Τo Vortex είναι μια μυθική ταινία του Νίκου
Κούνδουρου. Όπως είχε πει ο ίδιος:
«Σίγουρα το Vortex ή το Πρόσωπο της Μέδουσας είναι μια παράξενη ταινία. Γέννημα της αμέσως πριν τη δικτατορία ανώμαλης εποχής, φυγή θα μπορούσα να πω, ή ακόμα και απιστία στα δημόσια πράγματα, ή κούραση ή και οργή ή και όλα μαζί τα παραπάνω, και άλλα πολλά ακόμα.
Η ταινία γυρίστηκε σε δύο χώρους και σε δύο χρόνους. Η μισή γυρίστηκε σ’ ένα νησί του Αιγαίου το 1966-67 και η άλλη μισή στη Ρώμη και το Λονδίνο το 1970. Η αντιστικτική συρραφή των δύο μερών αποτελεί και το ύφος-κλειδί όλου του έργου. Η ταινία θέλει τη συμπαράσταση και τη βοήθεια του θεατή για να λειτουργήσει. Ως ένα σημείο είναι ένα πείραμα, ή μια άσκηση πάνω σ’ ένα τεντωμένο σκοινί. Κάθε στιγμή ο κίνδυνος να γλιστρήσουν όλα στο κενό είναι φανερός. Αλλά κι αυτός ο κίνδυνος περιλαμβάνεται μέσα στα υλικά κατασκευής της ταινίας.
Κατά τα άλλα, μπορώ να πω τώρα πως το πείραμα απότυχε. Όχι επειδή η ταινία είναι ίσως κακή –γιατί αυτό δεν έχει πια πολλή σημασία, καθώς τα σύνορα του καλού από το κακό είναι τόσο ρευστά– αλλά επειδή ο δρόμος δεν οδηγεί πουθενά. Αδιέξοδο. Έτσι το Vortex είναι απλά αυτό που είναι, ένας κινηματογράφος χωρίς μέλλον, αλλά και χωρίς παρελθόν, μετέωρος ανάμεσα στη χαρά που μπορεί να πάρει ίσως κανείς βλέποντάς τον, και στην αγανάκτηση. Εγώ τα γεύτηκα και τα δυο. Τώρα η σειρά σας».
Και από το περιοδικό
«Ελληνικός Κινηματογράφος» Δεκέμβρης 1966:
«Σίγουρα το Vortex ή το Πρόσωπο της Μέδουσας είναι μια παράξενη ταινία. Γέννημα της αμέσως πριν τη δικτατορία ανώμαλης εποχής, φυγή θα μπορούσα να πω, ή ακόμα και απιστία στα δημόσια πράγματα, ή κούραση ή και οργή ή και όλα μαζί τα παραπάνω, και άλλα πολλά ακόμα.
Η ταινία γυρίστηκε σε δύο χώρους και σε δύο χρόνους. Η μισή γυρίστηκε σ’ ένα νησί του Αιγαίου το 1966-67 και η άλλη μισή στη Ρώμη και το Λονδίνο το 1970. Η αντιστικτική συρραφή των δύο μερών αποτελεί και το ύφος-κλειδί όλου του έργου. Η ταινία θέλει τη συμπαράσταση και τη βοήθεια του θεατή για να λειτουργήσει. Ως ένα σημείο είναι ένα πείραμα, ή μια άσκηση πάνω σ’ ένα τεντωμένο σκοινί. Κάθε στιγμή ο κίνδυνος να γλιστρήσουν όλα στο κενό είναι φανερός. Αλλά κι αυτός ο κίνδυνος περιλαμβάνεται μέσα στα υλικά κατασκευής της ταινίας.
Κατά τα άλλα, μπορώ να πω τώρα πως το πείραμα απότυχε. Όχι επειδή η ταινία είναι ίσως κακή –γιατί αυτό δεν έχει πια πολλή σημασία, καθώς τα σύνορα του καλού από το κακό είναι τόσο ρευστά– αλλά επειδή ο δρόμος δεν οδηγεί πουθενά. Αδιέξοδο. Έτσι το Vortex είναι απλά αυτό που είναι, ένας κινηματογράφος χωρίς μέλλον, αλλά και χωρίς παρελθόν, μετέωρος ανάμεσα στη χαρά που μπορεί να πάρει ίσως κανείς βλέποντάς τον, και στην αγανάκτηση. Εγώ τα γεύτηκα και τα δυο. Τώρα η σειρά σας».
 |
| Φάνης Χηνάς - Αλέξης Μανθεάκης |
Η συνέχεια εδώ…
Θα ήθελα να αναφερθώ στις τελευταίες του σημαντικές ταινίες - την τριλογία πάνω σε τρεις στιγμές της νεώτερης ιστορίας μας ,τη μικραασιατική καταστροφή - 1922 , την Κρήτη πριν την απελευθέρωση - Μπορντέλο και την πολιορκία του Μεσολλογγίου - Μπάυρον. Οι αρχικές χλιαρές ή κακές εντυπώσεις μου με την πάροδο των χρόνων και το ξανακοίταγμά τους με βοήθησαν να καταλάβω πόσο σημαντική είναι η ΜΑΤΙΑ στον κινηματογράφο κι αυτό γιατί ανακατασκευάζεται μια πραγματικότητα με την αποδόμηση της απόλυτης ιστορικής αλήθειας που μας πούλαγε το σχολείο .
ΑπάντησηΔιαγραφήΑιρετικός , πορνογράφος , αριστερός ιδεολόγος ,γραφικός σχολιαστής των καναλιών και των φυλλλάδων στα γεράματα , ο Κούνδουρος ήταν ο σημαντικότερος κινηματογραφιστής μας .
Δε διαφωνώ μ' αυτά που λες γενικά. Και τολμηρός υπήρξε, οπωσδήποτε, στη διαχείριση θεμάτων που έκαιγαν. Το ζήτημα ήταν ότι κινηματογραφικά δεν κυλούσαν με άνεση αυτά τα έργα. Πνίγονταν συχνά μέσα στις αγνές προθέσεις τους.
ΔιαγραφήΕξαιρώ το Μπορντέλο, που το είχα δει στα μέσα του '80, λίγο αργότερα και σε βίντεο και μου άρεσε πολύ.
Θα ήθελα δε, τώρα, να εύρισκα λίγο χρόνο, ώστε να το ξανάβλεπα.
Το 1922 πνιγόταν κυρίως λόγω μπάτζετ -έβλεπες τα Μεσόγεια και τα νταμάρια κι έπρεπε να φανταζόσουν Σμύρνη και Ιωνία -αλλά το στόχο του τον πέτυχε - βολεμένοι αστοί και ανατολίτες οικογενειάρχες στη δίνη των ιστορικών εξελίξεων και ανυπεράσπιστοι στα χέρια αφιονισμένων τσετών προερχόμενων κυρίως από τις τάξεις των Τούρκων που μέχρι τότε υπηρετούσαν τις μειονότητες για ένα κομμάτι ψωμί.
ΔιαγραφήΤο Μπορντέλο δεν έχει θέμα μπάτζετ μια κι είναι γυρισμένο σε εσωτερικούς κυρίως χώρους .Εδώ όμως το παρακμιακό σκηνικό με ζουμερή γυναικεία σάρκα να περιφέρεται ανάμεσα σε ιντερνάσιοναλ καραβανάδες και ρουφιάνους σα χορογραφία καλύπτει το πολύγλωσσο και χαοτικό σενάριο - οπτική απόλαυση και για μένα μια από τις κορυφαίες ελληνικές ταινίες .
Ο Μπάυρον είναι αισθητικά ότι πιο κοντά στον Ταρκόφσκυ έχουμε πετύχει κινηματογραφικά . Κι εδώ έχουμε δυνατούς χαρακτήρες - από το μεγάλο ρομαντικό ποιητή και φιλέλληνα σακατεμένο όμως σωματικά και ψυχικά , μέχρι μισθοφόρους - ντεσπεράντος και οπλαρχηγούς -κατσαπλιάδες.
Τι άλλο να πω ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει.
Ωραία τα λες.
ΔιαγραφήΧωρίς φυσικότητα η φωτογραφία και τα σκηνικά των ταινιών του που φαίνονται στα μάτια μου πολύ φτωχές. Μειονεκτούν επίσης και στους διαλόγους. Προσπαθεί βέβαια να δημιουργήσει ατμόσφαιρα της κάθε εποχής κι αυτό κάπως σώζει τις ταινίες του ώστε να μην γίνονται πολύ κουραστικές.
ΑπάντησηΔιαγραφήΈνας μη ειδικός φιλμοφάγος.