RAPHAËL PANNIER QUARTET / KHADIM NIANG & SABAR GROUP ζωντανοί στο Saint-Louis της Σενεγάλης

Το “Live in Saint Louis, Senegal” [miel music, 2025] του κουαρτέτου του γάλλου ντράμερ Raphaël Pannier και του συγκροτήματος του σενεγαλέζου percussion player (χειρίζεται sabar) Khadim Niang θα κυκλοφορήσει επισήμως στις 7 Νοεμβρίου από το label miel music του Miguel Zenón. Λέμε για την αποτύπωση ενός πυρακτωμένου, ενός διονυσιακού live, που συνέβη στο Saint Louis Jazz Festival, στο Saint-Louis της Σενεγάλης, στις 19 Μαΐου 2024, από αυτή την μοναδική συνεργασία ενός δυτικού, ας το πούμε έτσι, κουαρτέτου (Raphaël Pannier project leader, ντραμς, ενορχηστρώσεις, Yosvany Terry άλτο σαξόφωνο, shekere, Thomas Encho πιάνο, rhodes, François Moutin κοντραμπάσο, ηλεκτρικό μπάσο) και του 8μελούς σχήματος παραδοσιακών σενεγαλέζικων κρουστών (Sabar group) υπό τον Khadim Niang. Βασικά στο ούλτρα περιποιημένο αυτό digipak (με το 32σέλιδο booklet) καταγράφονται έξι κομμάτια από το live των δύο σχημάτων στο Saint-Louis, ενώ ένα (το υπ’ αριθμόν 3) είναι ηχογραφημένο σ’ ένα στούντιο της πόλης τέσσερις μέρες νωρίτερα. 

Το track list (και του CD και του live προφανώς) φαίνεται πως είναι φτιαγμένο από την αρχή για να εντυπωσιάζει. Για συναυλία πρόκειται εξάλλου και άρα είναι συμβατές οι επιλογές από “Lonely woman”, “Take five” και “Naima”, οι οποίες, μαζί με τα υπόλοιπα τέσσερα tracks, προσφέρουν σ’ αυτό το 12μελές (κοινό) σχήμα τη δυνατότητα να δημιουργήσει και να ενθουσιάσει. Το λέμε, γιατί αυτά που ακούγονται στο “Live in Saint Louis, Senegal” είναι άκρως εντυπωσιακά, και δεν αναφέρομαι μόνο στις ηφαιστειακές διασκευές στις συνθέσεις του Ornette Coleman, του Paul Desmond και του John Coltrane, αλλά και στα υπόλοιπα πρωτότυπα tracks, στα οποία ο κρουστός ορυμαγδός είναι άνευ προηγουμένου (ακούς, για παράδειγμα, το 8λεπτο... χειροβολητό, κατά το ποδοβολητό, “Hommage to Doudou N’Diaye Rose” και αμέσως αντιλαμβάνεσαι). Κομμάτια, δε, σαν το 11λεπτο “Sine saloum”, στο οποίο ευθυγραμμίζονται και οι δώδεκα μουσικοί, είναι απλώς μαγικά – και βασικά θα πρέπει να αισθανόμαστε τυχεροί όλοι εμείς, επειδή αυτό το καταπληκτικό live ηχογραφήθηκε και άρα μπορούμε να το απολαμβάνουμε ό,τι ώρα θέλουμε, όπου θέλουμε.
Επαφή: www.raphaelpannier.com

στο Protagon για το νέο βιβλίο μου

Το να γράψουν στο Protagon για το νέο βιβλίο μου είναι ένα από τα άγραφα.
Το λέω, πρώτον, γιατί εκεί οι άνθρωποι έγραψαν μόνοι τους, χωρίς απολύτως καμία συνεννόηση μαζί μου ή με τον εκδοτικό οίκο (κάτι εντελώς σπάνιο στις μέρες μας στα μεγάλα σάιτ), και δεύτερον, γιατί, εγώ δεν έχω κανενός είδους σχέση με το Protagon, ούτε επαγγελματική, ούτε... ερασιτεχνική και φυσικά, ούτε ιδεολογική.

Επειδή όμως το «Ροκ, Ελληνικό Ροκ, Κοινωνία & Πολιτική...» [Όγδοο, 2025] είναι μία επιστημονική δουλειά, που αντιμετωπίζει τα θέματα της κουλτούρας, της κοινωνίας και της πολιτικής δίχως κολλήματα, λέγοντας τα σύκα-σύκα και τη σκάφη-σκάφη για την δεξιά, την ακροδεξιά, την αριστερά, την ακρο-αριστερά, τη χούντα κ.τλ., οι άνθρωποι, εκεί, φαίνεται πως το εκτίμησαν αυτό – και γι’ αυτό από εμένα τους αξίζει ένα μπράβο. Τους ευχαριστώ λοιπόν για όσα λένε για το βιβλίο μου, και γι’ αυτή την καθαρή στάση τους.
Δεν υπάρχει πιο σημαντικό από να μιλάνε, για σένα, με καλά λόγια οι «εχθροί» σου.
Στο λινκ...
https://www.protagon.gr/themata/oi-beatles-sti-skiatho-o-zak-brel-sta-asteria-tis-glyfadas-44343234552?fbclid=IwY2xjawNZ3TtleHRuA2FlbQIxMABicmlkETFFZnFMWndlMDY2OU1CY2RBAR69wSVsQAyUgz893rKHjW0ypKNaNomrh7hpHXAlpmdUnekJqpuERsgN2yWn3w_aem_Gt-mRuPJgR3qCJJqjevEIw

ΣAKHΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ένας κλασικός ελαφρός τραγουδιστής, με ιδιαίτερη πορεία στα σίξτις – πρόσφατα κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία του υπό τον τίτλο «Αποθήκη Αναμνήσεων»

Το ελαφρό τραγούδι της δεκαετίας του ’60 δεν είναι... ελαφρό πράγμα. Εννοώ πως το κοινωνικό αντίκρισμά του υπήρξε σημαντικό και συμβατό με όλες τις εξελίξεις στην τέχνη του τραγουδιού και τη διασκέδαση, αντανακλώντας τους προβληματισμούς της εποχής.
Χοντρικά, θα έλεγα πως το ελαφρό τραγούδι είναι τέτοιο έως το 1964-65, μετά επιχειρεί να γίνει κάπως πιο «μοντέρνο», ώστε να μπορέσει να επιβιώσει μέσα στην πολιτισμική θύελλα της beatlemania και της μετατροπής της κυρίαρχης διασκέδασης από... μεσόκοπη σε νεανική, ενώ μετά από την επιβολή της δικτατορίας θα μετατρεπόταν σταδιακά σε ελαφρολαϊκό, αποκτώντας πολύ μεγάλο εμπορικό κύρος και συχνά καλλιτεχνικό.
Δεν μπορείς να δεις το ελαφρό τραγούδι, στα σίξτις, έξω από αυτές τις πολύ βασικές παραμέτρους – κι ένας τραγουδιστής όπως ο αείμνηστος Σάκης Παπανικολάου (1933-2022) αποτελεί, με το ρεπερτόριό του, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της διολίσθησης και μετεξέλιξης του ελαφρού από φάση σε φάση. Με αφορμή ένα μάλλον ανέλπιστο βιβλίο, που κυκλοφόρησε εσχάτως από το Όγδοο, την αυτοβιογραφία του Παπανικολάου υπό τον τίτλο «Αποθήκη Αναμνήσεων» επικεντρωνόμαστε τώρα στον άξιο αυτόν ερμηνευτή.

Οι νεότεροι φαν του ελληνικού τραγουδιού μπορεί να μην γνωρίζουν πολλά για την περίπτωση του Παπανικολάου, αλλά για τους πιο μεγάλους το όνομά του σίγουρα σημαίνει πολλά – καθώς αυτό είναι στενά συνδεμένο με τη διασκέδαση του ’60, τα φεστιβάλ τραγουδιού της Θεσσαλονίκης, τον κινηματογράφο και βεβαίως με την ανάλογη δισκογραφία. Ο Σάκης Παπανικολάου θα έφευγε από τη ζωή πριν συμπληρώσει τα 89 χρόνια του, στις 4 Ιανουαρίου 2022, με το βιβλίο να το παραδίδουν προς έκδοση οι γιοι του, ο Φώτης και ο Νίκος. Όπως γράφουν οι ίδιοι στον πρόλογο:
«Είδε πολλά, έζησε πολλά και άκουσε πολλά. Και πάντα ευχαριστούσε τον Θεό για αυτό. Δεν ένιωσε ποτέ το πατρικό χάδι, αφού ορφάνεψε λίγους μήνες πριν έρθει σ’ αυτόν τον κόσμο. Έζησε τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής στην Πάτρα, όπου μεγάλωσε με τις τόσες κακουχίες, που πάντα θυμόταν μέχρι το τέλος. Τα ξεπέρασε όμως, με τη βοήθεια, την αγάπη και το μυαλό της μάνας του, Διονυσίας, που δεν δίστασε να προτάξει τα στήθη της μπροστά στο όπλο του κατακτητή, για να προστατεύσει εκείνον και τον αδελφό του. Τι εικόνα κι αυτή για ένα παιδί εννέα ετών. Και δεν ήταν η μόνη... Μέσα από τα χρόνια αυτά, αλλά και τα επόμενα που ακολούθησαν, επίσης δύσκολα, άνοιξε τα φτερά του, ανδρώθηκε και πέτυχε πολλά. Υπήρξε εξαιρετικός μαθητής, σπουδαίος αθλητής(...). Αυτό όμως που τον κέρδισε τελικά ήταν το μεγαλύτερο από τα ταλέντα του, το τραγούδι, που αγαπούσε από μικρό παιδί και δεν μπορούσε να φανταστεί τον εαυτό του χωρίς αυτό, και που τον ακολούθησε μέχρι το τέλος».
Κατ’ αρχάς εκείνο που πρέπει να ειπωθεί είναι πως ο Παπανικολάου ήταν κι ένας πολύ καλός γραφιάς-αφηγητής (πέρα από ερμηνευτής). Η γλώσσα του είναι στρωτή, ρέει με άνεση, και βασικά είναι ουσιαστικός σ’ αυτά που αφηγείται, δίχως να πλατειάζει. Βεβαίως το βιβλίο είναι κάπως ετεροβαρές, αλλά αυτό δεν έχει να κάνει με το ύφος του συγγραφέα. Τι εννοώ με το «ετεροβαρές»; Πως το «Μέρος 1 / Παιδικά και Νεανικά Χρόνια» απλώνεται σε 124 σελίδες (21-145), ενώ το «Μέρος 2 / Μια διαδρομή στην Οδό των Ήχων και των Εικόνων», που αναφέρεται στην καριέρα τού τραγουδιστή-τραγουδοποιού, μόλις σε 50 (149-189).
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/vivlio/sakis-papanikolaoy-enas-klasikos-elafros-tragoydistis-me-idiaiteri-poreia-sta-sixtis

ΠΑΝΟΣ ΒΛΑΧΟΣ πληγή έμπνευσης

Ο Πάνος Βλάχος είναι ένας καλός σύγχρονος τραγουδοποιός, της παλιάς σχολής όμως (για καλό το λέω αυτό). Εννοώ πως συνεχίζει να γράφει τραγούδια –με τον κλασικό τρόπο, εκείνον που γνωρίζουμε εδώ και δεκαετίες– και όχι... κάτι σαν τραγούδια ή... κάτι από τραγούδια. Εν τω μεταξύ είναι αυτό που λέμε ολοκληρωμένος τραγουδοποιός, γράφοντας μουσικές και λόγια, που πολλές φορές τα αποδίδει ο ίδιος με τον δικό του τρόπο. Ακούγοντας την καινούρια δουλειά του, που αποκαλείται «Πληγή Έμπνευσης» και που κυκλοφορεί τώρα σε δίσκο βινυλίου από το Όγδοο (250 αριθμημένα αντίτυπα) θέλω να πω μερικά λόγια.

Το βασικό είναι πως ο Βλάχος πρέπει να επιμείνει στο θέμα του στίχου. Δεν αρκεί μόνο το να λες «σωστά» πράγματα, θα πρέπει αυτά να είναι και με τέτοιο τρόπο διατυπωμένα, από τεχνικής πλευράς, ώστε να μην χάσκουν. Ο Βλάχος πρέπει να επιμείνει στην εύρεση καλύτερων διατυπώσεων, καταλληλότερων λέξεων, αποφυγής ευκολιών και εντυπωσιασμών κτλ, ασχολούμενος ακόμη πιο πολύ με το μέτρημα του κάθε στίχου του. Επίσης έχω τη γνώμη πως οι στίχοι του μακρηγορούν, χωρίς να υπάρχει σοβαρός λόγος. Με κοντύτερους στίχους έχω τη γνώμη πως τα πράγματα θα ήταν καλύτερα. Το τρίλεπτο τραγούδι πρέπει να είναι το ανώτερο όριο. Από ’κει και πέρα τόσο συνθετικώς όσο και ερμηνευτικώς, ο Βλάχος στέκεται σε καλό επίπεδο. Βεβαίως, εδώ δεν τραγουδά μόνος του, καθώς συμβάλλουν με τις φωνές τους και οι Νατάσσα Μποφίλιου, Γιώργος Νταλάρας, Νεφέλη Φασούλη, Φοίβος Δεληβοριάς και Μίλτος Πασχαλίδης – και είναι αυτές πολλές και πολύ διακεκριμένες συμμετοχές, οι οποίες δείχνουν πως το όνομά του μετράει στο χώρο.
Χοντρικά θα έλεγα πως τα περισσότερα από τα καλύτερα τραγούδια του δίσκου του είναι χαραγμένα στην πρώτη πλευρά, με τον Νταλάρα να λέει μάλλον το πιο ενδιαφέρον κομμάτι του LP, τον «Μαραθώνιο» (μουσική: Πάνος Βλάχος, στίχοι: Φραντζέσκα Τασσοπούλου-Πάνος Βλάχος), ενώ το ίδιο ενδιαφέροντα είναι το «Κακό μου εγώ» (μουσική: Αλέξανδρος Κούρος-Πάνος Βλάχος, στίχοι: Πάνος Βλάχος) (εδώ σε συν-τραγούδισμα με την Φασούλη) και το «Δεδομένο» (στίχοι-μουσική-ερμηνεία: Πάνος Βλάχος). Επίσης, από την δεύτερη πλευρά θα ξεχώριζα κατ’ αρχάς την «Ομπρέλα» (μουσική: Κώστας Παρίσης, στίχοι-ερμηνεία: Πάνος Βλάχος) και αμέσως μετά την «Πυξίδα» (μουσική: Πάνος Βλάχος, στίχοι-συνερμηνεία: Μίλτος Πασχαλίδης).
Η ηχογράφηση, η μίξη, το mastering και η ενορχήστρωση από τον Κώστα Παρίση είναι επίσης «σωστές» και «σωστά», με τον ήχο να κινείται σ’ αυτήν την προσφιλή από τις μάζες κατεύθυνση της ροκ μπαλάντας, την οποία άφησε ορφανή, μετά το φευγιό του, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας.
Επαφή: https://ogdooshop.gr/%CE%92%CE%B9%CE%BD%CF%8D%CE%BB%CE%B9%CE%B1/Pligi_Empneusis

ΜΙΚΡΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟ FACEBOOK 674

9/10/2025
Δημήτρης Λυμπερόπουλος ο στιχουργός, αείμνηστος φίλος εδώ μέσα. Όχι Ηλίας... Τραγουδάρα του Λαβράνου. Για την ερμηνεία τι να πεις...
https://www.youtube.com/watch?v=z53IPKmcp-c&list=RDz53IPKmcp-c&start_radio=1

9/10/2025
>>(...) Οι Μακεδονομάχοι, ναι, έπαιξαν στο χορό των εγκαινίων της Λέσχης Αξιωματικών Κιλκίς, σαν κλου της βραδιάς, με πολύ καλή αμοιβή για την εποχή (20 χιλιάδες δραχμές) και με “ονόματα” πριν απ’ αυτούς, όπως ο Μητροπάνος κ.ά. Έκαναν μάλιστα προκλητική εμφάνιση (φιλιά στόμα με στόμα στο πάλκο, γεννητικά όργανα απ’ έξω...), που τους στοίχισε, τρεις μέρες μετά, την οριστική διάλυσή τους από την Εθνική Ασφάλεια... Ήρθε στο υπόγειο κλαμπ Χαβάη ο Μπουζιάνης (σ.σ. κάποιος αστυνόμος προφανώς) με άλλους τρεις της Ασφάλειας και είπε: “Μακεδονομάχοι, μαζέψτε τα χλαπατζίμπανα και δρόμο... Όπου παίζετε γίνεται γιάφκα αναρχοκομμουνιστών και χαπάκηδων. Γι’ αυτό τέρμα... Ένας-ένας μπορείτε να παίξετε σε άλλα γκρουπ, αλλά όλοι μαζί ποτέ...”. Ο Παπαντίνας που είχε αντιρρήσεις πήρε τη “δόση” του όλο το απόγευμα στην Ασφάλεια...».<<
[αυτά τα λέει ο δημοσιογράφος και μάνατζερ Τάσος Ψαλτάκης]

Γράφω πολλά για τους Μακεδονομάχους στο "Ροκ, Ελληνικό Ροκ, Κοινωνία & Πολιτική στη Μακρά Δεκαετία του '60 (μία αντι-ανάγνωση)" [Όγδοο, 2025], που τώρα κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία, και μάλιστα σε δύο τουλάχιστον διαφορετικά υποκεφάλαια (στα "μακεδονομάχοι" και "το ροκ στη Θεσσαλονίκη")

8/10/2025
 «... απελπισμένος με τη φλέγουσα υπόθεση, βγήκα μια βόλτα, που αναπόφευκτα με οδήγησε σ’ ένα παλαιοβιβλιοπωλείο. Προς μεγάλη μου χαρά, αγόρασα πολλά ευρήματα, και θυμάμαι ότι βγαίνοντας αισθανόμουνα ένοχος που είχα πάρει τόσα βιβλία σε εξωφρενικά χαμηλές τιμές»
Και λίγο πιο μετά στο καφενείο...
«... ζεσταμένος από τα χνώτα, κάθισα στη γωνιούλα μου ξεφυλλίζοντας με βουλιμία όσο και απόλαυση τα “ευρήματα”. Για να είμαστε ειλικρινείς, μερικά απ’ αυτά δεν άξιζαν μια δεκάρα, και τα ’χα βουτήξει στην έξαψη που με κυριεύει πάντοτε όταν βλέπω παλαιά βιβλία, καλοδιατηρημένα σε χαμηλές τιμές. Έβλεπα τώρα ότι ο βιβλιοπώλης –ένας συμπαθητικός, καθαρός και ροδοκόκκινος γεράκος, αλλά με εμπορικά, διαπεραστικά μάτια– ήταν εκείνος που έπρεπε να αισθάνεται ένοχος. Αλλά θα αισθανόταν άραγε ένοχος; Αυτός ήταν ο καημός μου!».
Νίκος Καχτίτσης «Η περιπέτεια ενός βιβλίου» (1965)

Προσωπικά βλέπω τον εαυτό μου σ’ αυτές τις σειρές (και άλλοι φαντάζομαι), αλλά χωρίς τις ενοχές (είτε τις μεν είτε τις δε).
Όμως ο Καχτίτσης έζησε και δημιούργησε με την «ενοχή» να κρέμεται σαν μόνιμη σπάθα, πάνω απ’ το κεφάλι του. Το λέει ο ίδιος εμφατικά εδώ, και μάλιστα με αφορμή ασήμαντα θέματα – με τα οποία εμείς μάλλον διασκεδάζουμε. Γι΄ αυτό, όμως, υπήρξε μέγας λογοτέχνης, ενώ εμείς δεν είμαστε. Ή μάλλον όχι μόνο γι’ αυτό, αλλά σε κάθε περίπτωση η «ενοχή» προτάσσεται αμείλικτη σε όλα τα βιβλία του. Ήταν το αίσθημα που θα τον ταλάνιζε σε όλη τη σύντομη ζωή του...

8/10/2025
>>Αντιλαμβάνεστε τι γινόταν, όταν στην Πάτρα τυπωνόταν ακόμη και εφημερίδα υπό την ονομασία «Ροκ εντ Ρολλ»(!!) (Έκδοσις της Περιηγητικής Λέσχης Πατρών), όταν τα χοροδιδασκαλεία είχαν ενσωματώσει το ροκ εν ρολ στα μαθήματά τους και όταν στα περίπτερα κυκλοφορούσαν (τέλος ’56-αρχή ’57) τευχίδια «Ροκ-εντ-Ρολ» με τιμή 3 δραχμές, στα οποία περιγράφονταν μέθοδοι εκμάθησης του χορού, άνευ διδασκάλου!<< 

Στο "Ροκ, Ελληνικό Ροκ, Κοινωνία & Πολιτική στη Μακρά Δεκαετία του '60 (μία αντι-ανάγνωση)" [Όγδοο, 2025], που τώρα κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία, θα βρεις πολλά να διαβάσεις για το πώς ξεκίνησε το ροκ εν ρολ στη χώρα, όπως και για την τρέλα που επακολούθησε...

7/10/2025
Τις προάλλες ανακάλυψα κάτι και αισθάνθηκα σαν τον... Χριστόφορο Κολόμβο. Για παλιοσειρές κυρίως είναι το ποστ... το λέω για να το ξέρετε, πριν συνεχίσετε να διαβάζετε.
Πολλοί θα θυμούνται τα φιλμάκια-σφήνες διάρκειας 2-3 δευτερολέπτων το πολύ, που χώριζαν, τα παλιά τα χρόνια, τις διαφημίσεις μεταξύ τους (τώρα δεν ξέρω πώς «πέφτουν» οι διαφημίσεις, γιατί δεν βλέπω τηλεόραση).
Μου έκαναν από παλιά εντύπωση, από τα σέβεντις ήδη, αυτές οι «σφήνες», που ήταν πολύ μπάνικες, και πολλά χρόνια αργότερα θα μάθαινα πως κάθε μία απ’ αυτές αντιπροσώπευε κι ένα συγκεκριμένο διαφημιστικό γραφείο – στο οποίο μπορεί να δούλευαν γνωστοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου.
Βρήκα λοιπόν -ψάχνοντας κάτι για τα παλιά πειραματικά φιλμ- πως αυτή η διαχωριστική «σφήνα, που βλέπετε στη φωτό (και όλοι/όλες θα την αναγνωρίσουν) δεν ήταν τυχαία, καθώς προερχόταν από μια πειραματική, έγχρωμη, μικρού μήκους ταινία, την “Moirage” (1967), ενός μεγάλου πειραματιστή film-maker των σίξτις-σέβεντις, του Stan Vanderbeek.

Ο Vaderbeek δεν ήταν άγνωστος στην Ελλάδα εκείνη την εποχή – κάθε άλλο θα ’λεγα! Η Ελληνοαμερικανική Ένωση –και αργότερα το Κέντρο Πειραματικού Κινηματογράφου (του Ρεντζή και άλλων) – έπαιζε τέτοιες ταινίες τακτικά (στο πλαίσιο μιας ψυχροπολεμικής λογικής, σχετικής και με την υποτιθέμενη πολιτισμική ανωτερότητα των ΗΠΑ έναντι του eastern bloc), και μάλιστα το 1970-71 ο Vanderbeek θα ερχόταν και στην Αθήνα, για να μιλήσει για τις ταινίες του. (Επίσης να πω πως υπάρχουν και θεωρητικά κείμενα του Vanderbeek δημοσιευμένα σε ελληνικά περιοδικά, που είναι γ@μάτα, ακόμη και για τα σημερινά δεδομένα, καθώς ο άνθρωπος δεν ήταν τυχαίος).
Λοιπόν, κάποιος έλληνας σκηνοθέτης κάπου θα είδε τότε το “Moirage”, θα του άρεσε αυτό το κινούμενο πολύχρωμο στροβιλίζον εφφέ (που έπαιζε με το φως και τα χρώματα), και αφού θα «τύπωνε» εκεί στο κέντρο του, στην κυκλική μαύρη περιοχή του, δύο αντικριστά σύμβολα, θα αποφάσιζε να το κάνει κάτι σαν ταυτότητα των τηλε-διαφημίσεών του.
Εγώ έτσι νομίζω πως έγιναν τα πράματα και γι’ αυτό ένοιωσα πολύ μάγκας με τούτη την... ασήμαντη ανακάλυψή μου. Πλάκα-πλάκα βλέπαμε επί... αιώνες κομμάτι από experimental film του Vanderbeek στην ελληνική τηλεόραση και δεν το είχαμε πάρει χαμπάρι.
[στο σχόλιο, στο σημείο του βίντεο που έχω επιλέξει, μπορείς να δεις σε real time τη «σφήνα» με τη συνακόλουθη διαφήμιση]

7/10/2025
>>Στην Ελλάδα επικρατεί ο μύθος που λέει πως το ροκ το καλοκαίρι του ’67 ήταν κάπως σαν τα αντάρτικα τραγούδια επί Εμφυλίου, δηλαδή «παράνομο», ώστε να μοιάζουν με «επαναστάτες» εκείνοι που το άκουγαν!! Αυτή την ανιστόρητη αντίληψη την υποστήριξε και ο δημοσιογράφος Γιάννης Νένες στο athensvoice. gr [5 Ιουλ. 2017] στο κείμενό του «50 χρόνια από το καλοκαίρι της αγάπης», γράφοντας χαρακτηριστικά:
«Οι νέοι στην Ελλάδα ψηλαφούσαν με αγωνία τον απόηχο του Καλοκαιριού εκείνου (σ.σ. της Αγάπης), κυρίως προσπαθώντας με τη μουσική να νιώσουν την αγάπη – και αυτή όμως έφτανε στη χώρα με δόσεις, δύσκολα, σχεδόν παράνομα. Η χούντα εξέταζε το κάθε τι με καχυποψία, αν και λίγα καταλάβαιναν οι λογοκριτές από όσα έρχονταν εδώ σαν πληροφορίες».
Φυσικά στην Ελλάδα το καλοκαίρι του ’67 κυκλοφορούσαν «τα πάντα» και δεν υπήρχε ουδεμία περίπτωση οι λογοκριτές του χουντικού καθεστώτος ν’ ασχοληθούν με ξένα τραγούδια (άλλα τους ενδιέφεραν), απαγορεύοντας την έκδοσή τους στη χώρα μας – καθώς λογοκρισία (αλλαγή ή απαλοιφή στίχου) σε ξένο τραγούδι δεν υπήρχε, εννοείται, περίπτωση να γίνει. Ό,τι έκριναν οι μεγάλες και οι μικρότερες ελληνικές δισκογραφικές εταιρείες πως θα μπορούσε να πουλήσει, να έχει κάποιο γκελ στην αγορά, το τύπωναν και το διένεμαν. Οι λογοκριτές, να το ξαναπώ, ασχολούνταν μόνο με τα ελληνικά τραγούδια, και εκείνα έπαιρναν αριθμό λογοκρισίας, όχι τα ξένα.<<

[ένα απόσπασμα από το υποκεφάλαιο «το καλοκαίρι της αγάπης», στη σελ.125 του βιβλίου μου «Ροκ, Ελληνικό Ροκ, Κοινωνία & Πολιτική στη Μακρά Δεκαετία του ’60 (μία αντι-ανάγνωση)», που κυκλοφορεί τώρα από το Όγδοο]

6/10/2025
Με το βασανιστήριο της σταγόνας προχωράνε τα πράγματα για το νέο κόμμα Τσίπρα. Πρόεδρε μη μας αγχώνεις άλλο, γιατί θα γεμίσουμε όλοι έρπητες...

5/10/2025
Έτσι εξοικειωνόσουν με το ροκ, από πλευράς εικόνας, ως πιτσιρίκα και πιτσιρικάς, αν οι Μοντέρνοι Ρυθμοί, που κόστιζαν 5 δραχμές, το 1967 σου φαίνονταν ακριβοί. Μ' ένα πενηνταράκι αγόραζες μια γκοφρέτα ΜΕΛΟ, γλυκαινόσουν, κράταγες το χαρτονάκι με τη φωτογραφία, και αν το γύριζες από πίσω διάβαζες και τις επιτυχίες των εικονιζομένων στα αγγλικά. Απλά πράματα...

3/10/2025
Δεν μας ρίχνουν στα λιοντάρια. Ούτε μας πετάνε απ' τους γκρεμούς. Μας σκοτώνουν με επιείκεια.

OSCAR LINDBERGET QUINTET, TRØEN / ARNESEN QUARTET δύο σύγχρονα τζαζ σχήματα της νορβηγικής σκηνής

OSCAR LINDBERGET QUINTET: Hymn to a Friend [Losen Records, 2025]
Το πρώτο προσωπικό άλμπουμ του σαξοφωνίστα (τενόρο, άλτο, σοπράνο) Oskar Lindberget, για το οποίο γράφουμε στο blog, έχει τίτλο “Hymn to a Friend”. 

Στο CD αυτό ο Lindberget συνεργάζεται με καλούς μουσικούς της νορβηγικής σκηνής, όπως είναι οι Øystein Folkedal πιάνο, fender rhodes, wurlitzer, clavinet, arp, Markus Kaardal κιθάρες, Håkon Huldt-Nystrøm κοντραμπάσο και Tobias Rønnevig ντραμς. Οι Kaardal και Lindberget είχαν βρεθεί και στο φοβερό prog άλμπουμ του πρώτου που είχε τίτλο “Kaarma” (2024), αν και επί του προκειμένου έχουμε κάτι διαφορετικό.
Στο “Hymn to a Friend” καταγράφονται δέκα συνθέσεις του Lindberget και μία του πιανίστα Folkedal, κι εκείνο που θα πρέπει κάποιος να σημειώσει από την αρχή είναι πως εδώ έχουμε έναν τύπο σύγχρονης ευρωπαϊκής jazz, με διάφορες, όμως, επιμέρους αναφορές – ας πούμε παραδοσιακές. Εννοώ πως σε κομμάτια σαν τα “Gulleborg” και “Duo (Breathe)” αντιλαμβάνεσαι κάτι από το κλίμα των δίσκων του Jan Johansson. Υπάρχουν, όμως, εδώ και άλλες σεμνά ηλεκτρικές, contemporary επιρροές, που δίνουν βάρος τόσο στην ομαδική κατάδειξη, όσο και στις ενδιάμεσες σολιστικές προσεγγίσεις, που σε κάθε περίπτωση είναι σύντομες και ουσιαστικές, όταν αλλού (“Bela ivanderland”) εκείνο που κυριαρχεί είναι το ευφρόσυνο, swinging κλίμα και αλλού οι απελεύθεροι λυρικοί τόνοι (“Hymn to a friend”).
Ένα ενδιαφέρον άλμπουμ, στο οποίο προσδίδει κάποια ιδιαίτερα ηχητικά χαρακτηριστικά και η κιμπορντική ποικιλία.

TRØEN / ARNESEN QUARTET: New Paintings of Jazz [Losen Records, 2025]
Το Trøen / Arnesen Quartet μας είχε απασχολήσει και παλαιότερα, μέσω του άλμπουμ του “Tread Lightly” [Losen Records, 2021]. Εκεί είχαμε σημειώσει πως ο πιανίστας Dag Arnesen είναι παλιά τζαζ «καραβάνα», έχοντας εμφανίσεις με Carla Bley, Joe Henderson, Elvin Jones κ.ά. και βεβαίως την ανάλογη δισκογραφία, και πως η Elisabeth Lid Trøen ήταν/είναι μια νεαρή σαξοφωνίστρια-φλαουτίστρια, με πολύ μέλλον εμπρός της. Κομμάτι εκείνου του μέλλοντος είναι το σημερινό παρόν – ήτοι το νέο άλμπουμ του Trøen / Arnesen Quartet, που αποκαλείται “New Paintings of Jazz”. Στο εν λόγω CD καταγράφονται εννέα συνθέσεις της Trøen, τις οποίες αποδίδει ένα σοβαρό κουαρτέτο αποτελούμενο από τους Elisabeth Lid Trøen τενόρο, σοπράνο, φλάουτο, Dag Arnesen πιάνο, Ole Marius Sandberg μπάσο και Sigurd Steinkopf ντραμς.
Η Trøen συνθέτει για το σχήμα της. Μπορεί εκείνη να είναι co-leader, αλλά το παιγνίδι μοιράζεται προς όλους και εξίσου. Και τούτο αποδεικνύεται από την διαρκή και ενεργή παρουσία του rhythm section, που βρίσκεται πάντα εκεί όπου πρέπει – ακόμη και όταν αναλαμβάνει τις δικές του πρωτοβουλίες. Οι συνθέσεις της Trøen μπορεί να ακούγονται κάπως προφανείς, αλλά στην πράξη είναι ιδιαίτερες, καθώς διαθέτουν μελωδικά προτερήματα και συνετή αρμονική ανάλυση, που τις κάνει τραβηχτικές προς το μέσο αυτί. Είναι πλούσιες όσον αφορά την εξέλιξή τους, καθώς οι περισσότερες έχουν μεσαίες και μεγάλες διάρκειες, κάτι που σημαίνει πως υπάρχει ο χώρος και ο χρόνος για όλου του τύπου τις συνομιλίες, με τον Arnesen να αποδεικνύεται ένας το ίδιο με την Trøen κεντρικός performer, δίνοντας τη δική του «παράσταση» σε κομμάτια όπως το 9λεπτο “Interlude for A” (που συνολικά είναι καταπληκτικό).
Και σ’ αυτή την περίπτωση έχουμε να κάνουμε μ’ ένα πλήρες και ουσιαστικό άλμπουμ, που δείχνει, για μιαν ακόμη φορά, το βάθος της σύγχρονης jazz νορβηγικής σκηνής.
Επαφή (και για τα δύο CD): www.losenrecords.no

JUSSI REIJONEN σόλο ακουστική κιθάρα σ’ έναν folk δίσκο άλλης εποχής

Για τον φινλανδό κιθαρίστα Jussi Reijonen έχουμε ξαναγράψει στο blog. Ο Reijonen έχει μείνει για χρόνια σε διαφορετικές χώρες της Ανατολής και του Νότου (Ιορδανία, Τανζανία, Ομάν, Λίβανος), ενώ τώρα ζει και εργάζεται στην Αμερική. Έχει κάνει έναν πρώτο προσωπικό δίσκο, τον “Un” το 2013, έναν δεύτερο, το “Three Seconds / Kolme Toista” το 2022 (υπάρχει review στο blog), ενώ τώρα έχουμε στο player το πιο πρόσφατο CD του, που είναι σόλο, και που αποκαλείται “sayr: salt / thirst” [unmusic, 2025]. Επίσης να πούμε πως ο Reijonen ακούγεται σε δίσκους της ελβετίδας τραγουδοποιού Gabriela Martina (για δύο απ’ αυτούς υπάρχουν reviews στο δισκορυχείον), οπότε κι εκείνο το... “For Gabriela, for reasons only you and I will ever know”, που διαβάζουμε στο μέσα μέρος triple folded digipak, του πιο νέου δίσκου του, έχει τη δική του σημασία.

Στο “sayr: salt / thirst” καταγράφονται δύο συνθέσεις του Reijonen, η τετραμερής “salt” και η επταμερής “thirst”. Και οι δύο είναι ακουστικές, και οι δύο αποδίδονται μόνον από τον Reijonen, ο οποίος χειρίζεται μία παλαιά Gibson LG-2 steel string acoustic guitar, που ακούγεται «κανόνι».
Στο μέσα μέρος του cover ο Reijonen αναφέρει μία προς μία τις επιρροές του, κι έτσι μας βγάζει από τον κόπο να τις μαντέψουμε εμείς. Διαβάζεις λοιπόν εκεί για: Lightnin’ Hopkins, Ali Farka Touré, Paco de Lucía, Fairuz, Umm Kalthum, Camarón de la Isla, Hamza El Din, Riad al Sunbaty (αιγύπτιος συνθέτης), Farid al Atrash, Munir Bashir (άραβας βιρτουόζος στο ούτι) και Mahmud Guinia (μαροκινός/gnawa χειριστής του guembri). Από αυτά τα ονόματα και μόνον αντιλαμβάνεσαι αμέσως τις προσλαμβάνουσες του Reijonen, που σχετίζονται βεβαίως με την Ανατολή (στη οποία έχει ζήσει κιόλας, όπως προείπαμε) και αν σ’ αυτές συμπεριλάβεις ένα σίξτις άρωμα, που φέρνει στη μνήμη ανάλογες εγγραφές της Vanguard ας πούμε ή της Takoma, αμέσως αντιλαμβάνεσαι τον «κόσμο» που οικοδομεί με τις συνθέσεις του ο Φινλανδός – συνθέσεις, που έχουν τον τρόπο να σε ταξιδεύουν... ψυχεδελικώ τω τρόπω, μ’ αυτές τις ελικοειδείς μελωδίες τους, τις οποίες ακούς σαν υπνωτισμένος. Βασικά, αυτές σε υπνωτίζουν με τον τρόπο διάρθρωσής τους, τον βαθύ ακατέργαστο ήχο τους, και το σκοτεινό feeling τους, που φωλιάζει κατ’ ευθείαν στην ψυχή σου.
Δεν είναι, βεβαίως, μόνον οι επιρροές του Jussi Reijonen εδώ, είναι βασικά οι συνθέσεις και οι αυτοσχεδιασμοί του, για να πούμε του λόγου το αληθές, και ο τρόπος επίσης που παίζει και ηχογραφεί, ικανά όλα τούτα να διαμορφώσουν ένα κλίμα κάπως αρχαϊκού «ταξιδιού», σε τόπους και κόσμους μαγικούς (τουλάχιστον όσον αφορά τις μουσικές παραδόσεις τους). Σπουδαίο άλμπουμ!
Επαφή: www.jussireijonen.com

TOC & JEAN-LUC GUIONNET δυνατή experimental rock συνεργασία

Γαλλική υπόθεση είναι αυτό το έξτρα ενδιαφέρον άλμπουμ, που, ηχητικά, μας πηγαίνει πίσω στα 70s, στις μεγάλες στιγμές του γαλλικού experimental rock. Στο “Quelques idées d’un vert incolore dormant furieusement” [Circum-Disc, 2025], που αποτελείται μόνον από το 33λεπτο φερώνυμο track, συμπράττουν οι TOC (δηλαδή οι Jérémie Ternoy fender rhodes, piano bass, Ivann Cruz κιθάρες, Peter Orins ντραμς) με τον σαξοφωνίστα Jean-Luc Guionnet. Άρα έχουμε μια τετράδα, με όλα τα βασικά όργανα στο πεδίο της μάχης, που καλείται να αποδώσει ένα κατά το μάλλον ή ήττον αυτοσχεδιαστικό υλικό.

Οι TOC είναι σχήμα με 15ετή παρουσία στο χώρο, και παλαιότερα είχαμε γράψει για το πολύ καλό άλμπουμ τους “Will Never Play these Songs Again” [Circum-Disc, 2018], ενώ και για τον Guionnet θα βρείτε στοιχεία στο blog, καθώς έχουμε αναφερθεί στον δίσκο του “Plafond de Verre” [BeCoq, 2020] (μια συνεργασία του με τον πληκτρονίστα Lunar Error). Λέμε λοιπόν για πεπειραμένους πειραματιστές, που εδώ «πιάνονται» ζωντανοί, σε κάποιο χώρο στην Lille, στις 11 Μαρτίου του 2024.
Το άλμπουμ, όπως προείπα, αποτελείται από ένα μόνο γιγαντιαίο track, που, χοντρικώς, δεν σε αφήνει να πάρεις ανάσα. Εννοούμε πως η έντασή του, ο παλμός και η δύναμή του είναι εκείνα που πρωταγωνιστούν, σχεδόν σε όλη την εξέλιξή του – που πυροδοτείται μέσα από συνεχή και μεγάλου όγκου ομαδικά παιξίματα, δημιουργώντας μια κατάσταση παραναλώματος. Εντάξει, το εντελώς τεντωμένο στα όριά του τέλος είναι εκείνο που κλέβει τις εντυπώσεις, αλλά τούτο προδιαγράφεται από την αρχή του track, όταν οι τέσσερις οργανοπαίκτες φροντίζουν να κάνουν σαφείς τις διαθέσεις τους.
Σκληρή, με συνεχή γεμίσματα, παθιασμένη και πυρετική μουσική, που δεν υποκύπτει σε ευκολίες, ούτε και σε καθώς πρέπει συνταγές. Ηλεκτρική ασυζητητί, με συνεχή πυκνώματα και απανωτές επικαλύψεις, έχει τον τρόπο να σε φέρνει σε μια φάση αποκαλυπτικής έκστασης, καθώς την παρακολουθείς με κομμένη την ανάσα (ιδίως από τη μέση και μετά).
Επαφή: www.circum-disc.com

το «Ροκ, Ελληνικό Ροκ, Κοινωνία & Πολιτική...» στην εφημερίδα «Εποχή»

>>Υπάρχει ζωντάνια και αφηγηματικότητα στις εμβριθείς αναλύσεις του συγγραφέα: το βιβλίο δεν απευθύνεται μόνο σε φανατικούς μουσικόφιλους, αλλά σε όσους ενδιαφέρονται συνολικά για τη μελέτη των κοινωνικών φαινομένων στην Ελλάδα. Ειδικά για την περίοδο που εξετάζει, σε συνδυασμό με την εξαιρετική ακρίβεια στα δισκογραφικά στοιχεία και στις βιβλιογραφικές παραπομπές, θεωρώ ότι η μελέτη του Φώντα Τρούσα θα αποτελέσει έργο αναφοράς.<<

[Ευχαριστώ πολύ την εφημερίδα Η Εποχή και βεβαίως τον Θανάση Μήνα, για όσα γράφουν για το νέο βιβλίο μου]

Διαβάζεις εδώ: https://epohi.gr/articles/stin-epochi-ton-juniors-toy-mpalloy-kai-toy-exadachtyloy/

MARK SHERMAN ένας bop διαγωνισμός, με εκλεκτούς καλεσμένους

Ο Mark Sherman δεν είναι τυχαίος βιμπραφωνίστας. Υπάρχει στη σκηνή εδώ και δεκαετίες, ενώ πρωτοηχογράφησε προσωπικό LP το 1980. Οι εμφανίσεις του στο τζαζ πάλκο και τη δισκογραφία είναι αμέτρητες – και όσον αφορά το δικό μας blog έχουμε γράψει άλλη μια φορά για άλμπουμ του Sherman (για το “The L.A. Sessions” στην Miles High, από το 2012), ενώ κάμποσες φορές τον έχουμε συναντήσει και σε ηχογραφήσεις άλλων (Laura Perlman, Tim Hegarty, Project Them κ.ά.). Η πιο πρόσφατη δισκογραφική εμφάνιση του Sherman γίνεται, και αυτή, στην δική του Miles High Records, αποκαλείται “Bop Contest” (2025) και είναι αυτό που υποδηλοί ο τίτλος της... ένας bop διαγωνισμός, με εκλεκτούς καλεσμένους. Που είναι ποιοι; Λέμε ονόματα λοιπόν: Donald Vega πιάνο, Joe Magnarelli τρομπέτα, Ron Carter μπάσο και Carl Allen ντραμς. Οι μουσικοί αυτοί (και δεν συζητάμε για τον ογκόλιθο Ron Carter) έχουν τεράστιες εμπειρίες και αυτό φαίνεται στο πώς αντιμετωπίζουν το υλικό του “Bop Contest”, που είναι έτσι επιλεγμένο και διαμορφωμένο ώστε να συναρπάζει.

Μόλις επτά κομμάτια καταγράφονται εδώ, με διάρκειες μεταξύ πέντε και επτά λεπτών (άρα έχουμε ένα πλήρως ελεγχόμενο, από πάσης απόψεως, σετ), τα οποία είναι είτε πρωτότυπα (δύο συνθέσεις του Sherman) είτε διασκευές – ανάμεσά τους δύο στάνταρντ, το “111-44” του Oliver Nelson και τα “Bremond’s blues” και “Martha’s prize” του Cedar Walton.
Απ’ αυτές και μόνον τις αναφορές όλοι οι φίλοι της jazz, που μας διαβάζουν, αμέσως αντιλαμβάνονται πως το hard bop έχει εδώ το πάνω χέρι – και όντως δηλαδή, αφού κάθε κομμάτι αυτού του δίσκου γκρουβάρει με συνεχή και ακαταπόνητη ορμή, λες και πρόκειται για live. Εννοούμε πως οι πέντε μουσικοί είναι απολύτως συντονισμένοι σ’ αυτό που κάνουν, δίνοντας προτεραιότητα στην χορευτικότητα και την κίνηση, χαλαρώνοντας μόνον κατά τόπους και βασικά στο τελευταίο κομμάτι του CD, το “Skylark” των Johnny Mercer & Hoagy Carmichael. Όλα τα προηγούμενα tracks είναι φλογερά και παθιασμένα, με κέφι διαρκές και με παιξίματα για σεμινάριο.
Μεγάλοι μουσικοί, που έχουν εντρυφήσει από τα γεννοφάσκια τους στην παράδοσή τους, έχοντας την ικανότητα να την μεταφέρουν ακέραιη και ανέπαφη στις μέρες μας.
Επαφή: www.mileshighrecords.com

ο Θανάσης Μήνας γράφει στην «Εποχή» για το βιβλίο μου

Ο Θανάσης Μήνας, παλαιός και αγαπητός συνεργάτης στο “Jazz & Τζαζ”, διάβασε το νέο βιβλίο μου και γράφει μια αναλυτική κριτική-παρουσίαση στην εφημερίδα της αριστεράς «Η Εποχή». Τον ευχαριστώ πολύ, για όσα λέει και για το βιβλίο και για μένα., ενώ χαίρομαι διπλά και για τον τυπωμένο λόγο. 

Ευχαριστώ, επίσης, τον φίλο-αναγνώστη για την φωτογραφία. 

Το κείμενο του Θανάση θα υπάρχει από το βράδυ ή από αύριο και στο δίκτυο, ακόμη πιο εμπλουτισμένο και θα το ξαναπροβάλλω.

(το κείμενο της φωτογραφίας αν αυτή μεγεθυνθεί διαβάζεται μια χαρά)

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ τέσσερα ποιήματα κι ένα τραγούδι του - ο αγαπημένος ερμηνευτής εκφραζόταν μέσω και άλλων τεχνών και όχι μόνο με το τραγούδι

Ο Γιάννης Πουλόπουλος (1941-2020) υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους έλληνες τραγουδιστές – απ’ αυτούς που εμφανίστηκαν από το 1960 και μετά. Υπήρξε κορυφαίος σε αυτό που έκανε, με τα τραγούδια που είπε να βρίσκονται στα στόματα των ανθρώπων συνεχώς τα τελευταία 60 χρόνια. Βοήθησε και ο ελληνικός κινηματογράφος σ’ αυτό, αλλά τα τραγούδια που είπε ο Πουλόπουλος είναι σπουδαία από τη γέννα τους, γιατί φτιάχτηκαν από εξίσου κορυφαίους συνθέτες και στιχουργούς (Μίκης Θεοδωράκης, Μίμης Πλέσσας, Γιάννης Σπανός, Κώστας Καπνίσης, Μάνος Λοΐζος, Σταύρος Κουγιουμτζής, Γιάννης Γλέζος, Νίκος Μαμαγκάκης, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Άκος Δασκαλόπουλος και τόσοι άλλοι), ενώ ερμηνεύτηκαν από τη μοναδική φωνή του.

Ο Πουλόπουλος, ως γνωστόν θα πω, δεν ασχολιόταν μόνο με την ερμηνεία του τραγουδιού. Έγραφε επίσης μουσικές και στίχους από νωρίς, είχε τυπώσει ποιητικά βιβλία, ενώ τον ενδιέφεραν ακόμη η ζωγραφική και η χαλκογραφία. Την εποχή της κυκλοφορίας του πρώτου βιβλίου του, που είχε τίτλο «Τετράδιο», ο Πουλόπουλος είχε δώσει μια συνέντευξη στο «Φαντάζιο» (Νοέμβριος 1971) στην Όλγα Μπακομάρου, στην οποία έλεγε μεταξύ άλλων:
«Είναι περισσότερο συλλογισμοί, παρά ποιήματα. Σκέψεις δικές μου, που ξεκινάνε από διάφορα συναισθήματα, από διάφορες καταστάσεις που έζησα, στιγμές που άφησαν ίχνη μεσ’ στην ψυχή μου. Και τα 29 ποιήματα του “Τετραδίου” είναι διαφορετικά το ένα από το άλλο. Το καθένα μιλάει για κάτι ξεχωριστό. Δεν σβήνω ποτέ, ούτε διορθώνω αυτό που έγραψα. Γιατί κάθε ποίημα το έχω σκεφτεί τόσο πολύ, που βγαίνει έτοιμο από μέσα μου. Τα κυκλοφόρησα σε βιβλίο, γιατί νόμισα ότι ήταν αρκετά ωραία, ώστε να τα διαβάσουν πέντε άνθρωποι, με τις ανησυχίες τις δικές μου, άνθρωποι που αισθάνονται όπως κι εγώ. Η ποίηση, άλλωστε, απευθύνεται σ’ ένα πολύ κλειστό κύκλο ανθρώπων. Οι κριτικές που πήρα για το “Τετράδιο” ήταν καλές. Γράφω συνέχεια... Έχω διαβάσει λίγη ποίηση, αν και μ’ αρέσει πολύ. Ο ποιητής που με συγκινεί περισσότερο είναι ο Λόρκα».
Βεβαίως στίχους του Λόρκα, μεταφερμένους στα ελληνικά από τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, τραγουδούσε τότε ο Πουλόπουλος και στη δισκογραφία, καθώς όλοι θυμόμαστε το LP «12 Τραγούδια του F.G. Lorca» στη Lyra, από το 1969, με τις μουσικές του Γιάννη Γλέζου. Να τα δύο πρώτα ποιήματά του, από τα τέσσερα συνολικά που έχω επιλέξει γι’ αυτό το κείμενο...
 
Μέσα απ’ το παλιό μου σπίτι
(Μικρή δεκατρισύλλαβη αμαρτία)
 
Μέσα απ’ το παλιό μου σπίτι βγαίνει ένας καπνός
είναι σα φωνή που βγαίνει κι αναστεναγμός
είναι σύγνεφο και μπόρα και βαρύς καημός
μέσα απ’ το παλιό μου σπίτι βγαίνει ένας καπνός.
 
Μέσα στο παλιό μου σπίτι ήλιος δεν θα μπει
λιώσανε τα όνειρά μου σα νυχτιάς κερί
και στο παραθύρι η γλάστρα έχει μαραθεί
μέσα στο παλιό μου σπίτι ήλιος δεν θα μπει...
 
Μέσα στο παλιό μου σπίτι ξύπνησαν οι σκιές
σβύσαν όλες μου οι ελπίδες σβύσαν κι οι φωτιές
φύγαν οι παλιοί μας φίλοι κι ήρθε ο χαλασμός
μέσα απ’ το παλιό μου σπίτι βγαίνει ένας καπνός.
 
η αμαρτία δηλαδή είναι μια σωτηρία δίχως παντελόνι...
 
(Σημείωση: Οι δύο πρώτες στροφές μελοποιήθηκαν, με κάποιες μικροαλλαγές, ως ζεϊμπέκικο, από τον Δήμο Μούτση, για ένα μικρό δίσκο της Lyra το 1965 – με τη φωνή του Πουλόπουλου, φυσικά, στην πρώτη εκτέλεση. Αργότερα το τραγούδι το είπε και ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης)
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/music/giannis-poylopoylos-tessera-poiimata-ki-ena-tragoydi-toy

ΑΝΝΑ ΜΠΙΘΙΚΩΤΣΗ και πατέρας και μύθος... / ένα βιβλίο για τον Γρηγόρη Μπιθικώτση

Το βιβλίο «Και Πατέρας και Μύθος... / Γρηγόρης Μπιθικώτσης, 1922-2005» [Όγδοο, 2025] δεν είναι, φυσικά, το πρώτο βιβλίο που γράφεται για τον μεγάλο τραγουδιστή Γρηγόρη Μπιθικώτση (1922-2005), μα ούτε και το πρώτο που γράφει η θυγατέρα του Άννα Μπιθικώτση για ’κείνον. Υπάρχει ας πούμε το εξαντλημένο «Αντί Σιωπής» στον Καστανιώτη από το 2001. Το παρόν βιβλίο, όμως, που κυκλοφορεί τώρα από το Όγδοο, είναι φυσικά το πλέον πρόσφατο, που σημαίνει πως οι αναφορές φθάνουν μέχρι και τις μέρες μας, ενώ δεν παύει να είναι κι ένα βιβλίο... οικογενειακό, το οποίο συντάσσει, πάντα, η κόρη για τον πατέρα της. Υπάρχει, εννοώ, και το συναισθηματικό στοιχείο εδώ, το οποίο, όπως και να το κάνουμε, το ανιχνεύεις κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης (κάτι απολύτως θεμιτό).

Το βιβλίο επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε διάφορα τινά. Στον αυτοβιογραφικό λόγο, κατ’ αρχάς, του ιδίου του τιμωμένου, στον λόγο της Άννας Μπιθικώτση, που επιχειρεί να ερευνήσει, να ξεκαθαρίσει και να αποτυπώσει προσωπικές και οικογενειακές στιγμές, μαζί με οικογενειακά αρχεία (φωτογραφικά και άλλα), μα ακόμη και στον λόγο «τρίτων», πολύ σημαντικών «τρίτων», συναδέλφων και συνεργατών του Μπιθικώτση, μα και φίλων, συγγενών ή και αγνώστων ακόμη (που απευθύνονταν σ’ εκείνον για θέματά τους). Όλο αυτό το λεκτικό σύστημα η Μπιθικώτση επιχειρεί να το διαχειριστεί και να το μοντάρει, προκειμένου να συμπληρωθεί το προφίλ του διακεκριμένου τραγουδιστή και τραγουδοποιού, πριν αποδοθεί αυτό στους αναγνώστες. 

Η διαδικασία δεν είναι εύκολη. Γίνεται, όμως, ευκολότερη, επειδή το όλον κείμενο χωρίζεται σε πολλά επιμέρους κεφάλαια (60 για την ακρίβεια), προκειμένου να καταστεί προσβάσιμο στους πάντες. Και στον ιστοριοδίφη-ερευνητή, που θα βρει εδώ καλώς τεκμηριωμένο υλικό, και στον απλο-καθημερινό άνθρωπο, που μεγάλωσε (ή μεγαλώνει) με τη φωνή του Μπιθικώτση. Όπως γράφει, μεταξύ άλλων, και η ίδια η συγγραφέας στο οπισθόφυλλο του βιβλίου:
«Μέσα σε αυτό το λεύκωμα μνήμης καταγράφω με απέραντη αγάπη και τρυφερότητα τη ζωή μου δίπλα στον ακριβό μου πατέρα, τον Γρηγόρη, τον δικό σας Μπιθικώτση. Αγγίζω με σεβασμό τις στιγμές μας, έτσι όπως τις βίωσα, άλλοτε μέσα από τα παιδικά μου μάτια και άλλοτε μέσα από τα μάτια της εφηβείας αλλά και της ωριμότητας. Θυμάμαι το χρονολόγιο του φωτεινού έργου του, τις συνθήκες κάτω από τις οποίες γράφτηκαν και πρωτοπαρουσιάστηκαν οι συνθέσεις του, καθώς και οι συνθέσεις των μεγάλων ποιητών και συνθετών μας, τις οποίες ταξίδεψε με τη φωνή του στην αθανασία. Το πόνημα διανθίζεται με ανέκδοτο φωτογραφικό υλικό από το προσωπικό μου αρχείο, με καταχωρήσεις στον τύπο από το 1963 έως και το 2005 και με ιστορικά ντοκουμέντα που σκιαγραφούν την ελληνική κοινωνία, χρήσιμα για τον αναγνώστη και τον ερευνητή».
Το «Και Πατέρας και Μύθος...» είναι, σε κάθε περίπτωση, ένα χρήσιμο βιβλίο, που φέρνει στο φως πλήθος περιστατικών από τη ζωή και την τέχνη ενός τραγουδιστικού θρύλου, που συνδέθηκε, στενά, με την ίδια την ιστορία της χώρας –και μάλιστα σε δύσκολους και απαιτητικούς καιρούς– αναπτερώνοντας, με το φωνητικό του μέταλλο, το ηθικό εκατοντάδων χιλιάδων κυνηγημένων και παραγκωνισμένων. Δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι πιο σημαντικό από αυτό, για να πω, και για το βιβλίο, και για τον ερμηνευτή του «Επιταφίου», του «Άξιον Εστί», της «Ρωμιοσύνης», της «Δραπετσώνας», της «Φτωχολογιάς» και της «Άπονης ζωής».
Επαφή: https://ogdooshop.gr/%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1/Kai_Pateras_Kai_Mithos_Grigoris_Bithikotsis_1922_2005

ΜΙΚΡΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟ FACEBOOK 673

3/10/2025
Πριν αρχίσει να γίνεται γνωστός ο Bob Dylan στην Ελλάδα, και να ξεκινήσουν να γράφουν τα περιοδικά όλα τα σχετικά γι’ αυτόν, υπήρχε «μόνον» ο Γάλλος Antoine. Ένας φοβερός, στο ξεκίνημά του (1965-66) τραγουδοποιός, με καίριο νεανικό κοινωνικοπολιτικό στίχο, που είχε επισκεφθεί και την Ελλάδα την άνοιξη του ’67.

Για τον Antoine θα διαβάσεις πολλά στο νέο βιβλίο μου, που τώρα κυκλοφορεί από το Όγδοο.

3/10/2025
Το σχέδιό τους είναι να συκοφαντήσουνε τον Ρούτσι, αλλά με τρόπο, για να μην τους πούνε ανάλγητους. Από τη μια σου λένε σεβόμαστε τον πόνο του πατέρα, και από την άλλη διασπείρουν και ξεστομίζουν διάφορες αθλιότητες, μαζί με παραπληροφόρηση, για να βγάλουν τον Ρούτσι ανεύθυνο, πως άλλα λέει τη μία και άλλα την άλλη, πως είναι υποχείριο τρίτων κ.λπ. Όλα αυτά τα πετάνε παντού, σε τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, σάιτ και σόσιαλ μίντια και όπου κάτσουν. Ό,τι πιάσουν. Βασικά, με όλα τούτα θέλουν να τσιμεντάρουν αυτό το 20%, που τους υποστηρίζει. Να μην εμφανισθεί δημοσκόπηση, που να τους δείχνει, στην πρόθεση ψήφου, κάτω και απ’ αυτό το όριο (το οποίο ήδη μπορεί να συμβαίνει).

2/10/2025
Ο Κασσελάκης τα 2 τελευταία χρόνια που δεν τον παίζουν τα κανάλια έχει δουλέψει, έχει βελτιωθεί σε πολλά, ο λόγος του έχει γίνει πυκνότερος, ξέρει για τι μιλάει και αυτά που λέει είναι σε γενικές γραμμές σωστά. Προσωπικά θεωρώ ότι είναι σοβαρότερος από τους περισσότερους που ηγούνται κομμάτων σήμερα, ή σκέπτονται να ξανα-ηγηθούν. Και το ότι τον έχουν ξεράσει τα βοθροκάναλα, πρέπει να πονηρέψει πολλούς και να δουν γιατί έχει συμβεί αυτό.

2/10/2025
Τα βιβλία που μου αρέσει να διαβάζω είναι εκείνα που ανοίγουν «παράθυρα» προς άλλους κόσμους. Εκείνα, που με μια αναφορά, μια λέξη θα σου δώσουν την ευκαιρία του ψαξίματος, της ανακάλυψης κάτι καινούριου, που μέχρι τώρα αγνοούσες. Τέτοια βιβλία προσπαθώ να κάνω. Με κρυμμένες «πόρτες» και «παράθυρα», που θα τα ανοίξουν οι υποψιασμένοι αναγνώστες. Πιστεύω ότι έχω τέτοιους αναγνώστες και αναγνώστριες, που δεν μένουν στο προφανές και που τους αρέσει να ξεψαχνίζουν τις... άγνωστες λέξεις.
Στο «Ροκ, Ελληνικό Ροκ, Κοινωνία & Πολιτική...» έχω «κρύψει» πολλές τέτοιες... άγνωστες λέξεις, οι οποίες δεν θα πέσουν στο κενό. Δηλαδή, δεν θα τις αφήσω κι εγώ να πέσουν. Για παράδειγμα στη σελίδα 376 (στο υποκεφάλαιο "το βρώμικο ψωμί"), γράφοντας για την παράδοση, που απασχολούσε έντονα, τότε, και τις νεανικές καλλιτεχνικές εκφράσεις διαβάζεις:
«Δες, ας πούμε, το περιοδικό “Κάνιστρο / Το Μεράκι της Ρωμιοσύνης, που τυπώνει μόνος του ο ζωγράφος, πεζογράφος κ.λπ. Ράλλης Κοψίδης (πρώτο τεύχος από τον χειμώνα του ’72)».
Σ’ ένα βιβλίο όσο και να θες να επεκταθείς πάντα θα αφήνεις πράγματα απ’ έξω (εγώ, εδώ, άφησα πάρα πολλά), ενώ άλλα απλώς θα τα μαρκάρεις, χωρίς να επεκταθείς. Το λέω γιατί για το «Κάνιστρο» θα μπορούσα να γράψω πολλά.

Δείτε, ας πούμε, πόσο κοντά είναι αυτά που λέει ο Κοψίδης στο εισαγωγικό του κείμενο, στον πρόλογο του περιοδικού του, σε σχέση με αυτά που παρουσίαζε την ίδια εποχή ο Σαββόπουλος στο Κύτταρο:
«Θέλοντας να δείξουμε κάτι από την ψυχή μας την Ελληνική, θα αποκλείσουμε το κάθε τι που μας φαίνεται αταίριαστα καλυμμένο πίσω από το διάφανο παραπέτασμα της οικουμενικότητας στην τέχνη, κι η προσπάθειά μας θα ’ναι να αποζητήσουμε τις ρίζες μας τις ελληνικές, χωρίς να αποκλείσουμε τα σπουδαία διδάγματα που θα μας δώση η τέχνη όλων των λαών κι όλων των εποχών».
Αυτά τα λόγια για μένα έχουν διαχρονικό νόημα και αξία – και κακώς, τέλος πάντων, δεν τα έχωσα κι αυτά στο βιβλίο. Αλλά είπαμε, τι να πρωτοχωρέσεις και για τι να πρωτογράψεις...

1/10/2025
Σχεδόν έξι μήνες μετά από το θάνατο του Γιώργου Χαρωνίτη έγραψα ένα κείμενο για κείνον. Για τον φίλο, τον συνάδελφο, τον συνεργάτη. Θα δημοσιευθεί όταν και όπου πρέπει...

1/10/2025
Το τι ακριβώς είχε συμβεί στο Κύτταρο με τον Διονύση Σαββόπουλο, τις σεζόν 1972-73 και 1973-74, δεν νομίζω να έχει περιγραφεί με μεγαλύτερη ακρίβεια, από εκείνη που θα βρεις στο «Ροκ, Ελληνικό Ροκ, Κοινωνία & Πολιτική στη Μακρά Δεκαετία του ’60 (μία αντι-ανάγνωση)» [Όγδοο, 2025].
Εντάξει, είναι η δική μου άποψη αυτή, και το λέω έχοντας διαβάσει μέσα στα χρόνια όλα εκείνα που έχουν γραφτεί – και δέχομαι, εννοείται, κάθε κριτική, που θα μπορούσε να προτάξει κάτι άλλο.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, συζητάμε όχι για μία απλώς κορυφαία φάση στην ιστορία του ελληνικού ροκ, αλλά του ελληνικού τραγουδιού γενικότερα.

30/9/2025
>>Νέο σκάνδαλο για τον Τόνι Μπλερ: Υπόνοιες ότι πήρε 257 εκατ. από τον μεγιστάνα της Oracle Λάρι Έλισον. Η στενή σχέση του Τόνι Μπλερ με τον Λάρι Έλισον και το «παιχνίδι» με τις ψηφιακές ταυτότητες στη Βρετανία.<<
Αυτός έπρεπε να είχε μπει και να είναι ακόμη στη φυλακή, για εγκλήματα πολέμου και όχι να μας τον παρουσιάζουνε και ως διαχειριστή της Γάζας. Και η ντροπή το βάζει στα πόδια...

30/9/2025
Οι Grit ήταν ένα βρετανικό συγκρότημα του hard rock, που βρέθηκε να εμφανίζεται στην Ελλάδα την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1973, δίνοντας live δίπλα στους Socrates και τους Πελόμα Μποκιού, και εμφανιζόμενο στην τηλεόραση.

Την πλήρη ιστορία των Grit, με τις λεπτομέρειες της παρουσίας τους στη χώρα μας, θα την διαβάσεις στο «Ροκ, Ελληνικό Ροκ, Κοινωνία & Πολιτική στη Μακρά Δεκαετία του ’60 (μία αντι-ανάγνωση)» [Όγδοο, 2025], που τώρα κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία.

29/9/2025
Αν τα σχολικά βιβλία της Τριγωνομετρίας (και όχι μόνον αυτά) είχαν τέτοια εξώφυλλα, με balloon ψυχεδελικά γράμματα, είναι σίγουρο πως ο μαθητόκοσμος θα τα άνοιγε με μεγαλύτερο ενδιαφέρον και πιθανώς να μην πατώναμε, σαν χώρα, στους διαγωνισμούς της PISA. Πολλά ξεκινάνε από ένα «σωστό» εξώφυλλο. Και όχι μόνο στα Μαθηματικά.

29/9/2025
Ποιος το περίμενε πως στην Ελλάδα του 1971 θα κυκλοφορούσε χίπικη μουσική εφημερίδα υπό τον τίτλο «Γούντστοκ»! Τυπώθηκαν δύο φύλλα, στην αρχή του '71, όταν η ταινία «Γούντστοκ» προβαλλόταν, κανονικά, στη χώρα, κάνοντας πάταγο. Και δεν αναφέρομαι φυσικά στα επεισόδια της πρεμιέρας, αλλά στη διάχυση του «Γούντστοκ» στην κοινωνία – καθώς είχε γραφτεί μέχρι και σκετς υπό τον τίτλο «Γούντστοκ Στόρυ» σε επιθεώρηση της εποχής.

Για όλα αυτά (και για την εφημερίδα) θα διαβάσεις στο «Ροκ, Ελληνικό Ροκ, Κοινωνία & Πολιτική στη Μακρά Δεκαετία του ’60 (μία αντι-ανάγνωση)» [Όγδοο, 2025], που τώρα κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία. Στο εξώφυλλο του βιβλίου βλέπεις, εξάλλου, και τον τίτλο της εφημερίδας.

28/9/2025
Οι μισοί Έλληνες δεν πάνε να ψηφίσουν (δεν συζητώ καν αν απαντάνε σε δημοσκοπήσεις) και αυτό είναι παθητική αντίδραση. Η έλλειψη ενεργούς αντίδρασης οφείλεται στο γεγονός πως οι μάζες νοιώθουν τελείως αποξενωμένες από αυτού του είδους τη δημοκρατία, είναι βέβαιες πως δεν τους συμπεριλαμβάνει και δεν ενδιαφέρονται επ’ ουδενί να την υπερασπίσουν (ούτε και στα όποια θετικά της). Όλα όσα συμβαίνουν συμβαίνουν ερήμην τους.
Περαιτέρω δεν αφορά τις μάζες ούτε το αν παραπαίουν οι δημοκρατικοί θεσμοί –αφού αυτό δεν τις θίγει άμεσα στην επιβίωσή τους, που έχει αποκτήσει, πλέον, περιθωριακά χαρακτηριστικά–, κάτι που αφορά κυρίως τους διανοούμενους, τους επαγγελματίες της πολιτικής, τους επιχειρηματίες και τους δημοσιογράφους.
Η κάθετη έλλειψη εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα, από τις μάζες, προλειαίνει το έδαφος για την εμφάνιση νέων προσώπων (έξω από το πολιτικό σύστημα), που να μην ελέγχονται απ’ αυτό. Η Καρυστιανού θα μπορούσε να είναι ένα τέτοιο πρόσωπο, ικανό να κινητοποιήσει τους πάντες – αλλά δεν είναι καθόλου εύκολο να πει το «ναι», για πολλούς και διαφορετικούς λόγους.

27/9/2025
Καταστασιακοί... (γέλιο)

– Πώς τη βλέπεις την κατάσταση;
– Ποια κατάσταση εννοείς;
– Ε... την πολιτική εννοώ γενικώς...
– Για την πολιτική δεν ξέρω Κίμωνα. Αν θες να σου πω τίποτα για τη δική μας την κατάσταση πολύ ευχαρίστως. Την ξέρω απ’ έξω κι ανακατωτά...