ΠΑΝΟΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ μια συνέντευξη στο περιοδικό ΓΥΝΑΙΚΑ από τον Σεπτέμβριο του 1970

Πριν κάποιο καιρό είχε πέσει στα χέρια μου ένα παλαιό τεύχος του περιοδικού ΓΥΝΑΙΚΑ, το οποίο και αγόρασα. Δεν αγοράζω ό,τι… παλιατζούρα πιάσουν τα χέρια μου (εννοείται). Αγοράζω μόνο ό,τι έχει «ψωμί» και νόημα για το δισκορυχείον. Στο τεύχος 540, λοιπόν, αυτού του πολύ καλού περιοδικού που δεν αφορούσε μόνο γυναίκες (νεαρές ή μεγαλύτερες) και που είχε κυκλοφορήσει την 23η Σεπτεμβρίου 1970, μπορούσε να διαβάσει κάποιος πολλά ενδιαφέροντα και βασικά μια συνέντευξη του Πάνου Σαββόπουλου σε κάποιον ή μάλλον κάποια Ε.Χ.

Εκείνη την εποχή ο Π. Σαββόπουλος δεν είχε κυκλοφορήσει ακόμη το «Επεισόδιο» (θα έβγαινε στο τέλος της επόμενης χρονιάς), με τους προηγούμενους δίσκους του (singles, LP) να έχουν περάσει σχετικώς απαρατήρητοι. Φυσικά, καθόλου απαρατήρητος δεν είχε περάσει ο ίδιος, ιδίως στη Θεσσαλονίκη (ίσως και στην Αθήνα), κυρίως λόγω των εμφανίσεών του σε μπουάτ και συναυλίες της εποχής.

Να πω, ακόμη, πως εκείνη την περίοδο η μουσική Ελλάδα, και όχι μόνον η Ελλάδα, εδονείτο από το «Ντιρλαντά» του Διονύση Σαββόπουλου (πριν και αυτός κυκλοφορήσει τον «Μπάλλο» του), κάτι που το επισημαίνω για έναν πολύ συγκεκριμένο λόγο, τον οποίο, νομίζω, πως θα τον αντιληφθείτε όταν θα διαβάσετε τη συνέντευξη…

Επίσης έχει ιδιαίτερο νόημα η κριτική του Π. Σαββόπουλου στο τραγούδι της… χούντας, το οποίο βρίσκει φρικτό σε σχέση μ’ εκείνο των μέσων του ’60 (όταν μεσουρανούσαν ο Χατζιδάκις με τον Θεοδωράκη), όπως και το γεγονός πως προβάλλει την ελληνικότητα των τραγουδιών του, σε μιαν εποχή όπου η έννοια της ελληνικότητας διαστρεβλωνόταν από τους συνταγματάρχες.

Θέλω να πω πως για τους αληθινά προοδευτικούς νέους της εποχής (αριστερούς φοιτητές κ.ά.) η ελληνικότητα ήταν πάντα ζητούμενο και στόχος, ασχέτως της κακομεταχείρισής της από το καθεστώς (ή ίσως ακριβώς γι’ αυτό), κάτι που ορισμένοι σύγχρονοι… ψευτοπροοδευτικοί δεν το έχουν αντιληφθεί, καθώς νομίζουν πως μόνο μέσω του ξενόφερτου ροκ π.χ., επειδή απλώς και μόνο κάποιοι επέλεγαν να το ακούσουν αβασάνιστα, θα διαχώριζαν τη θέση τους από την οπισθοδρόμηση και τη συντήρηση. Τέλος πάντων… Τα έχουμε ξαναπεί αυτά...

Ξεπερνώ τα προκαταρκτικά που γράφει η(;) Ε.Χ. και αναδημοσιεύω την κουβέντα…

Πάνο, πώς βρέθηκες στη Θεσσαλονίκη; 

Μα… για να σπουδάσω ήρθα. Φέτος τελειώνω το Πολυτεχνείο. Δεν είμαι Θεσσαλονικιός, όπως μερικοί νομίζουν. Γεννήθηκα στο Μεσολόγγι πριν 26 χρόνια και μεγάλωσα στην Πάτρα. 

Και η μουσική; Από πότε ασχολείσαι μ’ αυτήν; 

Το 1963 έκανα, θα μπορούσα να το πω, τα πρώτα μου γυμνάσματα πάνω σε μελωδικές γραμμές και το ’64 τα πρώτα μου τραγούδια. 

Τι σ’ έκανε να ασχοληθής με τη μουσική; 

Δεν μ’ αρέσουν οι άσχημες μεγαλοκουβέντες, που έγιναν κακοτυχία στο στόμα κάθε βεντέτας. Δεν είμαι βεντέτα. Είμαι πολύ λίγο γνωστός. Λέω μόνον ότι ήθελα να φτιάξω κάτι διαφορετικό, κάτι που να μου ταιριάζη… 

Με τι είδους μουσική πρωτοασχολήθηκες; 

Μα, φυσικά ελληνική. Πιστεύω ότι έχω χωνέψει καλά τις βυζαντινές μελωδίες και τα τραγούδια του λαού μας. Αυτό το υλικό, μεταπλασμένο, άρχισε να βγαίνη. Το αποτέλεσμα είχε ελληνική καταγωγή. 

Ποια η πρώτη σου εμφάνιση σε δίσκους, ρεσιτάλ κ.λπ.; 

Την πρώτη μου εμφάνιση έκανα στο Αμφιθέατρο του Πολυτεχνείου στη Θεσσαλονίκη, για τους συμφοιτητές μου. Το 1965 γύρισα ένα δίσκο με δύο δικά μου τραγούδια, το «Άκου μικρό μου ταίρι» και «Τα πουλιά πετούσαν». Ένα χρόνο αργότερα ηχογράφησα άλλα δύο τραγούδια μου με την Πόπη Αστεριάδη και τέλος, το 1968, γύρισα μια σειρά από 12 τραγούδια με τίτλο «Δωμάτιο»… Εμφανίστηκα σε μπουάτ της Θεσσαλονίκης και γενικότερα της Βορείου Ελλάδος… Πέρυσι το καλοκαίρι κατέβηκα στην Αθήνα και τραγούδησα μερικές φορές στη μπουάτ του Γιάννη Αργύρη, τις Εσπερίδες. 

Λένε ό,τι ανήκεις στο Νέο Κύμα. Θέλω να μου πης τη γνώμη σου γι’ αυτό… 

Έχω πη ό,τι δεν υπάρχει αυτό το πράγμα, που το λένε Νέο Κύμα. Ήταν μια εμπορική φάρσα κάποιου έξυπνου επιχειρηματία δίσκων. Πέτυχε μόνο να μας γνωρίση λίγους αξιόλογους ανθρώπους… Προώθηση στη μουσική τίποτα... Αυτοί που λένε ότι γράφουν Νέο Κύμα γράφουν ό,τι κακό ξέχασαν να γράψουν ο Χατζιδάκις κι ο Θεοδωράκης… 

Πολλοί πιστεύουν ότι έχεις συγγένεια με τον Διονύση Σαββόπουλο. Είχα ακούσει μάλιστα ότι είστε ξαδέλφια… 

Γνωρίζω τον «Νιόνιο». Δεν είμαστε συγγενείς. Μ’ άρεσε πολύ, αλλά νομίζω ότι σταμάτησε στο «Φορτηγό»… Τα υπόλοιπα που έκανε είναι για να μην λέμε ότι μένουμε στα ίδια πράγματα. Εμπορικότητα, χωρίς ανανέωση, δεν υφίσταται! 

Και τα μελλοντικά σου σχέδια; 

Υπάρχει άμεση προοπτική για ένα δίσκο με 12 τραγούδια με τίτλο «Επεισόδιο». Τα τέσσερα απ’ αυτά είναι σε στίχους Καζαντζάκη, Καβάφη, Μαλακάση, Καββαδία κα τα επτά είναι δικά μου (σ.σ. τελικώς στο δίσκο μελοποιήθηκε μόνο Καββαδίας). Υπάρχει κι ένα κομμάτι στο τέλος, ένα χάπενινγκ, ακριβώς το επεισόδιο με τίτλο «Επεισόδιο Mister L.S. Dylan» (σ.σ. ο τελικός τίτλος του ήταν «Επεισόδιο Lord Simpson Dark»). Ίσως μπορέσω αυτό το χρόνο να ηχογραφήσω επτά κομμάτια για κιθάρα σε σύγχρονη φόρμα με τον τίτλο «Πυρηνικός Όλεθρος», βασισμένο σε μια καθαρή υπόθεση που έχει σχέση με τη σύγχρονη τεχνολογία και τις έννοιές της. Έχω ακόμη και μερικά τραγούδια, που θα ’θελα να τα κυκλοφορήσω μετά από… 40 χρόνια. Είναι πολύ γέρικα τραγούδια! 

Γιατί τώρα δεν εμφανίζεσαι πουθενά; 

Σταμάτησα στη Θεσσαλονίκη τις εμφανίσεις, γιατί πιεζόμουν από τα μαθήματα. Έπειτα ξέπεσε κι αυτή δόλια η μπουάτ κι εγώ δεν σκεπτόμουν να δουλεύω πουλώντας εφέ, παράστημα και πνεύμα, όπως αρκετοί κύριοι, που κουρδίζονται στο πάλκο το βράδυ και ξεκουρδίζονται τη μέρα, κατά κάποια έκφραση… Κι έπειτα κουράστηκα πια να μην τραγουδάω για μένα! 

Πώς βλέπεις το ελληνικό τραγούδι; 

Φρίκη! Από τους μεγάλους συνθέτες άλλοι λείπουν στο εξωτερικό, άλλοι ξέχασαν να γράφουν, άλλοι ερωτοτροπούν, άλλοι, άλλοι… Το ντόπιο λοιπόν δεν κάνει τίποτε. Φτιάχνει ανούσια τραγούδια (από περιεχόμενο είπατε τίποτα;), οι βεντέτες τα τραγουδάνε, ο κόσμος σνομπάρει, ενθουσιάζεται και… χλαπ τα τρώει, και γεμίζει ποσοστά η τσέπη του συνθέτη. Αν υπάρχη κανείς που να ’χη αντίθετη γνώμη, δεν έχει παρά να πάρη τραγούδια 4-5 χρόνων και να τα συγκρίνη με τη σημερινή παραγωγή. Υπάρχει όμως μια πικρή αλήθεια: πιστεύω απόλυτα πως το σημερινό τραγούδι μας εκπροσωπεί. Αυτό σημειώστε το. Μας εκπροσωπεί. Ευτυχώς που υπάρχουν οι ξένοι ραδιοσταθμοί, η παραγωγή και τα μαγνητόφωνά μας… 

Εκτός από τη μουσική με τι άλλο ασχολείσαι; 

Με τη μουσική ασχολούμαι γιατί μ’ αρέσει να κάνω το κέφι μου. Παράλληλα τελειώνω το Πολυτεχνείο Θεσσαλονίκης και δουλεύω σαν μηχανικός, τελευταία. Μ’ αρέσουν τα μαθηματικά, είναι η σιγουριά και η βεβαιότητα. 

Σκοπεύεις να ασχοληθής επαγγελματικά με τη μουσική ή με την επιστήμη σου; 

Φυσικά η επαγγελματική ασχολία μου θα είναι να δουλεύω ως μηχανικός. Με το τραγούδι κάνω μονάχα το κέφι μου και είμαι ευχαριστημένος, που δεν θα μου είναι επάγγελμα για να ζήσω. Είναι προτιμότερο να κάνης εσύ το κέφι σου με τους άλλους, παρά οι άλλοι με σένα.