ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΧΑΡΒΑΣ ένας αξιόλογος αλλά ξεχασμένος τραγουδοποιός, που τον ανακαλύπτουν σιγά-σιγά και οι νεότεροι

Σκέφτομαι πως όλα αυτά τα χρόνια, που καταπιάνομαι με τη γραφή, δεν έχω ετοιμάσει ένα πλήρες κείμενο για τον Περικλή Χαρβά κι επειδή (όλο αυτό το διάστημα) δεν έχει επιχειρήσει κανείς άλλος να ρίξει λίγο φως στην τραγουδοποιία τούτου τού πρόωρα χαμένου μουσικού είπα να κάτσω, επιτέλους, ν’ ασχοληθώ εγώ με την ξεχασμένη περίπτωσή του, φέρνοντας στο φως κάποια στοιχεία και καταθέτοντας ορισμένες σκέψεις, σχετικά και σχετικές με τη σύντομη στο χρόνο καριέρα του.

Ο Περικλής Χαρβάς γεννιέται το 1949 στην Αθήνα (όπως διαβάζω στο rate your music) και στα μέσα της δεκαετίας του ’60, όταν ήταν ακόμη έφηβος, αρχίζει να τραγουδά στις μπουάτ της Πλάκας δικά του τραγούδια και τραγούδια διαμαρτυρίας (όπως έλεγαν τότε τις μπαλάντες με κοινωνικό περιεχόμενο), συνεργαζόμενος με όλα τα γνωστά και λιγότερο γνωστά ονόματα της εποχής (Νότης Μαυρουδής, Νίκος Χουλιαράς, Αρλέτα, Γιώργος Ζωγράφος, Λίνος Κόκοτος, Θάνος Μικρούτσικος κ.ά.).

Το 1969 ήταν μια καθοριστική χρονιά για ’κείνον. Όχι μόνο γιατί τυπώνεται το πρώτο δισκάκι με τα τραγούδια του «Καλοκαίριασμα στη Νικαριά / Και ο ήλιος λάμπει» στην Pan-Vox, αλλά και γιατί θα βρεθεί να εμφανίζεται στο Rodeo μαζί με τον Διονύση Σαββόπουλο. Στο άλμπουμ του «Αντίλαλος» (1977), για το οποίο θα τα πούμε και στη συνέχεια, ακούμε τον ίδιο τον Περικλή Χαρβά να προλογίζει την «Μπαλάντα για τον Κ. Μαντέ» λέγοντας τα εξής: 

«Τούτο το τραγούδι το έγραψα ύστερα από μια συζήτηση που είχα με το Διονύση Σαββόπουλο στο Ροντέο, το 1969, για κοινούς φίλους, που εκείνες τις ημέρες περνούσαν από δίκη στο διαρκές στρατοδικείο της χούντας». 

O Χαρβάς ήταν, πάντα, ένας πολιτικοποιημένος τραγουδοποιός.

Την επόμενη χρονιά (1970) θα κυκλοφορήσει άλλο ένα δισκάκι τού Περικλή Χαρβά από την Pan-Vox με τα τραγούδια «Ντιρλαντά / Αγάντα γιαλέσσα».

Εκείνα τα χρόνια πολλές εταιρείες «πίεζαν» νέους τραγουδιστές (αλλά και καταξιωμένους) να δισκογραφήσουν το «Ντιρλαντά», καθώς ακουγόταν παντού στην Ελλάδα  (όπως και στο εξωτερικό), για προφανείς εισπρακτικούς λόγους. Από το χώρο του ελληνικού ποπ-ροκ το «Ντιρλαντά» δεν το είπαν μόνον ο Σαββόπουλος και ο Χαρβάς εκείνα τα χρόνια, αλλά και οι Sounds (1970), ο Τέρης Χρυσός (1970), η Βάνα Βερούτη (ο δίσκος της βγήκε σε Ιταλία και Ελλάδα το 1971) και ο Θανάσης Γκαϊφύλιας (1972). Μάλιστα το «Ντιρλαντά» με τον Χαρβά μπήκε και σε ένα ακόμη (τουριστικό) δισκάκι της Pan-Vox, την ίδιαν εποχή, με κομμάτι άλλου καλλιτέχνη στη δεύτερη πλευρά.

Το 1971 ήταν ώρα και για το πρώτο long-play τού Περικλή Χαρβά. Είχε τίτλο «Κάτω από τα Παραμύθια» [Pan-Vox] και περιλάμβανε οκτώ πρωτότυπα τραγούδια και τέσσερις διασκευές… στα “Just a season” και “Chestnut mare” των Byrds (ελληνικό 45άρι στην CBS), στο “Country road” του James Taylor (είχε βγει σε ελληνικό 45άρι, όπως είχε βγει και το LP “Sweet Baby James” την ίδιαν εποχή στην Ελλάδα), καθώς και στο “Bye bye love” , ένα τραγούδι που ανέδειξαν οι Everly Brothers και που εκείνη την εποχή το τραγούδησαν οι Simon and Garfunkel στο “Bridge Over Troubled Water” (απ’ αυτούς, λογικώς, το άκουσε ο Χαρβάς, αφού το LP των Simon and Garfunkel είχε τυπωθεί και στη χώρα μας το 1970). Τα τραγούδια τιτλοφορήθηκαν «Οι ημέρες μου», «Η ωραία φοράδα», «Σε αυτό τον δρόμο» και «Γεια σου αγάπη» αντιστοίχως και (σαν διασκευές) ήταν συμπαθητικά. Τα καλύτερα, όμως, ήταν το πρωτότυπα ή τέλος πάντων κάποια από τα πρωτότυπα. Ας τα δούμε λίγο πιο αναλυτικά…

Το «Είναι μια μικρή πόλη» είναι ένα από τα δυναμικότερα τραγούδια του ελληνικού ροκ εκείνων των ετών (της καλύτερης εποχής του ελληνικού ροκ δηλαδή), με ωραία λόγια, μουσική και ενοργάνωση (μέσα από την οποία φέγγει η άπιαστη κιθάρα του Αλέκου Γλύκα – από Charms, Beatniks, Stormies, Saxons, Babylon κ.λπ.). 

Ωραίο είναι και το κάπως μελαγχολικό «Όταν μεγαλώσεις», που κερδίζει από το τσέμπαλο, όπως και η μπαλάντα «Είχα μιαν αγάπη», που διαθέτει ωραίο ρεφραίν, έχοντας πάντα αυτή την κάπως θλιμμένη ερμηνεία (που χαρακτηρίζει συχνά τον τρόπο τού Χαρβά). Προσωπικώς, σαν τραγούδι, μου αρέσει αρκετά και «Η Ευανθία» (και γιατί περιγράφει, όπως περιγράφει, την ιστορία μιας σεμνής και ταπεινής… μεγαλοκοπέλας, που προσπαθεί όπως-όπως να «κουκουλωθεί»). 

Σε γενικές γραμμές θα έλεγα πως και τα υπόλοιπα τραγούδια είναι συμπαθητικά, αφού ο Χαρβάς ποτέ δεν ήταν ένας… τυχαίος τραγουδοποιός (με τα κομμάτια του να κινούνται, πάντα, από ένα επίπεδο και πάνω). Οι μουσικοί που συμμετέχουν στην ηχογράφηση επίσης κάνουν αρκετά καλή δουλειά, αλλά η μέτρια παραγωγή δεν βοηθάει στη γενικότερη ανάδειξη. Στο «Κάτω από τα Παραμύθια» έπαιζαν οι: Αλέκος Γλύκας κιθάρες, τσέμπαλο, Κώστας Ντόβας μπάσο, βιολί, πιάνο (από τους M.G.C.), Τούλης Μαγκαφάς ακουστική & 12χορδη κιθάρα, Στέφανος Στοφόρος ακουστική κιθάρα, ενώ στην εγγραφή συμμετέχουν και τρεις ντράμερ / κρουστοί οι Σπύρος Κασφίκης, Νίκος Τσιλογιάννης (από Idols, Μπουρμπούλια) και Κώστας Σκόκος (από τους Forminx φυσικά).

Ο Χαρβάς, το 1971, δεν έκανε το άλμα μόνο με τη δισκογραφία (αν και ο δίσκος δεν περπάτησε εμπορικώς, με αποτέλεσμα σήμερα να είναι δυσεύρετος), αλλά και με την παρουσία του στις σκηνές (σε μπουάτ, κλαμπ κ.λπ.). Η τραγουδοποιός Μαίρη Δαλάκου θυμάται από εκείνες τις μέρες (από αφήγησή της στο δικό μας facebook):

«Ο Περικλής Χαρβάς με τον Αλέκο Γλύκα! Τι να λέμε τώρα! Πρέπει να ήταν στην περίοδο που ήμασταν στο Ροντέο. Γύρω στο 1970 ήταν, αλλά έλα που δεν μπορώ να θυμηθώ ακριβώς… Λέω για ένα σχήμα που είχαμε φτιάξει με Βαγγέλη Γερμανό, Θανάση Γκαϊφύλια, Λήδα, Περικλή Χαρβά, μαζί κι εγώ, και ο Γλύκας. Και δεν θυμάμαι γιατί, αλλά κάτι δεν μας έκατσε καλά με την επιχείρηση και δεν μείναμε για πολύ. Όσο κράτησε ήταν καλό όμως... Θυμάμαι μόνο έντονα τη θέση της σκηνής. Το λέω, γιατί σ’ αυτή την σκηνή έχω παίξει πολλές φορές σε διαφορετικές περιόδους και πάντα η σκηνή ήταν σε άλλο σημείο... Ο Περικλής Χαρβάς ήταν αφοσιωμένος στα τραγούδια του. Έφτιαχνε έναν δικό του κόσμο με αυτά. Κι επίσης ήταν πολύ αγαπητός σε όλους μας».

Υπάρχει, επίσης, κι ένα ντοκουμέντο από αναγγελία συναυλίας της εποχής στον Τάφο του Ινδού (κάτω από τις κερκίδες του γηπέδου του Παναθηναϊκού, στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας), περί το 1971-72, που θα παρουσίαζε ο Στέλιος Ελληνιάδης και στην οποία (συναυλία) θα συμμετείχαν οι Πελόμα Μποκιού, Poll, Socrates Drank the Conium, Μαρίζα Κωχ, Περικλής Χαρβάς (που τότε εμφανιζόταν με το συγκρότημα Τσαμπουνάδες, μέλος του οποίου ήταν και ο Τόλης Μαστρόκαλος κιθάρα, πιάνο), Gazuama Sinchartchas, Απολογηταί και Ναυαγοί. Η συγκεκριμένη αναγγελία είναι απλώς ενδεικτική του τι συνέβαινε τότε με τις συναυλίες, αφού τα rock live ήταν συνεχή σε γήπεδα, κινηματογράφους κ.ά. (τουλάχιστον μέχρι και το 1973).

Το επόμενο καθοριστικό βήμα στην πορεία τού Περικλή Χαρβά ήταν η συμμετοχή του, το φθινόπωρο του 1975, επί Μεταπολίτευσης πια, στην ίδρυση του Συνεργατικού Θιάσου Μουσικών και του μουσικού καφενείου Σούσουρο, στην οδό Αδριανού στην Πλάκα. Όπως διαβάζουμε στο βιβλίο του Γιώργου Ι. Αλλαμανή Βίος και Πολιτεία του Νικόλα Άσιμου / Δίχως Καβάτζα Καμιά [«Νέα Σύνορα» - Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα 2000]:

«Τέσσερις συνθέτες (Θάνος Αδριανός, Νικόλας Άσιμος, Γιάννης Ζουγανέλης, Περικλής Χαρβάς), τέσσερις τραγουδιστές (Σάκης Μπουλάς, Ισιδώρα Σιδέρη, Σπυρουλιώ Τουτουδάκη, Ζωή Βέη) και μια ορχήστρα από τέσσερις μουσικούς ένωσαν τις δυνάμεις τους (για το μουσικό καφενείο Σούσουρο, ένα υπόγειο επί της Αδριανού 134). Όλα ξεκίνησαν από την άποψη ότι το Σούσουρο δεν είναι μπουάτ. Εκτιμήθηκε ότι για τον προχωρημένο όρο “πολιτικό καμπαρέ” υπήρχε ακόμη πολύς δρόμος. Υιοθετήθηκε ο πιο ελληνικός όρος “μουσικό καφενείο” - ανοίγοντας ουσιαστικά το δρόμο για να δημιουργηθούν τα καφεθέατρα και οι μικρές μουσικές σκηνές στην Ελλάδα. Στο Σούσουρο εκείνο το χειμώνα (σ.σ. 1975-76) το θέατρο και το τραγούδι συναντήθηκαν για πρώτη φορά τόσο αποτελεσματικά σε πίστα, μέσα στο πολύχρωμο τοπίο της μεταπολίτευσης. Η παράσταση δεν απέφευγε την επαναστατική ρητορεία των καιρών, επιχειρούσε όμως με δημιουργικότητα, καλή διάθεση και πενιχρά μέσα να προτείνει ένα επόμενο βήμα, μετά τις μπουάτ του ’60. Οι έξι βασικοί συντελεστές, που τα μακριά μαλλιά τους τα ανεμίζει ο αέρας στη φωτογραφία, που έβγαλαν πάνω στην ταράτσα του κτιρίου, πληρώνονταν με ποσοστά. Με άλλα λόγια, ο επιχειρηματίας κράταγε αμέσως το σαράντα τοις εκατό από τις εισπράξεις. Από το υπόλοιπα εξήντα τοις εκατό, πρώτα έπαιρναν οι μουσικοί τα σταθερά τους μεροκάματα και ύστερα οι έξι μοιράζονταν όσα χρήματα έμεναν – αν έμεναν. Επιχειρηματίας ήταν ένας πρώην μποξέρ, ο Γιώργος Λοΐζος».

Το σχήμα στο Σούσουρο μπορεί να μην μακροημέρευσε λόγω… εσωτερικών διαφωνιών, όμως το κλίμα της εποχής με την έντονη πολιτικοποίηση, αλλά και με την απαραίτητη ευαισθησία, αποτυπώθηκε στο επόμενο άλμπουμ του Περικλή Χαρβά, που είχε τίτλο «Αντίλαλος» και που κυκλοφόρησε από την εταιρεία Manifesto / Delta του (γνωστού και μη εξαιρετέου) Δημοσθένη Βεργή το 1977. Περιείχε μπαλάντες, βασικά, ενοργανωμένες απλά, για κιθάρες, φυσαρμόνικα, φλάουτο… Όλες οι μουσικές ανήκαν στον Περικλή Χαρβά, ενώ και οι στίχοι στα περισσότερα κομμάτια ήταν δικοί του (σε κάποια άλλα τα λόγια ανήκαν στους Πέτρο Μανταίο, Σ. Σταυρινάδη, F.G. Lorca και Θ. Πανουτσόπουλο). Εδώ υπάρχει ένα παλαιότερο τραγούδι, που είναι ένα από τα ωραιότερα που έγραψε ποτέ ο Περικλής Χαρβάς, το «Καλοκαίριασμα στη Νικαριά» (από το 45άρι του ’69, σε στίχους Σταυρινάδη), όπως και άλλα όμορφα κομμάτια, συναισθηματικώς φορτισμένα οπωσδήποτε, με αναφορές στην περίοδο της δικτατορίας («Κρατητήριο Ν. Ιωνίας 1968», «Μπαλάντα για τον Κ. Μαντέ»), μα και άλλα πιο προσωπικά («Άστεγος») ή λυρικά («Νοτούρνο»). Μεταφέρουμε το σημείωμα, που είχε γράψει ο Χαρβάς στο οπισθόφυλλο εκείνου του άλμπουμ:

«Το είχα βάρος τόσα χρόνια μέσα μου τούτο το τροπάρι, ώσπου βρέθηκαν κοντά μου φίλοι, όπως ο Θάνος και ο Δημήτρης, με το λόγο τους να με ηλεκτρίζει κάθε μέρα περισσότερο. Πήρα την απόφαση λοιπόν και να ’μαι.. Τα τραγούδια αυτού του δίσκου είναι για τις συντροφιές μας, Γιώργο, Βούλη, Στέλιο, Πέτρο, Τούλα, Βασίλη, Έλλη, Ματρώνα, Κόρη μου Αντιγόνη. Είναι για να ζωντανεύουμε καθημερινά τις ευθύνες μας, έτσι που να μην ξανάρθουν τέτοιες μέρες σαν κι εκείνες των πατεράδων μας και τις δικές μας τις χτεσινές. Είναι για να μη βουλιάξουμε ποτέ πια στα γεγονότα του θανάτου. Τούτος ο Αντίλαλος γυρνάει μέσα μου σαν μουσική, σαν άνεμος τη μια, σα λόγος παιδεμένος την άλλη. Τούτος ο Αντίλαλος η Ιστορία σας».

Ο χειμώνας τού 1978-79 βρίσκει τον Περικλή Χαρβά να τραγουδάει στο Λημέρι στην Πλάκα (μαζί με τον Μπάμπη Αντωνίου και άλλους), συμμετέχοντας πάντα σε εκδηλώσεις που διοργάνωναν δήμοι και πολιτιστικοί φορείς (συχνά μαζί και με άλλους καλλιτέχνες, όπως τους Βασίλη Παπακωνσταντίνου και Αφροδίτη Μάνου). Εκείνη την περίοδο δίνει μάλιστα τέσσερα τραγούδια του («Σαν πρώτα», «Ώπα λα», «Καλλίτσα», «Κούνια μπέλλα») να τα πει η Τάνια Τσανακλίδου στο άλμπουμ της «Τσάρλυ Τσάπλιν / Eurovision 78» – μια κατάσταση που είχε ξεκινήσει νωρίτερα, όταν η Μαρίζα Κωχ είχε συμπεριλάβει το δικό του «Ασ’ τα παράπονα» στο άλμπουμ της «Άσε με να Ταξιδέψω», το 1976.

Ο Περικλής Χαρβάς με την Τάνια Τσανακλίδου

Το 1982 ο Περικλής Χαρβάς στέλνει ένα τραγούδι του στο 21ο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού στη Θεσσαλονίκη (23-24 Σεπτεμβρίου). Ο τίτλος του ήταν «Σαν άδειο τρένο η καρδιά μου», είχε στίχους του Πέτρου Κυρίμη, ενορχήστρωση του Σαράντη Κασσάρα και το απέδιδε η Ροζαλία. Με τη Ροζαλία θα συνεργαζόταν, μάλιστα, και στον τρίτο και τελευταίο δίσκο του, το LP «Στην Άσφαλτο», που τυπώθηκε από την Music-box την ίδια χρονιά.

Το άλμπουμ αυτό είναι το καλύτερο από τα τρία που πρόλαβε να γράψει ο Περικλής Χαρβάς – παρότι και τούτος ο δίσκος υπολειπόταν στην παραγωγή (λόγω ελλείψεως χρημάτων προφανώς). «Στην Άσφαλτο» συμμετείχαν πάντως γνωστοί μουσικοί, που έκαναν ό,τι μπορούσαν για να παρουσιάσουν ένα σωστό αποτέλεσμα. Σε όλα τα πλήκτρα ήταν ο Βασίλης Γκίνος (από Pete and Royce και Coo), κιθάρες έπαιζε ο Στέλιος Καραμηνάς, ακουστική κιθάρα ο ίδιος ο Χαρβάς, στο μπάσο ήταν ο Χρήστος Χήρας (από SOS Band), στα ντραμς ήταν ο Αντώνης Λόξας (τότε στους Profiles του Γιώργου Βανάκου), στα τραγούδια είχε βοηθήσει ο Γιάννης «Μπαχ» Σπυρόπουλος, ενώ το remix είχε γίνει από τον Εύρι Παρίτση (από Juniors, Babylon κ.λπ.).

Δεν υπάρχει αδιάφορο ή μέτριο τραγούδι σ’ αυτό το άλμπουμ. Όλα έχουν το νόημά τους, με κάποια να συγκαταλέγονται στα ωραιότερα της εποχής, όπως το «Όνομα του χωριού μου» (που τότε το άκουγα μαζί με το «Γεννήθηκα στη Σαλονίκη» του Σαββόπουλου), η «Ενημέρωση» (μπροστά από την εποχή του στα λόγια και άψογο κομμάτι συνολικώς), η λαϊκή «Οδός Κομανών», η γλυκιά «Μπαλάντα ενός ραντεβού», ο «Νοικάρης», «Η κατρουλού»… το κάθε τι.

Έχω υπ’ όψιν μου και δύο κριτικές για το άλμπουμ, βασικά η μία είναι κριτική, γιατί η άλλη είναι περισσότερο δισκοπαρουσίαση. Στη Μουσική, τεύχος 61 (Δεκέμβρης ’82) κάποιος Γιώργος Γαλάνης γράφει πολύ καλά λόγια για την «άσφαλτο»: 

«(…) Βρίσκει κανείς μια συγκλονιστική ειλικρίνεια και αμεσότητα. Είναι κατά τη γνώμη μου μια πολύ γνήσια έκφραση του ελληνικού ροκ.(…) Νομίζω πως ο ενθουσιασμός μου (που μπορεί τελικά να είναι υπερβολικός) δικαιολογείται από τη στιγμή που είχα πολύ καιρό να νιώσω συγκίνηση μέσα από σύγχρονα τραγούδια». 

Τονίζω τη λέξη «συγκίνηση», γιατί είναι «κλειδί».

Το άλλο απόσπασμα πρέπει να προέρχεται από το περιοδικό Μουσικά Θέματα (που, αν θυμάμαι καλώς, ήταν η συνέχεια του περιοδικού Μουσικό Εξπρές). Δυστυχώς έχω φυλάξει μόνο το απόκομμα κι έτσι δεν έχω, αυτή τη στιγμή, πλήρη στοιχεία. Έχει όμως αξία το συγκεκριμένο δημοσίευμα, επειδή παρουσιάζει κάποια λόγια τού ίδιου του Χαρβά:

«… Στην άσφαλτο που βράζει, φορτωμένος τις μνήμες μου, φορτωμένος τη μοναξιά μου και την αγανάκτηση του σήμερα, σαν άνθρωπος που αναζητά τον καθαρό αέρα, σαν άνθρωπος που είναι ερωτευμένος μέχρι τρέλας με τη ζωή, σε μια χωρίς ρίζα περιπλάνηση, όπως όλη η γενιά μου τραγουδάω – θέλοντας να έχω μια προσωπική αυθεντική συνθετική άποψη και όχι μαϊμουδίστικη και κλισαρισμένη».
Τον Φεβρουάριο του 1983 ο Περικλής Χαρβάς δίνει μια συνέντευξη στο περιοδικό Ποπ & Ροκ (τεύχος 60), όπως μου υπενθύμισε ο φίλος Ν.Π., στην οποία μιλάει για πολλά και διάφορα, αλλά και για τις πρώτες μέρες του. Μεταφέρω ένα απόσπασμα σχετικό με τη γνωριμία του με τον Θάνο Μικρούτσικο:
«Με βρίσκει πια, ύστερα από διάφορες περιπέτειες το 1968, Οκτώβρης του 1968, να δουλεύω μαζί με τον τότε άσημο Θάνο Μικρούτσικο σε μια μπουάτ, που του είχε ανοίξει η μαμά του για να παίζει το πιάνο του, παράλληλα με τις μαθηματικές σπουδές του, και που λεγόταν Ορίζοντες. Κι έτσι αρχίζει ουσιαστικά η καριέρα του. Μάλιστα θυμάμαι ότι είχα μια συνδικαλιστική στάση την περίοδο εκείνη, που ήταν η πρώτη μου συνδικαλιστική στάση στο ελληνικό τραγούδι. Όταν κάποτε, λοιπόν, άρχισαν να με χειροκροτούν πολύ αυτό δεν άρεσε στους υπεύθυνους της μπουάτ, οπότε μου λέει η μαμά του Μικρούτσικου ότι δεν βγαίνουμε οικονομικά και θα πρέπει να σου κάνουμε μείωση του ημερομισθίου σου από 100 δρχ. σε 80. Της λέω ευχαριστώ αλλά εγώ δεν δέχομαι και χαίρετε, αναφερόμενος βέβαια και στην συνδικαλιστική στάση του γιού της κάποτε που δούλευε με τη Χωματά στην Παράγκα, όπου ο επιχειρηματίας τους είχε κόψει δύο ημερομίσθια και σηκώθηκαν και έφυγαν(…)».

Εποχή Σούσουρου (από αριστερά): Γιάννης Ζουγανέλης, Σάκης Μπουλάς, Θάνος Αδριανός, Ισιδώρα Σιδέρη, Περικλής Χαρβάς, Νικόλας Άσιμος

Το 1983 (14 Ιουνίου) ο συνθέτης Δημήτρης Λέκκας παρουσιάζει τον Περικλή Χαρβά στην τηλεόραση, στην ΕΡΤ, στην εκπομπή Νέα Πρόσωπα. Την είχα δει την εκπομπή, αλλά τώρα, μετά από 35 χρόνια, δεν θυμάμαι κάτι συγκεκριμένο.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 ο Χαρβάς θα πάρει μέρος στις εκδηλώσεις της ΜΟΥ.ΣΥΝ.Κ.Α. (Μουσική Συνεργατική Κίνηση Αθήνας) και παρότι, το Φλεβάρη του 1986, είχα δει αρκετά από τα ονόματα εκείνης της σύμπραξης στο Rodeo δεν ήταν ανάμεσα σ’ αυτά και ο Περικλής Χαρβάς.

Υπάρχουν βιβλία (του χώρου), που να αναφέρουν τον Περικλή Χαρβά; Υπάρχουν.

Το πρώτο απ’ αυτά ήταν μια ανθολογία με Ελληνικά Ποπ-Ροκ Τραγούδια, που είχε κυκλοφορήσει στις αρχές της δεκαετίας του ’80 (μάλλον το 1981 – δεν αναγράφεται χρονιά) από τις εκδόσεις Γ. Σπηλιώτη. Εκεί καταγράφονται οι στίχοι από τα κομμάτια «Μπαλάντα για τον Κώστα Μάντε» («Μαντές» είναι κατά πάσα πιθανότητα το σωστό επώνυμο) και «Κρατητήριο Ν. Ιωνίας 1968» (αμφότερα από το LP «Αντίλαλος»). Το 1996 είχα γράψει κι εγώ στο βιβλίο μου Ραντεβού στο Κύτταρο [Δελφίνι] τα σχετικά (και για τα τρία LP), λήμμα είχε και ο Ντίνος Δηματάτης στο Get That Beat / Ελληνικό Ροκ 60s & 70s [Κατσάνος, 1998], ενώ πληροφορίες διαβάζουμε, όπως είπαμε και πιο πάνω, και στο βιβλίο του Γιώργου Ι. Αλλαμανή για τον Νικόλα Άσιμο (2000). Δεν είμαι σίγουρος αν υπάρχει κάτι άλλο…

Τα κακά μαντάτα θα έρθουν τον Αύγουστο του 1993. Ήμουν διακοπές, είχα αγοράσει την Ελευθεροτυπία της 17ης Αυγούστου (ημέρα Τρίτη) κι εκεί, από ένα δίστηλο (που το έχω ακόμη), είχα πληροφορηθεί το θάνατο του Περικλή Χαρβά (στο rate your music ως ημερομηνία θανάτου αναφέρεται η 12η Αυγούστου). Όπως διάβαζα εκείνο το καλοκαίρι:

«Ο μοναχικός τροβαδούρος, ο μαχητής με την κιθάρα, ο τραγουδοποιός Περικλής Χαρβάς δεν είναι πια κοντά μας. Στο αγαπημένο του νησί, την πολύπαθη Ικαρία (σ.σ. την 30η Ιουλίου, λίγες μέρες νωρίτερα δηλαδή, είχαν καεί, σε μεγάλη φωτιά, δεκατρείς άνθρωποι), άφησε παραμονές του Δεκαπενταύγουστου την τελευταία του πνοή. Ήταν μόνο 44 ετών.(…)».

Την επόμενη χρονιά (1994) θα κυκλοφορήσει από την Έβδομη Διάσταση το LP «Ρομαντικοί Παραβάτες». Στο τραγούδι «Η φαντασία στην εξουσία» ακούγονταν οι Παύλος Σιδηρόπουλος, Περικλής Χαρβάς, Δέσποινα Γλέζου, Θανάσης Γκαϊφύλιας και Πάνος Σαββόπουλος. Ήταν η τελευταία επίσημη ηχογράφησή του…

ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ 

singles 

1. Καλοκαίριασμα στη Νικαριά/ Και ο ήλιος λάμπει – Pan-Vox PAN 6143 – 1969

2. Ντιρλαντά / Αγάντα γιαλέσσα – Pan-Vox PAN 6255 – 1970 

3. Dirlada (Ντιρλαντά) /… – Pan-Vox PAN 6319 – 1971 

4. Η Ευανθία / Το κορίτσι – Pan-Vox PAN 6416 – 1972 

(τα τραγούδια προέρχονται από το LP «Κάτω από τα Παραμύθια»)

LP 

1. Κάτω από τα Παραμύθια – Pan-Vox X 33 SPV 10132 – 1971

2. Αντίλαλος – Manifesto GR. 4476 – 1977

3. Στην Άσφαλτο – Music-box X 33 SMB 13005 – 1982 

Συμμετοχές 

1. Various – Memories in Music from Greece / Crete – Pan-Vox X 33 SPV 16111 – 1973 

(περιέχει το «Ντιρλαντά») 

2. Various – Memories in Music from Greece (Μουσικές Αναμνήσεις από την Ελλάδα) – Pan-Vox Χ 33 SPV 16116 – 1973

(περιέχει το «Ντιρλαντά»)

3. Ρομαντικοί Παραβάτες – Έβδομη Διάσταση SD-LP-023 – 1994

(o Περικλής Χαρβάς συμμετέχει στο τραγούδι «Η φαντασία στην εξουσία»)

Τραγούδια του Περικλή Χαρβά σε δίσκους άλλων 

1. Μαρίζα Κωχ – Άσε με να Ταξιδέψω – MINOS MSM 294 – 1976

(περιέχει το τραγούδι του Περικλή Χαρβά «Ασ’ τα παράπονα») 

2. Τάνια Τσανακλίδου – Τσάρλυ Τσάπλιν / Eurovision 78 – EMI / Columbia 14C 062-70883 – 1978

(περιέχει τα τραγούδια του Περικλή Χαρβά «Σαν πρώτα», «Ώπα λα», «Καλλίτσα», «Κούνια μπέλλα»)

3. Μαρίνος Καρβέλας – Όπαλα όπαλα /… – single, Ελληνική Εταιρία Επικοινωνιών 45-3Ε-LOC-12 – 1978

(το «Όπαλα όπαλα» είναι τραγούδι του Περικλή Χαρβά)