ΝΙΚΟΣ ΣΙΔΕΡΗΣ η ιστορία του ρεμπέτικου τραγουδιού

Πριν λίγο καιρό, μέσα στο 2019, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Επτάλοφος το βιβλίο του θιασώτη του ρεμπέτικου Νίκου Σιδερή Η Ιστορία του Ρεμπέτικου Τραγουδιού, με υπότιτλο Οι Ρίζες / Η εκκόλαψη και οι δημιουργοί / Η καθιέρωση και η ποιοτική αναβάθμιση / Η ευρεία διάδοση και οι μεγάλες επιτυχίες / Εισαγωγή στο έντεχνο λαϊκό τραγούδι. Το βιβλίο αυτό έφθασε στα χέρια μου πριν κάποιες μέρες από τον ίδιον τον συγγραφέα του και μάλιστα με ιδιόχειρη αφιέρωση, για την οποίαν και τον ευχαριστώ. Τούτο όμως το ευγενές της κίνησης (από τη μεριά του συγγραφέα) δεν θα με εμποδίσει να πω πως το βιβλίο δεν με ικανοποίησε, ως ανάγνωσμα, για ορισμένους πολύ βασικούς λόγους. Πριν πω δυο λόγια, την άποψή μου τέλος πάντων, ας μεταφέρω εδώ το κείμενο του Νίκου Σιδερή, που υπάρχει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου του.

«Το παλιό που είναι πάντα επίκαιρο... 
Κάτι ιδιαίτερο συμβαίνει με το Ρεμπέτικο τραγούδι. Κάτι ιδιαίτερο που εμπεριέχεται στην επαναστατική του συλλογικότητα που έγινε το συγκολλητικό στοιχείο του προσφυγικού και του γηγενούς Ελληνισμού και στην εσωτερική του δύναμη. 
Η πρόκληση για να τα δούμε όλα πιο καθαρά και να εξηγήσουμε τις γενεσιουργικές του αιτίες, όταν συναντήθηκε και ανακατεύτηκε με τις παραστάσεις από τις ανέγγιχτες μνήμες της εφηβείας μας στις παρυφές της πόλης του Πειραιά και στο λιμάνι, έφερε σαν αποτέλεσμα αυτό το βιβλίο. 
Εδώ περιγράφονται και εξηγούνται ιστορικά και κοινωνικά η αυθεντική προέλευση, η επώδυνη γέννηση, η δύσκολη καθιέρωση και τελικά η ευρεία διάδοση του Ρεμπέτικου και γενικότερα του λαϊκού μας τραγουδιού. 
 Ολοκληρωμένα και με χρονολογική σειρά, εμπλουτισμένο με πολλά βιογραφικά στοιχεία από τους κύριους δημιουργούς και ερμηνευτές του καθώς και τις κυριότερες γνωστές επιτυχίες τους. 
Ένα έργο δηλαδή που μπορεί να διαβαστεί σχετικά σύντομα αλλά και δίνει μια πλήρη εικόνα για το τι ακριβώς είναι και από πού προέρχεται το Ρεμπέτικο και κατ' επέκταση το λαϊκό μας τραγούδι».

Διαβάζοντας το πόνημα του Νίκου Σιδερή δεν μπορώ να αμφισβητήσω την αγάπη του για το ρεμπέτικο και το λαϊκό τραγούδι, αλλά αυτό από μόνο του δεν αρκεί, δεν είναι ικανό, προκειμένου να δημιουργηθεί κάτι που να έχει αληθινή ουσία και νόημα. Το λέω, γιατί το βιβλίο, κατά βάση, αποτελεί μία συμπερίληψη διαφόρων κοινών πληροφοριών, για την ιστορία του ρεμπέτικου, που μπαίνουν βεβαίως σε μια τάξη, και οι οποίες πληροφορίες δεν διαθέτουν την παραμικρή τεκμηρίωση. Την τεκμηρίωση την έχουν κάνει άλλοι πριν τον Σιδερή, ρεμπετολόγοι, ερευνητές κ.λπ., για τους οποίους ο συγγραφέας έχει έναν καλό λόγο στο τέλος-τέλος του βιβλίου του. Γράφει σχετικώς:

«Για το ρεμπέτικο τραγούδι έχουν γραφεί ποτάμια κειμένων. Πολλά οφείλονται στους σπουδαίους ερευνητές αυτών των στοιχείων: Παναγιώτη Κουνάδη, Ηλία Πετρόπουλο, Τάσο Σχορέλη, Κώστα Χατζηδουλή, Πάνο Σαββόπουλο, Διονύση Χαριτόπουλο, Βασίλη Κουτουζή, Πάνο Γεραμάνη, Κώστα Φέρρη, Κώστα Παναγόπουλο, Λάμπρο Λιάβα κ.ά. Για τις συγγραφικές και τις τηλεοπτικές τους προσπάθειες, ευχαριστούμε πολύ».

Παραβλέποντας το γεγονός πως απ’ αυτήν την αναφορά των ονομάτων απουσιάζει ο κατά πολλούς σημαντικότερος ερευνητής των ρεμπέτικων, ο Σπύρος Παπαϊωάννου, θα επιμείνω στο γεγονός πως εκείνο που κάνει (αρνητική) εντύπωση στο βιβλίο είναι η παντελής απουσία επιβεβαιωμένου λόγου, καθώς δεν υπάρχουν, εδώ, ούτε σημειώσεις, ούτε παραπομπές, ούτε βιβλιογραφία. Τι υπάρχει, πέραν του βασικού κειμένου; Υπάρχει ένα «λεξικό πιάτσας» κι ένα «φωτογραφικό παράρτημα» με διάφορες κακοτυπωμένες (ενίοτε και παραμορφωμένες) ασπρόμαυρες φωτογραφίες.

Τι άλλο υπάρχει; Υπάρχουν λάθη, διάφορα λάθη, ποικίλων βαρών και σημασίας, για τα οποία δεν έχει νόημα να γίνει λόγος.