον Νικόλα Άσιμο (2000), όπως και από το πρόσφατο, επίσης πολύ ενδιαφέρον «Στον Καιρό της Λιλιπούπολης» (2022). Γι’ αυτό το τελευταίο είχαμε γράψει το προηγούμενο καλοκαίρι, εδώ στο LiFO.gr, ενώ τώρα θα γράψουμε τα σχετικά και για το «Φλου».
Κατ’ αρχάς να πω (ή να ξαναπώ;) πως θεωρώ εντελώς υπερβολικό το να γράφονται βιβλία, έστω και μικρού σχήματος, για ελληνικούς δίσκους – ας αφήσουμε τους ξένους κατά μέρος.
Δηλαδή, εγώ, δεν πιστεύω ότι μπορεί κάποιος να γράψει 25.000 λέξεις για «To Βρώμικο Ψωμί» του Διονύση Σαββόπουλου, που να έχουν όλες νόημα, και να μην είναι παραγεμίσματα.
Να γράψεις 25.000 λέξεις π.χ. για «Το Άξιον Εστί» του Μίκη Θεοδωράκη το βλέπω, υπό την έννοια πως ο Θεοδωράκης ήταν ένας πληθωρικός άνθρωπος, με τεράστιο έργο, με ισχυρή πολιτική δράση και διάσταση, που καθόρισε μια ιστορική περίοδο. Οπότε γράφοντας για «To Άξιον Εστί» (που είναι ένας ούτως ή άλλως πολύ σημαντικός δίσκος) γράφεις και για όλα αυτά, για τους Λαμπράκηδες, για τον Ελύτη, για την εποχή κ.λπ. Γράφεις Ιστορία. Έτσι ίσως να καταφέρεις να φθάσεις στις 25.000 λέξεις, που να έχουν όλες νόημα και αξία.
Θέλω να πω πως, προσωπικά, θα δυσκολευόμουν πολύ να γράψω 25.000 λέξεις για «Το Βρώμικο Ψωμί» του Σαββόπουλου, όσο και να το «τράβαγα» το πράγμα – έχοντας πάντα σαν κριτήριο όλα εκείνα που θα γράψω να έχουν αυστηρό νόημα (έτσι όπως εγώ το αντιλαμβάνομαι).
Και κάπως έτσι θα έγραφα γύρω στις 6.500 λέξεις εδώ στο LiFO.gr στις 30 Δεκ. 2022, (όταν ασχολήθηκα με «Το Βρώμικο Ψωμί») και θα μπορούσα να γράψω 4-5.000 ακόμη – δηλαδή 10-12 χιλιάδες λέξεις στην καλύτερη περίπτωση, που να μην είναι, όμως, ψευδολογοτεχνία, «ασκήσεις ύφους», «προφορική ιστορία», «βιώματα» όπως τα εννοούν πολλοί (δηλαδή αδιάφορες περιγραφές προσωπικών καταστάσεων, που δεν έχουν κανένα ευρύτερο νόημα) και τ’ ανάλογα.
Και αν το... 25άρι για «Το Βρώμικο Ψωμί» μου φαίνεται πολύ-πολύ δύσκολο, για το «Φλου» του Παύλου Σιδηρόπουλου και της Σπυριδούλας μου φαίνεται εντελώς αδύνατον. Δηλαδή ακατόρθωτο.
Εντάξει, ξεφυλλίζοντας, κατ’ αρχάς, το βιβλίο του Γιώργου Ι. Αλλαμανή μού λύθηκε αμέσως η απορία (πώς έφθασε σε αυτό τον αριθμό λέξεων ο συγγραφέας), αλλά πριν το ανοίξω η απορία μου ήταν σοβαρή και υπαρκτή.

Πόσο καθοριστικό ήταν το «Φλου» για το ελληνικό τραγούδι;
Σε πρώτη φάση να πω πως εγώ διαφωνώ με μια κεντρική επιλογή, που γίνεται εδώ.
Δεν θεωρώ το «Φλου» καθοριστικό δίσκο για το ελληνικό τραγούδι γενικότερα.
Το λέω, γιατί, υποτίθεται πως η σειρά «33 1/3» με αυτό ασχολείται. Με τα σημαντικότερα LP, για το ελληνικό τραγούδι γενικότερα και όχι για το ελληνικό ροκ ειδικότερα. Αν και σε σχέση (και) με το ελληνικό ροκ έχω επίσης τη γνώμη πως το «Φλου» δεν είναι κάτι τόσο σημαντικό. Το λέω τώρα αυτό, τα τελευταία χρόνια τέλος πάντων, γιατί παλαιότερα δεν είχα την ίδια άποψη.
Αλλιώς έβλεπα το «Φλου» στα 80s, θέλω να πω, αλλιώς στα 90s και αλλιώς τώρα. Και είναι λογικό αυτό. Γιατί τα χρόνια περνάνε, γιατί οι δίσκοι του ελληνικού τραγουδιού και του ελληνικού ροκ είναι πλέον άπειροι, άρα κάθε φορά έχεις να διαλέξεις από ένα πιο μεγάλο πανέρι, γιατί νοιώθεις ότι κάποια πράγματα που παλιά τα θεωρούσες σημαντικά... τελικώς ίσως να μην ήταν και τόσο – καθότι οι εμπειρίες, που έχουν επικαθίσει εν τω μεταξύ, τα ακούσματα, οι σκέψεις σου κ.λπ. σε κάνουν να βλέπεις το χθες με άλλο μάτι, πιο σκληρά και πιο κριτικά, αντί για πιο... νοσταλγικά, κατά το είθισται. Όλα αυτά είναι λογικά.
Δεν θέλω να πω ότι το «Φλου» δεν είναι ένας καλός δίσκος ή και πολύ καλός, αλλά δεν θεωρώ –το ξαναλέω– πως είναι καθοριστικός, για το ελληνικό τραγούδι (ώστε να αιτιολογεί βιβλίο). Άλλο το ένα, άλλο το άλλο. Υπάρχουν εκατοντάδες σπουδαίοι δίσκοι, εννοώ, που δεν αποδείχθηκαν στην ιστορία καθόλου, μα καθόλου, καθοριστικοί. Να πω έναν από Ελλάδα; Το παράδειγμα θα είναι όσο πιο ακραίο γίνεται, ώστε να γίνει εντελώς κατανοητό εκείνο που θέλω να πω.
Το «Επεισόδιο» (1971) του Πάνου Σαββόπουλου. Έξοχος δίσκος, αλλά όχι καθοριστικός. Υπό την έννοια ότι δεν πούλησε στον καιρό του, ούτε επηρέασε πρόσωπα και καταστάσεις, καθώς ελάχιστοι τον πήραν χαμπάρι, αφού ούτε ο τραγουδοποιός τον υποστήριξε με live στις ροκ σκηνές της εποχής.
Ανάλογα (όχι το ίδιο) και το «Φλου», το οποίο πούλησε λίγο στον καιρό του 10.000 αντίτυπα μέχρι το φθινόπωρο του ’82 (όπως διαβάζουμε στο βιβλίο, από λόγια του ίδιου του Σιδηρόπουλου). Ένα νούμερο, που μπορεί να είναι ακόμη πιο μικρό...
Την εποχή όπου το “Get That Beat” (1981) των Sharp Ties μέσα σ’ ελάχιστο διάστημα είχε πουλήσει πάνω από 50.000 αντίτυπα (να ένας σημαντικό δίσκος – ένας καθοριστικός δίσκος, για την μοντέρνα μουσική στην Ελλάδα), το «Φλου» μετά βίας μέσα σε τριάμισι χρόνια θα έφθανε το νούμερο 10.000. Και αν δεν πέθαινε νωρίς ο αείμνηστος Παύλος Σιδηρόπουλος, ώστε να επακολουθήσει εκείνο το τεχνητό μπουμ, που ζήσαμε όλοι μετά το ’90, το LP θα πουλούσε, μέσα σε 45 χρόνια, πολύ λιγότερα, απ’ όσα έχει πουλήσει μέχρι σήμερα.
Το έχω ξαναγράψει πριν κάποιο καιρό – έτσι θυμάμαι... Το «Φλου» επηρέασε, όσο επηρέασε, στην πορεία, μετά το ’90, και μετά τον θάνατο του Σιδηρόπουλου, περισσότερο το σύγχρονο «έντεχνο» και εντεχνορόκ τραγούδι (Πυξ Λαξ, Θηβαίος, Πασχαλίδης κ.ά.), παρά το ελληνικό ροκ. Αυτό είναι αλήθεια – όσο και αν δεν αρέσει σε κάποιους.
Εγώ, δηλαδή, δεν βλέπω πολύ σημαντικές επιρροές του «Φλου» στο ροκ στην Ελλάδα. Πιο πολύ επηρέασε το «Εν Λευκώ» σαν ήχος (τις Τρύπες, ας πούμε, στο ξεκίνημά τους), που το θεωρώ κατώτερο σαν άλμπουμ από το «Φλου», παρά το «Φλου». Τέλος πάντων... γι’ αυτά μπορεί να γίνει πολλή κουβέντα και η οποία (κουβέντα) μπορεί να μην έχει και πολύ νόημα.
Ας πάμε, όμως, στο βιβλίο...
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/music/poso-kathoristiko-itan-floy-gia-elliniko-tragoydi