DOS-MUKASAN για την επανέκδοση ενός πολύ ξεχωριστού άλμπουμ από την εποχή του σοβιετικού Καζακστάν

Οι Dos-Mukasan είναι ένα παλιό σοβιετικό / καζάκικο συγκρότημα, που έζησε και δημιούργησε ανάμεσα στα χρόνια 1967-1985 και που έγινε γνωστό, ευρύτερα, την τελευταία 20ετία χοντρικά, μέσω του διαδικτύου.

Προσωπικώς, έμαθα γι’ αυτούς στις αρχές των 00s, όταν ένας dealer από το Καζακστάν πουλούσε το πρώτο LP τους, από το 1976, σε υπερβολικά υψηλή τιμή, έχοντας μάλιστα ενθέσει στην καταχώρισή του στο eBay και κάποια κλιπ. Από ’κει είχα ακούσει κι είχα πάθει πλάκα με το πώς ηχούσαν οι Dos-Mukasan, τουλάχιστον στο “A hungry steppe” (οι τίτλοι τότε ήταν μόνο στα καζάκικα, αλλά τώρα τους γνωρίζουμε και στ’ αγγλικά), ένα track ολωσδιόλου ψυχεδελικής τεχνοτροπίας, που έφερνε στη μνήμη μου κατά τόπους το άπιαστο “Crying into the deep lake” των Καναδών It’s All Meat από το 1970. Και άλλα διάφορα και πιο γνωστά γκρουπ, όπως εξελισσόταν, όπως τους Iron Butterfly π.χ. Αυτό το άλμπουμ λοιπόν επανεκδίδεται τώρα με κάθε επισημότητα και σε 250 μόλις αντίτυπα (τόσοι λίγοι μείναμε στον κόσμο…) από τη ρωσική εταιρεία Soviet Grail (παράρτημα της ZBS Records), που ειδικεύεται σε σοβιετικές επανεκδόσεις (καθώς έχει επανακυκλοφορήσει ανάμεσα σε άλλα και το δεύτερο, φοβερό άλμπουμ των Gunesh Ensemble από το Τουρκμενιστάν, το “Вижу Землю” από το 1984).

Οι Dos-Mukasan, βάσει των σημειώσεων του ενθέτου της Soviet Grail, δημιουργήθηκαν τον Αύγουστο του 1967 με το όνομά τους να προέρχεται από τις πρώτες συλλαβές των ονομάτων των μελών τους (κάπως σαν τους Πελόμα Μποκιού δηλαδή). Dos λοιπόν από τον Dosym Suleev, Mu από τον Murat Kusainov, Ka από τον Kamit Sanbayev και San από τον Alexander “Sanya” Litvinov. Στην αρχή το συγκρότημα έπαιζε «τα πάντα», ό,τι μπορούσε να παίξει ένα σοβιετικό συγκρότημα δηλαδή στα τέλη του ’60 (νεανικά και μαθητικά τραγούδια, gypsy songs, φωνητικά κομμάτια, απ’ αυτά που ταίριαζαν στα vocal groups και βεβαίως pop). Στην πορεία όμως τα κομμάτια έγιναν περισσότερο folk, επηρεασμένα από τις τοπικές παραδόσεις, ενορχηστρωμένα πάντα για ηλεκτρικά όργανα (ηλεκτρικές κιθάρες με fuzz κ.λπ.) και κάπως έτσι το συγκρότημα αρχίζει να συναντά την επιτυχία. Το αποτέλεσμα ήταν οι Dos-Mukasan να περάσουν πολύ γρήγορα τα σύνορα της χώρας (της ΕΣΣΔ εννοούμε) και μέσω των γνωστών νεολαιίστικων πολιτιστικών ανταλλαγών της κομμουνιστικής εποχής να εμφανιστούν στην Ουγγαρία, στην Ανατολική Γερμανία και στην Πολωνία, ενώ θα επισκέπτονταν και τη Γαλλία (προς το 1972 πια).

Το 1973 οι Dos-Mukasan θα προσκληθούν στο Μινσκ (Λευκορωσία) σ’ έναν μουσικό διαγωνισμό, στον οποίον θα έπαιρναν μέρος και γνωστά συγκροτήματα, όπως οι (Λευκορώσοι) Pesnyary και οι (Ρώσοι) Samotsvety, καπαρώνοντας το δεύτερο βραβείο, ενώ την ίδια χρονιά θα βρεθούν, μαζί με τους Pesnyary, στο Ανατολικό Βερολίνο στο 10ο Νεολαιίστικο και Μαθητικό Φεστιβάλ. Το 1975 έχουν επέλθει αλλαγές στο πρωταρχικό σχήμα. Τώρα το γκρουπ είναι επταμελές και από την αρχική line-up, του 1967, ο μόνος που έχει απομείνει είναι ο Murat Kusainov. To 1976 θα ηχογραφήσουν το πρώτο άλμπουμ τους άγνωστο με ποιαν ακριβώς σύνθεση (πάντως στη φωτογραφία του εξωφύλλου είναι έξι, δίχως σ’ αυτή να εικονίζεται και η γυναίκα που τραγουδά στο LP), ενώ το 1977 θα επισκεφτούν, μαζί με τους Pesnyary, τις Ηνωμένες Πολιτείες! Όπως διαβάζουμε στο ένθετο θα δώσουν εκεί 180 live, τα οποία παρακολούθησαν 230 χιλιάδες άνθρωποι! Μέχρι και πρόταση για δίσκους είχαν, αλλά ήταν μάλλον δύσκολο για ένα σοβιετικό γκρουπ, που συνδεόταν τότε με συμβόλαιο στην (κρατική) εταιρεία Μελωδία, να τυπώσει άλμπουμ στην Αμερική. Τέλος πάντων, οι Dos-Mukasan θα συνεχίσουν τις περιοδείες τους ανά τον κόσμο (Τσεχοσλοβακία, Τουρκία, Μογγολία…), παίζοντας ακόμη και στο Αφγανιστάν, όταν οι Σοβιετικοί είχαν εισβάλει στη χώρα. Τελικά, το 1983 θα ηχογραφήσουν κι ένα δεύτερο άλμπουμ, πριν διαλυθούν δυο χρόνια αργότερα.

Ας πούμε, όμως, τώρα, κάποια λόγια και για το LP (την επανέκδοση) της Soviet Grail, που είναι και το ζητούμενο…

Το άλμπουμ έχει τέσσερα κομμάτια στην πρώτη πλευρά και πέντε στη δεύτερη. Ανοίγει δε με το ασύλληπτο, οκτάλεπτο σχεδόν, “A hungry steppe”, ένα άπιαστο ψυχεδελικό track με πρώτης τάξεως παιξίματα σε κιθάρες, όργανο, μπάσο, ντραμς, συν τα φωνητικά, γεμάτο με έξοχα soli, breaks, κοψίματα, αλλαγές… τα πάντα. Δεν ξέρω αν είναι απίστευτος τέτοιος ήχος, για ένα mid-seventies γκρουπ από το σοβιετικό Καζακστάν, εκείνο που ξέρω είναι πως ένα τέτοιο κομμάτι θα μπορούσες να το βάλεις δίπλα με κάποια πολύ λίγα και πολύ συγκεκριμένα, δυτικά. Με ορισμένα των Pink Floyd ή των Group 1850 φερ’ ειπείν. Φυσικά, τέτοια σύνθεση, σαν την “A hungry steppe”, δεν υπάρχει άλλη στο “Dos-Mukasan”, όμως και τα υπόλοιπα tracks έχουν το νόημά τους δείχνοντας πως οι Καζάκοι δεν ήταν τυχαίοι (αν είναι δυνατόν!). Το “Magnificent girl” που ακολουθεί, για παράδειγμα, είναι ένα πολύ ωραίο τραγούδι (έχει και ελαφρά πνευστά, ενώ άδει γυναίκα), έχοντας ένα… ανατριχιαστικό exotica άρωμα (στα κουπλέ). Γενικώς, μοιάζει με παραδοσιακό στη μελωδία του, παιγμένο όμως με… δυτικά όργανα. Το “My gentle” είναι μια psych-like, folk-rock μπαλάντα και αυτή με γυναικεία φωνητικά (ωραία, αλλά κάπως αρτίστικα), που με λίγη φαντασία θα μπορούσε να παραπέμπει ακόμη και στα ελληνικά sixties (αν και, γενικώς, είναι καλύτερο, από τα δικά μας… μπλουζ). Η πλευρά θα κλείσει με το “Dear Leilym”, στο οποίο ακούγονται και κάτι περίεργοι ήχοι, που μοιάζουν με jew’s harp (αλλά δεν παίρνω όρκο). Το τραγούδι είναι γρήγορο και μοιάζει και αυτό στηριγμένο σε παραδοσιακό σκοπό. Όμορφο.

Η δεύτερη πλευρά ξεκινά με το “Motherland” επίσης μιαν όμορφη μπαλάντα, που διαθέτει και έγχορδα. Είναι κάπως φεστιβαλική βεβαίως (με την παλαιά, μεσογειακή, λογική), αλλά είναι τόσο προσεγμένη σε όλα της και ιδίως στα φωνητικά (ένα από τα μεγάλα ατού των Dos-Mukasan), ώστε στο τέλος να μην είναι τίποτα λιγότερο από ένα pop κομψοτέχνημα. Το “16 girls”που ακολουθεί ανακαλεί στη μνήμη μου κάτι από τα τούρκικα τραγούδια των διαγωνισμών του Altın Mikrofon, στα μέσα του ’60. Ευχάριστο. Στο τετράλεπτο “Be a witness of my love” οι Dos-Mukasan επιστρέφουν σ’ αυτό το στυλ της «απλωμένης» μπαλάντας, που πάντα θα διατηρεί για μας (τους Έλληνες εννοώ) κι ένα σύνδεσμο με τα δικά μας sixties (κάτι που δεν είναι κακό και γενικότερα δηλαδή…). Στο ίδιο πάνω-κάτω στυλ και το επόμενο “Beautiful girl” (μελωδικά και φωνητικά ακούγεται σαν τραγούδι από τα φεστιβάλ του ΕΙΡ, late fifties-early sixties, αν και ενορχηστρωτικά είναι μεταγενέστερο), με το “My joy” να κλείνει το άλμπουμ με ωραίο τρόπο (ένα ευχάριστο pop τραγούδι, προσεγμένο στα πάντα του).

Το “Dos-Mukasan” έχει ένα συγκλονιστικό κομμάτι και άλλα, που ηχούν από καλά και πάνω (έως και πολύ καλά). Σημειώνω, επίσης, πως τα καζάκικα ακούγονται μια χαρά στ’ αυτιά μου (καθόλου δεν με ξενίζουν), κάτι που συντελεί και στη γενικότερη απόλαυση.

Επαφή: www.stores.vinylkiosk.com