Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου 2019

ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ «Ο Οργισμένος Βαλκάνιος»: ένα ασυνάρτητο, από πραγματολογικής άποψης, βιβλίο

Ο Οργισμένος Βαλκάνιος είναι ως γνωστόν το δεύτερο βιβλίο (μυθιστόρημα) του σκηνοθέτη και συγγραφέα Νίκου Νικολαΐδη (1939-2007). Κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στον Κέδρο, το 1977 και έως σήμερα έχει κάνει κάμποσες εκδόσεις (τουλάχιστον έντεκα), σε διαφορετικούς οίκους (Καστανιώτης, Athens Voice Books – πέραν του Κέδρου). Πρόκειται, δηλαδή, για ένα επιτυχημένο, μέσα στα χρόνια, βιβλίο.
Ο Οργισμένος Βαλκάνιος θεωρείται από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 κάπως σαν... η Αγία Γραφή των εγχώριων ροκάδων (εκείνων, εννοούμε, που ακούνε ροκ, επειδή το ροκ συνυφαίνεται στο μυαλό τους με κάποιου είδους «επανάσταση» έτσι γενικώς και αορίστως, εκείνων που διατρανώνουν την «ροκ ιδεολογία», που αποφαίνονται περί του «ροκ τρόπου ζωής» κ.λπ.). Το τι σήμαινε ο «Βαλκάνιος» για μια γενιά του ροκ στην Ελλάδα, στα τέλη του ’70 και τις αρχές εκείνης του ’80, το συνοψίζει με λίγα λόγια, μιλώντας για τον εαυτό της, η δημοσιογράφος και «στενή φίλη και συνεργάτης του Νίκου Νικολαΐδη» Έφη Παπαζαχαρίου στο popaganda.gr (5 Σεπτ. 2017):
«Ο Οργισμένος Βαλκάνιος σφράγισε την εφηβεία μου, πήρε το μυαλό μου, το άνοιξε στα δύο, κι έβαλε δίπλα στις μουσικές των Stones, Doors, Zeppelin, Clash, Floyd, Stranglers όλα όσα έψαχνα μανιωδώς να βρω και ακόμη περισσότερο, να εξηγήσω (σ.σ. γιατί όχι και... Fred Bongusto;) Με τον Βαλκάνιο στη μασχάλη έκανα την πρώτη μου επανάσταση, βρόντηξα την πόρτα κι εξαφανίστηκα για κάποιες ώρες από το σπίτι – και η μάνα μου που με είχε για μωρό ακόμη, με έψαχνε και με βρήκε στο προαύλιο του σχολείου μου γιατί δεν είχα που να πάω».
Το βιβλίο, που είναι απολύτως αφελές και πρωτόλεια δομημένο, προβάλλοντας μια... ζωώδη «επαναστατικότητα», που υπερβαίνει τάχα τις ιδεολογίες (βασικά τις αριστερές), σωματοποιημένη μέσω των συνεχών εκρήξεων και τσαμπουκάδων του κεντρικού ήρωα (ο οποίος θα φθάσει μέχρι και τη ληστεία – λογίζεται και αυτή ως... επαναστατική πράξη), είναι ό,τι πρέπει για... εφηβικό καλοκαιρινό ανάγνωσμα. Και κάπου εκεί ολοκληρώνεται και ο ρόλος του. Και μπαίνει στο ράφι, μαζί με όλα εκείνα τα βιβλία με τους στίχους των ροκ συγκροτημάτων, που τύπωνε ο Μπαρμπουνάκης στις αρχές του ’80.
Επειδή, λοιπόν, ο Βαλκάνιος διαβαζόταν κάπως σαν την... Βίβλο κανείς ποτέ δεν ασχολήθηκε μ’ ένα θέμα, που, προσωπικώς, μου είχε κάνει μιαν αρχική εντύπωση, όταν τον πρωτοδιάβασα κάπως μεγαλύτερος (και όχι έφηβος), στη δεκαετία του ’80. Και αναφέρομαι στον πρόχειρο, ακατέργαστο και εν τέλει εκνευριστικό τρόπο με τον οποίον χειρίζεται τα πραγματολογικά στοιχεία του, ο Νικολαΐδης.
Πριν λίγο καιρό, παρακολουθώντας κάτι εκπομπές με τον Ρένο Αποστολίδη (1924-2004) στο διαδίκτυο, έπεσα πάνω σε μια συζήτηση (με την Νατάσα Ράγιου), στην οποίαν ο πανέξυπνος Ρένος ακούγεται να λέει: 
«Γιατί όταν γράφεις, λογοτεχνία, διήγημα, πρέπει να ακριβολογείς. Άσε τις φιρλίζες (σ.σ. σαχλαμάρες), δεν είναι οι ωραίες λέξεις. Είναι το σωστό».
Ο Ρένος «φτύνει» όπως λέμε, όλους εκείνους, και δεν είναι μόνον ο Νίκος Νικολαΐδης, που αδιαφορούν για τα πραγματολογικά στοιχεία των λογοτεχνημάτων τους. Που τα χρησιμοποιούν αβασάνιστα και όπως να ’ναι, που προχειρολογούν, πετώντας «κοτρώνες», δίχως να νοιάζονται για το πώς μπορεί να «ηχούν» στα κείμενά τους αληθινά γεγονότα και καταστάσεις.
Το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης (1977)
Ένα βασικό πρόβλημα τού «Οργισμένου Βαλκάνιου» έχει να κάνει με αυτό ακριβώς. Με ποιο; Μα με το γεγονός πως δεν μπορείς να καταλάβεις πότε ακριβώς εξελίσσεται η ιστορία. Θα μου πείτε... έχει σημασία αυτό; Προφανώς και έχει, αφού στο μυθιστόρημα υπάρχουν πλείστες όσες πραγματολογικές αναφορές, που εν τέλει δημιουργούν σύγχυση. Εξάλλου, αν ως συγγραφέας δεν «δένεις» τα πραγματολογικά στοιχεία σου και τα «πετάς» όπου να ’ναι φανερώνεις, εκτός από προχειρότητα, και αδυναμία να κατανοήσεις τη σημασία τους στο, κάθε φορά, συγκεκριμένο χωροχρονικό περιβάλλον. Δείτε...
Στη σελίδα 10 (πρώτη έκδοση) διαβάζουμε:
«Φέρατε με δημοψήφισμα τον Βασιλιά και μετά απ’ όλα αυτά  ψηφίζετε και από πάνω τον Παπαντρέα...».
Εδώ έχουμε μία πρώτη χρονική τοποθέτηση της ιστορίας μας. Μιλάμε δηλαδή για κάτι που εκτυλίσσεται μετά τις εκλογές του Φλεβάρη του 1964, τις οποίες είχε κερδίσει η Ένωσις Κέντρου υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Ωραία. Πιο κάτω όμως, στη σελίδα 14, διαβάζουμε:
«Έκανε επανάσταση στην Κούβα (σ.σ. ο Τσε) και τώρα είναι στην Αφρική».
Το «τώρα» σημαίνει πως η ιστορία μας εξελίσσεται το πρώτο εξάμηνο του 1966 (γιατί τότε ο Τσε ήταν ακόμη στην Αφρική), αλλά εν συνεχεία (σελ.15) διαβάζουμε πως «χθες το βράδυ είχανε φάει τον Τσε!».
Επειδή ο Τσε δολοφονήθηκε την 9η Οκτωβρίου 1967, τότε η κουβέντα αυτή λέγεται την 10η Οκτωβρίου 1967. Τα χρονικά άλματα είναι συνεχή και βεβαίως ακατανόητα. Προχωράμε όμως…
Στη σελ.17 διαβάζουμε πως ο ήρωας φοράει παντελόνι Lee («... στις πίσω τσέπες του Lee»). Αν μιλάμε για 1967 ελέγχεται το... ελληνικό Lee. Το λέω γιατί ο ήρωας είναι φουκαράς και δύσκολα θα εύρισκε φράγκα για ν’ αγοράσει «εισαγωγής». Αλλά ok
Λίγο παρακάτω, όμως, στη σελίδα 19, το πράγμα μπερδεύεται ξανά:
«Παιδί μου τι ήταν αυτό... Σάιμον και Γκάρφουλκεν. Γέφυρα πάνω απ’ το ταραγμένο νερό... Μπρίτζοβερ Τράμπωλ Γουώτερ στα Εγγλέζικα...».
Αφήνω τον... Γκάρφουνκελ, που είναι Γκάρ-φάνκ-ελ και πάμε στο τραγούδι, το “Bridge over troubled water”. Το κομμάτι αυτό των Simon and Garfunkel κυκλοφόρησε την 20η Ιανουαρίου 1970. Οπότε η ιστορία μας μετατοπίζεται ακόμη πιο μπροστά, στις αρχές πλέον των seventies! Τα αλλοπρόσαλλα στοιχεία δεν σταματούν όμως εδώ.
Στις σελίδες 39-40 διαβάζουμε:
«Οι Λεντ Ζέπελιν, οι Σικάγος[sic] κι οι Άιρον Μπάτερφλάυ, οι Γκες Χου, οι Τεν Γήαρς Άφτερ και οι Κάμελ κι ο Πρίσλεϋ και η Μελανί και η Αρήθα Φράνκλιν κι ο Ρούφους Τόμας κι ο Τζέημς Μπράουν κι ακόμα κάτι παρακατιανοί όπως ο Ανταμό να πούμε κι ο Άντυ Κιμ, οι Άρτσις και οι Μάνκις και κάτι άλλοι πεθαμένοι».
Τι είναι όλοι αυτοί; Συγκροτήματα φυσικά και καλλιτέχνες, τα 45άρια των οποίων υπάρχουν παραταγμένα στο τζουκ-μποξ του σφαιριστηρίου, που βρίσκεται ο ήρωας. Προφανώς συζητάμε για ελληνικά 45άρια, γιατί μόνον αυτά προωθούνταν από τα τζουκ-μποξ. Για να τα δούμε ένα-ένα.
45άρια των Led Zeppelin κυκλοφορούν στην Ελλάδα από το 1969. Όπως και τον Chicago, των Iron Butterfly, των Guess Who (από το 1965), των Ten Years After (από το 1968), αλλά και των Elvis Presley, Melanie, Aretha Franklin, Rufus Thomas, James Brown, Adamo, Andy Kim, Archies και Monkees. Των Camel όμως; Το μόνο(;) δισκάκι των Camel (σκέτο), που κυκλοφόρησε ποτέ στην Ελλάδα είναι το “Cant be so bad / Evil woman” στην RCA, λογικώς το 1969. Προσοχή όμως... οι Camel αυτοί δεν είναι οι γνωστοί Camel (Andy Latimer, Peter Bardens κ.λπ.), αλλά οι Camel (Εγγλέζοι κι αυτοί), που φτιάχτηκαν στην Ιταλία στα late sixties. Αυτούς να εννοούσε ο Νικολαΐδης, που έφτυνε εν τω μεταξύ τον Adamo και τους Monkees, βάζοντας τον ήρωά του ν’ ακούει... Fred Bongusto (γέλια); Ίσως... Αν δεχθούμε, τέλος πάντων, πως θα μπορούσε ποτέ το δισκάκι των Camel να μπει σε τζουκ-μποξ και να το επιλέγουν κιόλας οι θαμώνες...
Στη σελίδα 41 διαβάζουμε:
«“Πάνω στο ουράνιο τόξο” τραγουδούσε ένας χασισωμένος Εγγλέζος στο ηλεκτρόφωνο...».
Ποιος να ήταν αυτός ή ποιοι; Μήπως οι Marmalade από το 45άρι τους “Rainbow / The ballad of Cherry Flavar” του 1970; Μπορεί...
Τέλος, υπάρχουν και δύο ακόμη σημεία (τουλάχιστον δύο), που αναφέρονται σε πολιτικές καταστάσεις και που μένουν μετέωρα. Το πρώτο στη σελ.87:
«Ούτε βασιλιά έχουμε, είπε ο Φάνης».
Πότε δεν είχαμε βασιλιά; Μήπως μετά το Αντικίνημα της 13ης Δεκεμβρίου 1967, όταν ο τέως βρέθηκε στη Ρώμη ή μήπως μετά το χουντικό δημοψήφισμα του Ιούνη του ’73, όταν καταργήθηκε η μοναρχία; Και επίσης στη σελίδα 199:
«Σε κανα μήνα θα ’χουμε εκλογές. Δεν τα βλέπω καλά τα πράγματα».
Ποιες εκλογές, εδώ, να προφητεύονται; Εκλογές εντός της περιόδου της δικτατορίας… αποκλείεται. Μήπως οι εκλογές που ετοίμαζε ο Κανελλόπουλος για την 28η Μαΐου 1967 και τον πρόλαβαν οι Απριλιανοί; Ίσως...
Με όλα αυτά τα «μπορεί» και τα «ίσως» ο «Οργισμένος Βαλκάνιος» παίζει να διαδραματιζόταν κάπου ανάμεσα στο 1964 και το 1973. Άκρη δεν βγάζεις...
Κατά τα λοιπά ήταν ροκάς ο ήρωας (Φάνης) και δεν του άρεσαν οι «παρακατιανοί» και «πεθαμένοι» Monkees, ενώ του άρεσε ο... Fred Bongusto. Πιάσ’ το αυγό και κούρευ’ το.
Αλλά έτσι δεν συμβαίνει πάντα με τους (άσχετους) ροκάδες;
 

7 σχόλια:

  1. Ρένος, στο 2:20...

    Ρένος Αποστολίδης στην εκπομπή της Ν. Ράγιου " Μαύρο Πρόβατο "
    https://www.youtube.com/watch?v=W_tCF6qtSrk&t=

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σχόλια από το fb...

    Ferris Costas
    Χωρίς να θέλω να κρίνω το σχόλιό σου, λέω μόνο πως ο Νίκος Νικολαϊδης ήταν φίλος, οπαδός και συνεργάτης του Ρένου Αποστολίδη, περάσανε μάλιστα μαζί τη νύχτα της 21ης Απριλίου 1967. Εκτός από τα ιδεολογικά, με τον Ρένο μας ένωνε και το Ρέκβιεμ γιά τον φίλο μας Γιιώργο Κουκόπουλο (Οι μοτοσυκλετιστές) το διήγημά του "Η Νόμιμη" που όλοι θέλαμε να το κάνουμε ταινία μικρού μήκους, και φυσικά η Πυραμίδα 67.

    Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
    Πολύ θα ήθελα να ήξερα αν ο Ρένος είχε διαβάσει τον "Οργισμένο Βαλκάνιο" και τι θα μπορούσε να είχε πει σχετικά στον φίλο του.

    Ferris Costas
    Τον είχε διαβάσει, και μάλιστα από το χειρόγραφο, του είχε κάνει μάλιστα κάποιες παρατηρήσεις φιλολογικού χαρακτήρα. Τον αγαπούσε ως το τέλος. Αλλά γιά το βιβλίο θα γράψω στο επόμενο μήνυμα.
    Δεν θα πω εγώ αν ήταν πετυχημένο ή όχι το εγχείρημα του Νικολαϊδη, αλλά ξέρω πως ο Νίκος γράφει σε πρώτο πρόσωπο, από την οπτική του παρόντος, και αναφέρεται στην ιστορία ως μνήμη μιάς περασμένης εποχής. Και φυσικά, όλες οι εποχές που έπονται της ιστορία ως το "σήμερα". Δεν είναι φυσικά ο Joyce, ούτε έχει μεγάλη συγγένεια με την beat generation αλλά εκφράζεται με τον δυσλεκτικό τρόπο (βλέπε James Dean) που εκφράζονταν η παρέα του. Και μιλάω γιά το θέμα του, που τοποθετείται στα χρόνια 1955-1959, και αναφέρεται στην περίφημη "παρέα του Γκριν Παρκ" (τέντυ μπόϋς) και τη σύγχυση της εποχής. Ο Νίκος δεν είναι ροκάς, αλλά ροκ-εντ-ρολλάς. Ο Νίκος δεν είναι επαναστάτης, αλλά κατ'εξοχήν αντιηρωϊκός. Έτσι τον γνώρισα, το 1957, με την περίφημη αυτή παρέα, και θα προσθέσω πως από δίπλα ήσαν μεταξύ άλλων ο ηθοποιός Ζώρας Τσάπελης, κι ο στιχουργός Κώστας Κινδύνης (που μόλις είχε επιστρέψει από το Κογκό).

    Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
    Το ότι δεν έχει ουδεμία σχέση με το ροκ ο Νικολαΐδης το έχω ξενογράψει. Αλλά και με το ροκ εν ρολ "σκατά" τα έκανε στα "Κουρέλια". Τα έχω γράψει παλιά και έπεσαν πολλοί να με φάνε.

    https://diskoryxeion.blogspot.com/2011/05/blog-post_20.html
    ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ α(κατα)νόητα κουρέλια…

    Κι εδώ λέω κάποια πράγματα απαντώντας σε μια επίθεση, που είχα δεχθεί...

    https://diskoryxeion.blogspot.com/2011/06/blog-post.html
    Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΩ…

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Σχόλια από το fb...

    Nikos Mitrogiannopoulos
    παρά τη μεγάλη εκτίμηση, σχεδόν λατρεία, που έχω στον Νικολαϊδη ως σκηνοθέτη, τον Οργισμένο Βαλκάνιο τον διάβασα σχετικά πρόσφατα. Τον βρήκα υπερβολικά φτωχό ως αφήγημα, στο όριο του κοινότοπου. Δε διαφωνώ για όσα λες σχετικά με το πραγματολογικό, αλλά αφηγηματικά ήταν ανεπαρκές. Κυρίως από την άποψη ότι υποτίθεται πως ήταν ένα μυθιστόρημα; νουβέλα; για έναν "ανατρεπτικό" νέο και η αφήγησή του είναι επιπέδου "Προς τη Νίκη". Νομίζω πως εδώ έχασε ο Νικολαϊδης την ευκαιρία να μιλήσει για μια ολόκληρη γενιά και περιοχή και εποχή. Το έκανε, πιστεύω, με τις ταινίες του. Μικρό το κακό. Εξακολουθώ να παραμένω άναυδος μπροστά στην αδυναμία του κόσμου να αξιολογήσει και στην προθυμία του να αγιοποιήσει.

    Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
    Για την αφηγηματική εξέλιξη και τα υπόλοιπα ιδεολογικά ζητήματα, που ανακύπτουν (και με τα οποία έχω ισχυρές διαφωνίες) δεν έγραψα, γιατί ήθελα χρόνο πολύ. Έγραψα για τα πραγματολογικά, που δεν μπορεί επιπλέον να αμφισβητηθούν.

    Nikos Mitrogiannopoulos
    Αν η αφήγηση έστεκε, το πραγματολογικό θα μπορούσε να το δικαιολογήσει/εξηγήσει κανείς. Να σου πει πως επίτηδες μπερδεύει τις εποχές, για να κάνει κάτι έξω από το χρόνο κλπ. Φυσικά δεν ισχύει. Είναι όλο πολύ αδύναμο.
    Μεταξύ μας, κι ο Ρένος μέτριος. Η Πυραμίδα έχει την αξία που έχει ως το πρώτο κείμενο που αφορά στον εμφύλιο, αλλά πολλά αλλά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Βασίλης Καπετανίδης
    Συμφωνώ εν μέρει (τα ξεσκονίζεις ρε Φώντα πολύ τα πράματα), αλλά να πω και την υποκειμενική μου γνώμη: στα ίδια λάθη πέφτει ο Ρένος (πολλά του βιβλία, σουρεάλ ή μη κλπ κλπ είναι απλά: κακά βιβλία και ασυνάρτητα). Και ο Αποστολίδης έσταζε χολή ο μακαρίτης για όλους σχεδόν. Εν πάση περιπτώσει. Το καλό βιβλίο δεν κρίνεται με βάση τα κριτήρια που αναφέρεις. Είναι χρήσιμη και απαραίτητη μια τέτοια μελέτη για κάθε είδους βιβλίο (στον Βαλκάνιο ψιλοσυμφωνώ), αλλά γενικότερα δεν πρέπει τέτοια βιβλία να κρίνονται ως αφηγήματα. Γούστο και καπέλο του, του συγγραφέα, να μπερδεύει ημερομηνίες, χρονολογίες κλπ κλπ κλπ Ευτυχώς ή δυστυχώς, ο Βαλκάνιος είναι πολύ πιο ενδιαφέρον βιβλίο από πολλά του Αποστολίδη.! :)

    Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
    Ο Αποστολίδης δεν αναφέρθηκε στον Νικολαΐδη, είπε κάτι γενικό, που το ασπάζομαι από χρόνια (πριν το ακούσω από τον Αποστολίδη). Για μένα ο Βαλκάνιος είναι ένα μέτριο βιβλίο - και κάτω του μετρίου - και όχι γιατί πραγματολογικά δεν στέκει. Βιβλία λογοτεχνικά που δεν ξέρουν να χειριστούν τα αληθινά γεγονότα (πετώντας τα ανερμάτιστα, όπου να'ναι) τα θεωρώ ψιλοανάξια λόγου (πόσω μάλλον όταν πρόκειται και για μετριότητες όπως εδώ). Είναι η δική μου γνώμη αυτή.

    Βασίλης Καπετανίδης
    Το ξέρω ρε συ. Υπήρχε περίπτωση ο Αποστολίδης ν ασχοληθεί με τον Νικολαίδη; Ναι, είναι πολύ μέτριο. Αλλά όχι μάλλον γι' αυτούς τους λόγους που αναφέρεις. Ο αναγνώστης δεν πολυεξετάζει τέτοια πράματα, όπως τα ξεψαχνίζεις εσύ ως μελετητής. Είναι μέτριο γιατί έχει μέτρια γραφή. Έχει κάποιες παραγράφους εξαιρετικές και άλλες αφόρητα βαρετές. Όπως και τα Γουρούνια στον άνεμο: υπάρχουν 5-6 μεστές, γεμάτες, παράγραφοι που άλλοι συγγραφείς δεν έχουν γράψει ποτέ. Αλλά είναι λίγο έως πολύ βαρετό.

    Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
    >>Αλλά όχι μάλλον γι' αυτούς τους λόγους που αναφέρεις.<<
    Δεν είπα εγώ ότι είναι μέτριο ή και κάτω του μετρίου, επειδή ο Νικολαΐδης κάνει κουλουβάχατα τα πραγματολογικά (αν και αυτό, για μένα, δείχνει πολλά). Είναι μέτριο ή και κάτω του μετρίου - ούτως ή άλλως.

    Βασίλης Καπετανίδης
    Ακριβώς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ferris Costas
    Να με συγχωρείτε βρε παιδιά, δεν πρόκειται να κρίνο καμιάν άποψη ή κριτική, αλλά θα μου επιτρέψετε να μιλήσω γιά τη φόρμα που ο Νικολαϊδης επιλέγει, τόσο στις ταινίες του όσο και στα βιβλία, ΗΘΕΛΗΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΕ ΣΧΕΔΙΟ. Και δεν ζητώ από κανέναν να ασπασθεί την υποκειμενική μου άποψη, που δε μπορεί να είναι ανεπηρέαστη από τη στενή φιλία μας, αλλά από τις πληροφορίες που μπορώ να μεταφέρω, και που εξηγούν πολλά πράγματα στον Ελληνικό κινηματογράφο. Αυτοί που ήσαν προβληματισμένοι σχετικά με τη φόρμα που θάπαιρνε ο δικός μας κινηματογράφος, Νικολαϊδης, Θέος, Τορνές (από τότε), Σφήκας, Παναγιωτόπουλος, Σταμπουλόπουλος, Φέρρης, Αγγελόπουλος (ναι, ναι, μιά κωλοπαρέα ήτανε) και 2-3 ακόμα,είχαμε καλήξει σ' ένα κοινό συμπέρασμα: Το θέμα μας ήταν η ίδια η γλώσσα του κινηματογράφου και ο πειραματισμός πάνω στα νοήματα των λέξεων (Ρένος Αποστολίδης στη συνέντευξη) και οι πηγές της προβληματικής μας ήσαν οι Συμβολιστές, ο Πρεβέρ, ο Κάφκα (μόλις είχε μεταφραστεί), ο Joyce, ο Ιονέσκο (πρώτη παρουσίαση έγινε στο Γαλλικό Ινστιτούτο από τον Θέο) ακόμα και ο Genet (πρώτη παρουσίαση στην Επιθεώρηση Τέχνης πάλι του Θέου) και φυσικά από τον κινηματογράφο, ο Γκοντάρ, ο Ρεναί, ο Αντονιόνι (γιά τον Αγγελόπουλο), ο Μινέλλι και ο Howard Hawks (γιά όλους σχεδόν), και δε θα συνεχίσω μ' άλλους γιά λόγους οικονομίας. Όταν μπήκαμε γιά τα καλά στο σινεμά, η επίγνωση πως δε μπορούσαμε να ανταγωνιστούμε τον Αλέκο Σακελλάριο, μας έριξε από την αρχή στον κατακερματισμό του λόγου. Υπάρχει χρονιά που η Ελλάδα παρήγαγε τις περισσότερες "ερευνητικές" ή "πρωτοποριακές" ή "πειραματικές" ταινίες στον κόσμο. Από κει και πέρα, ο καθένας τράβηξε το δρόμο του, με τη δική του προσωπική αισθητική. Σ' ένα σινεμά και μιά τέχνη που δεν έχει προηγούμενο, είναι φυσικό να υπάρχουν και αποτυχίες. Όπως και στην Αλχημεία, χιλιάδες υπήρξαν οι Αλχημιστές, αλλά ελάχιστοι κατέκτησαν τη Σοφία, κι ίσως κανένας το χρυσάφι. Όμως η παρακαταθήκη αυτών των "πειραμάτων", είναι ίσως η σημαντικότερη κληρονομιά γιά έναν κινηματογράφο "σκεπτομένων ανθρώπων", γιά να μην πω Πνευματικών. Επί του προκειμένου, θα πω μόνο πως τα φιλολογικά εργαλεία που χρησιμοποιούμε γιά ν' αναλύσουμε μιά ταινία, δεν είναι τα ίδια με τα εργαλεία που χρησιμοποίησε ο σκηνοθέτης.

    Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
    Εντάξει είναι όλα αυτά και χρήσιμα και πάνω-κάτω είναι γνωστά στους παροικούντες (και δεν διαφωνώ σε κάτι). Οι προθέσεις και οι στόχοι δεν κρίνονται, κρίνονται όμως τα αποτελέσματα. Εγώ προσωπικά σε σχέση με τον Νικολαΐδη έχω εκφραστεί μόνο για μια ταινία του (Κουρέλια) και μόνο για ένα βιβλίο του (Βαλκάνιος), δεν έχω εκφραστεί για το σύνολο του έργου του. Και δεν μ' ενδιαφέρει να το κάνω αυτό. Κάθε ταινία και κάθε βιβλίο είναι κάτι διαφορετικό και θα πρέπει να κρίνεται κατά μόνας. Επίσης, και σε σχέση με τον Νικολαΐδη, με ενδιαφέρει να δω το πώς επηρέασε τους... άσχετους του ροκ στην Ελλάδα ("βοηθώντας" τους να γίνουν ακόμη πιο άσχετοι).

    Ferris Costas
    Μα συμφωνώ μαζί σου, εγώ μόνο στοιχεία παραθέτω γιά τους τυχόν ερευνητές του μέλλοντος. Η ουσία είναι πως οι τυχόν "αδεξιότητες" ή "ατυχίες" ή ό,τι άλλο του Νικολαϊδη, είναι ΗΘΕΛΗΜΕΝΑ. Τώρα, σε κάθε πείραμα, οι πιθανότητες επιτυχίας είναι 10 %.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Αγαπητέ Motorcycle Boy, κάποτε μου έκανες αίτημα φιλίας στο facebook κι εγώ το αποδέχτηκα. Και παρότι ήσουν συνεχώς επιθετικός μαζί μου εγώ ούτε σε έβρισα, ούτε σε διέγραψα από «φίλο». Απεναντίας κάποια στιγμή το έκανες εσύ (στα μουλωχτά, όπως το κάνουν οι περισσότεροι). Δεν είχες δηλαδή την άνεση και τη παρρησία να μου πεις ευθαρσώς: κοίτα να δεις Τρούσα, δεν γουστάρω να συζητάμε μαζί, κακώς σου έκανα αίτημα φιλίας, λάθος μου, και εν πάση περιπτώσει τώρα σε σβήνω από φίλο, για να τελειώνουμε.
    Έτσι λοιπόν, κάποια στιγμή διαπίστωσα, μετά από κάποιο καιρό, πως με είχες σβήσει. Που σημαίνει πως δεν γούσταρες, για τους όποιους δικούς σου λόγους, ουδεμία συζήτηση μαζί μου. Κι αυτό μου έκανε καλό, σε πληροφορώ, γιατί τα σχόλια σου δεν ήταν ποτέ δημιουργικά. Έβγαζαν έπαρση, ήταν κακόπιστα και τοξικά. Δεν προσέφεραν τίποτα προς την κατεύθυνση ενός υγιούς και νουνεχούς διαλόγου.
    Έρχεσαι λοιπόν τώρα ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΥΘΕΝΑ, επειδή έγραψα κάτι για τον Νικολαΐδη και το μυρίστηκες (όπως θα μυριστείς και άλλα που θα γράψω στο μέλλον), γιατί απ’ ό,τι φαίνεται μπαίνεις εδώ και μας παρακολουθείς ή σου τα σφυρίζουν (δεν ξέρω τι γίνεται, ούτε με ενδιαφέρει), επιθυμώντας να έχουμε κάποιο διάλογο.
    Λοιπόν, αγαπητέ Motorcycle Boy, για να τελειώνουμε. Δεν επιθυμώ να έχω κανέναν διάλογο μαζί σου και θα σε παρακαλέσω πολύ να μην με ξαναενοχλήσεις.
    Όταν θα μάθεις να σέβεσαι τον συνομιλητή σου, να μην τον διαγράφεις από φίλο, όταν εσύ του έχεις κάνει αίτημα φιλίας, και όταν τα σχόλια σου, θα γίνουν οψέποτε δημιουργικά και όχι όπως είναι τώρα (εξυπνακίστικα, δασκαλίστικα, πάντα κακοπροαίρετα και προσβλητικά για τον συνομιλητή σου) τότε ίσως να το σκεφθώ και να ξανα-κουβεντιάσω μαζί σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Μια απορία χρόνων. Στην ταινία της Φίνος Φιλμ με τίτλο "Αγάπη για πάντα" ανάμεσα στους σεναριογράφους είναι και ένας Νίκος Νικολαΐδης. Πρόκειται για τον γνωστό σκηνοθέτη ή κάποια συνωνυμία; Ευχαριστώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή