ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΑΣ για το άλμπουμ «Κάραβος»

Ο Κώστας Άγας είναι αυτό που λέμε ένας μοναχικός τραγουδοποιός. Loner τους λένε στο εξωτερικό – αν και δεν υπάρχει, εδώ, πλήρης ταύτιση με τον ξένο όρο. Και τούτο, γιατί ο Άγας μπορεί να γράφει μουσικές και στίχους, αλλά, κατά βάση, δεν αποδίδει ο ίδιος τα τραγούδια του. Έχει άλλους επαγγελματίες τραγουδιστές γι’ αυτό – παρότι δεν ξέρω πόσοι απ’ αυτούς τούς... άπειρους τραγουδιστές που χρησιμοποιεί στο τελευταίο διπλό CD του, το «Κάραβος» [Ανεξάρτητη Έκδοση, 2019], είναι όντως επαγγελματίες.

Άπειροι; Ναι, άπειροι. Γράφουμε τα ονόματά τους:

Νίκη Γλυκή, Διαμάντη Δαγιάση, Μάρκος Δεληβοριάς, Δημήτρης Διπλάρας, Καλλιόπη Ηλιοπούλου, Τάκης Κωνσταντακόπουλος, Γιώργος Ματεντζόγλου, Άννα Μαρία Μεσσάρη, Πάνος Μπούσαλης, Ηλιάνα Μπούτση, Δέσποινα Ραφαήλ, Φρειδερίκη Τομπάζου, Τραϊάνα, Δημήτρης Φράγκος, Κώστας Άγας. Αντικαταστήστε το «άπειρο» με το «δεκαπέντε» κι είναι το ίδιο.

Προσωπικώς, δεν μπορώ να καταλάβω προς τι όλη αυτή η παρέλαση τραγουδιστών στο «Κάραβος» – δεν μπορώ να πιστέψω, δηλαδή, πως κάθε ένας απ’ αυτούς τους ανθρώπους έχει κάτι που δεν το έχει και κάποιος άλλος, και άρα να κρίνεται ως «απαραίτητος» για ένα τραγούδι και όχι για ένα άλλο. Τέλος πάντων... Δεν θα επιμείνω επ’ αυτού, γιατί ο... πληθωρισμός, γενικώς, χαρακτηρίζει και αυτή τη δουλειά τού Κώστα Άγα (όπως χαρακτήριζε και την «Tου Αιγαίου η Μοναξιά ΙΙ/ Η Απάντηση», για την οποία είχα γράψει το 2015). Λέμε για ένα διπλό CD με τριάντα ένα κομμάτια(!), πολλά εκ των οποίων τραγούδια, συν κάποια ορχηστρικά.

Ο Άγας μάς κάνει τη ζωή δύσκολη (γέλιο). Μας βάζει ν’ ακούσουμε ένα διπλό CD, που δύσκολα μαζεύεται. Που πρέπει να το ακούσεις κάμποσες φορές, προκειμένου να κατασταλάξεις σε μερικά βασικά συμπεράσματα.

Δεν μου συμβαίνει συχνά, αλλά μου έχει ξανασυμβεί.

Ν’ ακούσω το πρώτο CD (ενός double CD) τη μία μέρα και το δεύτερο την επομένη. Υπάρχει τέτοια πυκνότητα υλικού εδώ! Διαφορετικά τραγούδια, ολιγόλεπτα και εκτεταμένα στο χρόνο, διαφορετικοί τραγουδιστές (τη φωνή των οποίων δεν είναι εύκολο να τη συγκρατήσεις στη μνήμη σου), στίχοι... που πάνε κι έρχονται και δεν τελειώνουν, μουσικές από λαϊκά μέχρι rock (ανακατεμένα ή όχι) και ανάλογες ενορχηστρώσεις. Θέλεις χρόνο, προκειμένου, να προσεγγίσεις όλο αυτό το υλικό – και το ζήτημα που μπαίνει επιτακτικά, επειδή δεν πληρωνόμαστε γι’ αυτά που γράφουμε, είναι αν αξίζει να δώσεις όλον αυτό το χρόνο. Αν αξίζει να ασχοληθείς μ’ όλο αυτό το υλικό. Αν αξίζει να το ακούσεις τρεις-τέσσερις φορές, όσες χρειάζεται τέλος πάντων, προκειμένου να γράψεις πέντε λόγια. Χωρίς να έχω ακούσει το δεύτερο CD ακόμη, κι έχοντας ακούσει μόνο μία φορά το πρώτο, είπα/λέω, «ναι». Αξίζει τον κόπο. Ο Άγας δεν είναι τυχαίος. Είναι ένας τραγουδοποιός με ταλέντο, που ενδεχομένως δεν ξέρει πώς ακριβώς να το εκμεταλλευτεί, αλλά έχει πράγματα να πει. Σε όλα τα επίπεδα (του τραγουδιού). Και αυτό είναι το σημαντικότερο.

Αυτά τα τραγούδια και τα ορχηστρικά, τα 31 στον αριθμό, ο Άγας τα απλώνει βεβαίως σε δύο CD, αλλά τα χωρίζει ταυτοχρόνως και σε έξι μέρη – σε τέσσερις κύκλους και σε δύο εξόδους. Οι «έξοδοι», η πρώτη και η δεύτερη, κλείνουν τα δύο CD (πέντε tracks συνολικά), ενώ οι τέσσερις κύκλοι αφορούν στις τέσσερις ξεχωριστές ομάδες τραγουδιών.
Ο πρώτος αποκαλείται «Ο Κάραβος και άλλα αιγαιοπελαγίτικα παραμύθια» (7 tracks), ενώ o δεύτερος «Τα δώρα του Θεού στον άνθρωπο (Αγάπη, ειρήνη, αδελφοσύνη, ελευθερία, ισότητα, άνοιξη, μουσική, ουίσκυ)» (6 tracks). Και οι δύο αυτοί κύκλοι καταγράφονται στο πρώτο CD. Στο δεύτερο CD ακούμε τον τρίτο και τον τέταρτο κύκλο, δηλαδή τους: «Ταξίδι στο χθες με παλιές κασέτες, παλιές ταινίες, παλιές ραδιοφωνικές εκπομπές και παιχνίδια» και «Απλές καθημερινές ιστορίες».

Άρα έχουμε τέσσερις βασικές ομάδες τραγουδιών, που τις χαρακτηρίζουν τέσσερα διαφορετικά concept. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν πως όλα αυτά δεν είναι συνηθισμένα πράγματα. Κι ακριβώς επειδή δεν είναι συνηθισμένα, γι’ αυτό είναι και ενδιαφέροντα.

Εντάξει, εγώ είμαι της άποψης πως ο Άγας δεν βοηθά την περίπτωσή του με τέτοιου τύπου κυκλοφορίες, πως δεν υπάρχει περίπτωση να σκύψουν εύκολα άνθρωποι πάνω από τη δουλειά του, με τους ρυθμούς που κινείται σήμερα η ζωή. Πως χρειάζεται άλλου τύπου αντιμετώπιση το υλικό του, πως χρειάζεται πάνω απ’ όλα ένας σοβαρός παραγωγός να ασχοληθεί μ’ αυτό κ.λπ., κ.λπ. Μάλλον τα ξέρει και ο Άγας όλα τούτα αλλά τα υποτιμά. Ή προσποιείται ότι δεν τον ενδιαφέρουν. Ή όντως δεν τον ενδιαφέρουν. Δεν ξέρω τι απ’ όλα συμβαίνει.

Τέλος πάντων εγώ οφείλω να γράψω μερικά βασικά πράγματα, τα οποία σχετίζονται με την τραγουδοποιία του Κώστα Άγα – έτσι όπως αυτά προκύπτουν από το άκουσμα και των δύο CD του, του άλμπουμ του «Κάραβος».

Το μεγάλο προσόν του Άγα είναι πως είναι πολύ καλός συνθέτης. Ξέρει να γράφει μελωδίες, να καταστρώνει και κουπλέ-ρεφρέν, αλλά και να παραβλέπει τα κλασικά σχήματα, προτείνοντας κάτι άλλο, πιο απαιτητικό, πιο σύνθετο. Τραγούδια μεγάλης φόρμας π.χ. Έχει επίσης σε πολύ καλό βαθμό αφομοιωμένες επιρροές από διαφορετικά μουσικά είδη, στυλ κ.λπ. Και τα λαϊκά του είναι ok, και τα «έντεχνά» του, και οι μπαλάντες του, και τα «δημοτικά» του (νησιώτικα κ.λπ.) και τα rock του. Ο Άγας έχει ακούσει μουσική και αυτό φαίνεται στα τραγούδια του. Και φαίνεται με ωραίο τρόπο. Με πολύ ωραίο τρόπο.

Ως στιχουργός κρίνεται επαρκής. Όχι τίποτα φοβερά πράγματα, αλλά επαρκής. Οι στίχοι του είναι απλοί ή και απλοϊκοί ορισμένες φορές, αλλά είναι αληθινοί. Είναι γνήσιοι. Είναι συναισθηματικοί (δεν είναι κακό αυτό), είναι καλών προθέσεων, είναι νοσταλγικοί (δεν ντρέπεται γι’ αυτό ο Άγας, και καλά κάνει). Κι έχουν κι ένα άλλο έμμεσο και σπάνιο προσόν. Να φαίνονται μεγαλύτεροι, δυνατότεροι και πιο ρωμαλέοι εξαιτίας των μουσικών που επιλέγει γι’ αυτούς – μα και λόγω των ενορχηστρώσεων, των ερμηνειών και της ηχογράφησής τους.

Ο Άγας παίρνει πολύ καλό βαθμό και για τις φωνές που επιλέγει να πουν τα τραγούδια του. Εγώ δεν μπορώ να καταλάβω ποιος τραγουδάει τι (με το ζόρι αναγνωρίζω την ξερή φωνή του Τάκη Κωνσταντακόπουλου), αλλά αυτό δεν λέει κάτι. Κάπου αυτή η πληθώρα σε απαλλάσσει και από το καθήκον να κάτσεις να δεις έναν-έναν και μία-μία τους τραγουδιστές και τις τραγουδίστριες. Εγώ δεν άκουσα, ας πούμε, κάποιο τραγούδι που να με ενοχλήσει ερμηνευτικά. Εντάξει, κάπου έπιασα κάτι μικροθέματα αρθρώσεων, αλλά δεν κάθισα να ψάξω το πρόσωπο που τραγουδούσε. Δεν έχει νόημα το ψείρισμα όταν το σύνολο καλπάζει.

Πολύ ωραίες είναι και οι ενορχηστρώσεις, με τους μουσικούς να παίζουν ωραία και να γουστάρουν. Και τα rock και τα λαϊκά, και τα... ανάμικτα ηχούν σοβαρά και όπως πρέπει.

Συνεχίζουμε...

Τα καλύτερα τραγούδια του δίσκου είναι τα μεγαλύτερα σε διάρκεια – κάτι 8λεπτα και κάτι 9λεπτα. Και σ’ αυτό ο Άγας πρωτοτυπεί. Δεν βρίσκεις εύκολα στην ελληνική δισκογραφία τραγούδια τέτοιων διαρκειών (με ελληνικό, πάντα, στίχο). Ούτε έντεχνα ούτε rock. Τραγούδια σαν τα «Δραγονήσι», «Το γυμνό κορίτσι και ο δέλφινας» και «Η τριήρης» τα θεωρώ και πρωτότυπα και πρότυπα. Και καλά θα κάνουν οι διάφοροι του χώρου να κάτσουν και να τα μελετήσουν. Γιατί δεν υπάρχει μόνον η φόρμα του τρίλεπτου.

Συγκριτικώς ο κύκλος που μου άρεσε περισσότερο ήταν ο τέταρτος («Απλές καθημερινές ιστορίες»), αλλά αυτό δεν σημαίνει πως και στους τρεις προηγούμενους δεν θα βρεις δυνατά τραγούδια. Σπουδαία τραγούδια. Προσέξτε τώρα. Αυτός ο κύκλος, που έχει μιαν αυτοδυναμία, όπως και ο κάθε προηγούμενος εξάλλου, διαρκεί περί τα 40 λεπτά. Είναι από μόνος του ένας κανονικός δίσκος δηλαδή! Κάποιος άλλος, κάποιος συνάδελφος τού Άγα εννοώ, θα έβγαζε μόνο του ένα τέτοιο άλμπουμ και θα καμάρωνε – και με το δίκιο του. Ο Άγας το «μπερδεύει» με άλλους τρεις κύκλους και με δύο «εξόδους», και το ρίχνει τέταρτο στη σειρά. Άιντε τώρα εσύ ν’ ακούσεις την τελευταία πλευρά ενός τετραπλού δίσκου – ούτε για τους Aphrodite’s Child δεν το κάνεις (λέμε τώρα).

Τελειώνοντας...

Εγώ θέλω να πω «μπράβο» στον Κώστα Άγα. Έβγαλε ένα από τα καλύτερα ελληνικά άλμπουμ του 2019. Μπορεί να μην το βάζω στα δέκα πρώτα, αλλά θα το έβαζα σίγουρα μέσα στα είκοσι ή τα τριάντα.

Άμα το επιθυμεί ο ίδιος ας βάλει τη φάση του σε μια τάξη – για το δικό του καλό. Μα και αν δεν θέλει δεν υπάρχει πρόβλημα. Ο άνθρωπος δεν ενδιαφέρεται να αποδείξει τίποτα σε κανέναν. Ό,τι είναι... είναι. Ο ίδιος ο Άγας ξέρει τι είναι. Όποιος άλλος ενδιαφέρεται, ας στρωθεί κι ας το μάθει.

Επαφή: τηλ. 6977 207976, facebook: Kwstas Agas