δίσκοι και τραγούδια, που κυκλοφόρησαν στη μεταπολίτευση και αναφέρονται στα γεγονότα του Πολυτεχνείου – πολλά «έντεχνα» άλμπουμ, μα ακόμη ποπ, ροκ έως και πανκ

Όταν λένε κάποιοι «τραγούδια του Πολυτεχνείου» εννοούν τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, του Μάνου Λοΐζου, του Σταύρου Ξαρχάκου, του Γιάννη Μαρκόπουλου και άλλων «έντεχνων» συνθετών, που ακούγονταν λίγο πριν, κατά τη διάρκεια, και μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Τούτο το διαπιστώνεις αμέσως, αν ρίξεις μια ματιά στο διαδίκτυο...
Εμείς, εδώ, θα επιχειρήσουμε να κάνουμε κάτι άλλο τώρα, πιο απαιτητικό και πιο δύσκολο. Να ψάξουμε και να βρούμε τραγούδια με άμεσες ή έμμεσες αναφορές στο Πολυτεχνείο – τραγούδια, που να δημιουργήθηκαν, φυσικά, μετά τα γεγονότα του Νοέμβρη του ’73. Για να γίνει άμεσα κατανοητό αυτό που θέλουμε να πούμε δίνουμε το ακόλουθο παράδειγμα.
Το «Πότε θα κάνη ξαστεριά» (το ριζίτικο στη διασκευή του Γ. Μαρκόπουλου με τον Ν. Ξυλούρη) είναι τραγούδι του 1971, τα λόγια του δεν έχουν καμία σχέση με το Πολυτεχνείο, αλλά ακουγόταν παντού εκείνες τις μέρες του Νοέμβρη, και πριν και μετά. Εμάς δεν θα μας απασχολήσουν τέτοια τραγούδια εδώ, αλλά τραγούδια και δίσκοι που να παίρνουν αφορμή απ’ αυτόν καθαυτόν τον φοιτητικό και κοινωνικό ξεσηκωμό του ’73.

Έλλη Κιούση, Σωκράτης Βενάρδος και λοιπά επισκιασμένα ονόματα, συν Μίκης Θεοδωράκης
Οι «Παπαρούνες του Νοέμβρη» της Έλλης Κιούση ήταν ένας δίσκος, που θα κυκλοφορούσε λίγο μετά την Μεταπολίτευση, στο δεύτερο εξάμηνο του 1974. Ποια ήταν όμως η Έλλη Κιούση; Διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο:
«Είμαι η Έλλη Κιούση-Θεοδωράκη (σ.σ. πρώτη σύζυγος του ποιητή και δημοσιογράφου Γιάννη Θεοδωράκη, αδελφού του Μίκη). Μ’ αυτό το όνομα παλιότερα έβγαζα περιοδικά. Το τελευταίο μου το ’κλεισε ο Παπαδόπουλος στα 1967 (σ.σ. το παλιό «Σινεμά»). Έγραφα τότε κι εγώ την ιστορία σ’ ένα χαρτί, την είπα “Αρμύρα” και την τύπωσα αρχές ’73 στην Αθήνα (σ.σ. μόνο γι’ αυτό το βιβλίο θα μπορούσε να γίνει ξεχωριστό άρθρο). Έχω γράψει κι ένα θεατρικό έργο, σάτιρα της δικτατορίας, ήταν “Το Πανδοχείο Η Ωραία Καρδιά και τα Κηπευτικά”. Ήταν να τυπωθεί πέρσι τον Νοέμβρη (σ.σ. του ’73), αλλά το φάγανε τα Νοεμβριανά. Τώρα τελειώνω την “Ηλιοπαγίδα”, βιβλίο που τα λέει όλα για τα καλοκαίρια στην Ελλάδα και για έναν χειμώνα... Από ’κει είναι τα πέντε τραγούδια στην α όψη του δίσκου. Στην άλλη, ακόμα πέντε τραγούδια της “Ωραίας Καρδιάς” και κάπου στη μέση μού την έδωσε και πρόσθεσα ένα ξεκάρφωτο τραγουδάκι για τον... Παπαδόπουλό μας, που χάσαμε τόσο ξαφνικά...».
Την ίδια εποχή η Έλλη Κιούση θα κυκλοφορούσε κι ένα βιβλίο με τον ίδιο τίτλο («Οι Παπαρούνες του Νοέμβρη»), στις εκδόσεις Γραμμή, με κείμενα και με τους στίχους των τραγουδιών (των σχετικών με το Πολυτεχνείο), από την πρώτη πλευρά του δίσκου της. Διαβάζουμε, ανάμεσα σε άλλα, στο οπισθόφυλλο του βιβλίου:
«Οι “Παπαρούνες του Νοέμβρη” γράφτηκαν εξ ολοκλήρου τις τελευταίες μέρες του Νοέμβρη ’73, πιθανόν από τύψη και ενοχή, γιατί δεν ήμουν μέσα στο Πολυτεχνείο. Γύρναγα όμως απ’ έξω και μάζεψα όλες αυτές τις μαρτυρίες, που είναι αληθινές και εξακριβωμένες, από αξιόπιστους αυτόπτες μάρτυρες, όπως τις έζησαν και τις είδαν από κοντά».
Ο δίσκος είναι εντελώς ανεξάρτητης έκδοσης –κάτι όχι σύνηθες για το 1974–, διαθέτει πολύ καλούς μουσικούς, αφού ανάμεσά τους συναντάμε τους Τίτο Καλλίρη κιθάρα, Άγγελο Μπότση μπάσο, Σπύρο Λιβιεράτο ντραμς, Λάκη Καρνέζη μπουζούκι κ.ά., όμως, τα τραγούδια είναι μέτρια, με τους ερασιτέχνες τραγουδιστές (Δημήτρης Βασιλείου, Νανά Κακκαβά) να προσπαθούν όσο μπορούν για κάτι ευπρόσωπο, με την γενικότερη παραγωγή να είναι στοιχειώδης, και άρα να μην βοηθάει καθόλου στο τελικό αποτέλεσμα. Κάπως ξεχωρίζει το τραγούδι «Λεύκα και κυπαρίσσι», με τα καλύτερα τραγούδια του δίσκου, συγκριτικά πάντα, να βρίσκονται στην δεύτερη πλευρά (που δεν έχει σχέση, όμως, με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου).

Άλλος ένα δίσκος από το 1974, που ήταν επηρεασμένος από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου ήταν κι εκείνος με τον τίτλο «Πόσα Νάταν τα Παιδιά...», του Σωκράτη Βενάρδου.
Ο Σωκράτης Βενάρδος (1927-1983) ήταν ιεροψάλτης, ποιητής και ακόμη συνθέτης θρησκευτικών, κυρίως, μα και «έντεχνων» έργων. Επιπλέον ο Βενάρδος είχε τη δική του εταιρεία, την Ωδή, τυπώνοντας μόνος του τους δίσκους του ήδη από το δεύτερο μισό του ’60 (σ’ έναν, μάλιστα, είχε συνεργασθεί και με τον Νίκο Γκάτσο).
Στο «Πόσα Νάταν τα Παιδιά...» ο Σ. Βενάρδος μελοποιεί ποιήματα του Χρήστου Κατσιγιάννη (1930-1999), κάποια εκ των οποίων, όχι όλα, έχουν άμεση σχέση με το Πολυτεχνείο. Όπως άμεση σχέση με το Πολυτεχνείο είχε ο τίτλος του δίσκου και βεβαίως το εξώφυλλο.
Τα τραγούδια του Βενάρδου είναι «έντεχνα», με βυζαντινές αναφορές και με επιρροές (εδώ τουλάχιστον) από το έργο του Μίκη Θεοδωράκη (λογικό). Μάλιστα, η παρουσία του Θεόδωρου Δημήτριεφ (που συμμετείχε και στην original ηχογράφηση του «Άξιον Εστί», το 1964) επιτείνει αυτή την εντύπωση.
Αποδίδουν περαιτέρω και οι καλοί, αλλά άγνωστοι τραγουδιστές Σταύρος Παπανικολάου, Κυριάκος Καλαϊτζίδης, Κάκια Ασπιώτη, συν χορωδία. Πρόκειται, απλώς, για έναν ευπρόσωπο δίσκο, στο πνεύμα της εποχής (όπως λέμε).

Πολύπλευρο ταλέντο ο Πέτρος Γιαννακός, παλιός ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου, που θα άφηνε εποχή ως Κοκοβιός, είχε ασχοληθεί επίσης με το τραγούδι, τη σκηνοθεσία κ.λπ. Σ’ ένα δίσκο του από το 1974, τις «Πικρές Αλήθειες» [Virna], θα ακουγόταν ανάμεσα σε άλλους και η Καίτη Χωματά (σε στίχους Γ. Βουρλιώτη) να αποδίδει ένα λαϊκό υπό τον τίτλο «Εδώ Πολυτεχνείο».
Για το «Πολυτεχνείο» θα τραγουδούσε και ο Σάκης Λάμπρου, ένας στρατευμένος singer-songwriter, που θύμιζε κάπως με τη φωνή του τον Κώστα Χατζή, και που θα έδινε κι αυτός ένα LP, το «Διαμαρτύρομαι», στην EMI / Columbia, το 1977.

Τέλος, ο Μίκης Θεοδωράκης θα έγραφε το 1976 (τρίτη επέτειος του Πολυτεχνείου) τον «Ύμνο του φοιτητή-διαδηλωτή», που θα τραγουδούσε ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, σ’ ένα δισκάκι εκτός εμπορίου, που θα τύπωνε η M. Matsas & Son.
 
Το όλον εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/music/diskoi-kai-tragoydia-poy-kykloforisan-sti-metapoliteysi-kai-anaferontai-sta-gegonota