«Στη Γοητεία των Τροπικών»: ένα πρωτοποριακό ελληνικό βιβλίο από το 1945, που αποτελεί διαχρονικό «ανοιχτό παράθυρο» για την κουλτούρα της exotica – Η περιπλάνηση του Άγγελου Δόξα σε Κούβα, Μεξικό, Καλιφόρνια και Χαβάη, οι ταξιδιωτικές εντυπώσεις του και οι εξωτικές μουσικές της εποχής

Και στη διάρκεια του μεσοπολέμου, όπου υπήρχαν προσδοκίες για ένα καλύτερο αύριο, για μια ζωή πιο ξέγνοιαστη, με λιγότερες σκοτούρες και προβλήματα, αλλά κυρίως κατά την διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, όπως και αμέσως μετά απ’ αυτόν, όταν η ζωή είχε βαρύνει ανεπανόρθωτα, αναπτύσσεται σιγά-σιγά και στην Ελλάδα μια διάθεση φυγής από τη σκληρή καθημερινότητα.

Αυτή η τάση εντοπίζεται και στη λογοτεχνία, και στο θέατρο, και στο τραγούδι. Και όχι μόνο στο ελαφρό τραγούδι, που είχε, όπως και να το κάνουμε, την πρωτοκαθεδρία στο να σε κάνει να λησμονείς τα ζόρια της ζωής, μα και στο λαϊκό.

Ήδη από το 1939 (στη δισκογραφία) ακόμη και ο Τσιτσάνης καταπιανόταν με τις ακρογιαλιές της... Παραγουάης, που μπορεί να ήταν μια χώρα περίκλειστη, ηπειρωτική, χωρίς διέξοδο σε θάλασσα, αλλά εξέπεμπε, λόγω ονόματος, μιαν αίσθηση απόμακρης μακαριότητας (άκου «Σε φίνο ακρογιάλι» με Στράτο Παγιουμτζή και Στελλάκη Περπινιάδη), ενώ νωρίτερα απ’ αυτόν (1935) ο Κώστας Μπέζος με τα Άσπρα Πουλιά του εμφάνιζε την πρωτεύουσα της Χαβάης σαν ένα τόπο, που θα μπορούσε να στεγάσει οποιονδήποτε έρωτα, ακόμη και τον πιο πονεμένο (άκου «Πάμε στη Χονολουλού»).

Φυσικά, μετά τον πόλεμο, οι εξωτικοί προορισμοί, οι προελεύσεις των εξωτικών καλλονών ή τα γενικότερα (υποτιθέμενα) θέλγητρα της εξωτικής ζωής ακούγονταν όλο και πιο συχνά στα ελληνικά τραγούδια, που γέμιζαν, έτσι, από Μεξικάνες και Βραζιλιάνες, μέχρι Ινδιάνες και πάσης φύσεως Αφρικάνες ή και Αραπίνες όπως τις έλεγαν τότε (Σουδανέζες, Βεδουίνες, Μαροκινές κ.ά.). Εννοείται πως και η εξωτική Χαβάη μνημονευόταν ουκ ολίγες φορές και στα δύο στυλ (και στο ελαφρό τραγούδι και στο λαϊκό).

Ένα βιβλίο που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον προσδιορισμό του εξωτικού κλίματος στην Ελλάδα εκείνη την εποχή (δεκαετία του ’40) ήταν το Στη Γοητεία των Τροπικών (τι εκπληκτικός τίτλος για τότε!) του συγγραφέα και ακόμη ιατρού-ψυχαναλυτή Άγγελου Δόξα (1900;-1985), πραγματικό όνομα Νικόλαος Δρακουλίδης, που τυπώθηκε τον Μάρτιο του 1945 από τις εκδόσεις Κορυδαλού. Λέω πως «έπαιξε καθοριστικό ρόλο», επειδή ο Δόξας ήταν ένας από τους πιο εμπορικούς συγγραφείς της εποχής, με τα βιβλία του να πουλάνε (τότε) δεκάδες χιλιάδες αντίτυπα.

Ο Δόξας έγραφε και ποίηση, αλλά κυρίως έγραφε λογοτεχνία – διηγήματα, νουβέλες, μυθιστορήματα και ταξιδιωτικές εντυπώσεις. Οι τρεις νουβέλες του Πάρτυ, Τζιν και Βάνα είχαν πουλήσει πάνω από 30 χιλιάδες αντίτυπα, ενώ το ίδιο πολυδιαβασμένα ήταν και τα διηγήματά του Γκαρσόν... ένα Ουίσκυ, 3 Σταγόνες Μπενζίνα..., Η Γυναίκα Γυμνή, Μετά τα Μεσάνυχτα κ.ά. Όλα τυπωμένα από το 1945 και νωρίτερα. Σαν συγγραφέας υπήρξε διασκεδαστικός και ευχάριστος, ενώ καταπιανόταν συχνά με μοντέρνα θέματα, στα οποία μπορούσες να ανιχνεύσεις από ρεαλιστικές έως και ψυχαναλυτικές αναφορές.

Βασικές μέριμνες στα αφηγήματά του ήταν εκείνες που σημείωνε ο φιλόλογος και κριτικός λογοτεχνίας Πέτρος Σπανδωνίδης στο περιοδικό Νέα Πορεία (τόμος 1, τεύχος 2, Απρίλιος 1955). Διαβάζουμε σχετικά:

«Ίσως δε θα κάνουμε λάθος αν στοχαστούμε, ότι εκείνο που επιζήτησε περ’ από το φασματικό πέρασμα της εποχής, ο κ. Δόξας είναι: να μεταβάλλει το αίσθημα του βάρους που δίνει η ζωή σε αίσθημα ελεύθερης κίνησης, που εσωτερικά συνάπτεται με την ευθυμογραφική διάθεση και εξωτερικά με την κοσμοπολίτικη διαρκώς μετακινούμενη άμμο της ζωής. Θέλει να προβάλει τη ζωή απαλλαγμένη από το βάρος της, μέσα σ’ ένα όραμα φευγαλέο, σαν μελωδικό κάποτε μιας ατελείωτης φούγκας τόνων, που διαρκώς ολισθαίνουν».

Το βιβλίο λοιπόν του Άγγελου Δόξα έρχεται ως επιστέγασμα αυτής ακριβώς της διάθεσής του να εξομαλύνει, μέσω των αφηγήσεών του, τις δυσκολίες της ζωής, κάνοντάς σε να πιστέψεις, ως αναγνώστης, πως θα μπορούσες κι εσύ να βιώσεις την «άλλη πλευρά», τη χαρά του ταξιδιού, τη μαγεία τής περιπέτειας, της επαφής με άλλους πολιτισμούς, μακρινούς, εξωτικούς, στους οποίους θα κυριαρχούσε η καλή διάθεση, η χαρά του ζην, η απαλλαγή από κάθε δυσάρεστο και αγχωτικό στοιχείο, συνδυασμένα όλα τούτα με γερές δόσεις ερωτικών σκιρτημάτων και γενικότερης ευζωίας και ευωχίας (καλό φαγητό, καλό ποτό, παρέες, χοροί, διασκεδάσεις κ.λπ.). Αυτό ακριβώς επιτύγχανε το Στη Γοητεία των Τροπικών του, με τον επεξηγηματικό υπότιτλο «(ταξίδια και περιπέτειες) Κούβα - Μεξικό - Καλιοφόρνια - Λος Άντζελες - Χόλυγουντ - Σάντα Καταλίνα - Σαν Φραντζίσκο - Χονολούλου - Χαβάη».

Το όλον εδώ...

https://www.lifo.gr/articles/book_articles/286218/sti-goiteia-ton-tropikon-1945-ena-protoporiako-elliniko-vivlio-gia-tin-koyltoyra-tis-exotica