SARA SERPA / ZEENA PARKINS / MARK TURNER / DAVID VIRELLES μια πολύ δυνατή συνεργασία

Βλέποντας, κατ’ αρχάς, τα ονόματα των μουσικών που συμμετέχουν στο “Recognition” [Biophilia Records, 2020]… παθαίνεις.

Η Πορτογαλίδα Sara Serpa είναι μία από τις πιο σημαντικές βοκαλίστριες, και γιατί όχι και συνθέτριες της σύγχρονης jazz. Στο blog έχουμε αναφερθεί πολλές φορές στις ηχογραφικές περιπέτειές της και σε άλμπουμ της σαν τα “Close Up” [clean feed, 2018], “All the Dreams” [Sunnyside Communications, 2016], “Primavera” [Inner Circle Music, 2014] (αυτά τα δύο σε συνεργασία με τον André Matos), “Mobile” [Inner Circle Music, 2011] και “Camera Obscura” [Inner Circle Music, 2010] (τούτο το τελευταίο σε συνεργασία με τον Ran Blake).

Για την αρπίστρια Zeena Parkins να πούμε τι; Διαβάζεις μόνον κάποιες από τις συνεργασίες της στην wiki και αμέσως αντιλαμβάνεσαι, αν δεν ξέρεις ήδη… Björk, John Zorn, Elliott Sharp, Ikue Mori, Butch Morris, Jim O'Rourke, Fred Frith, Chris Cutler, Lee Ranaldo, Pauline Oliveros, Anthony Braxton, Matmos, Yoko Ono και τόσοι άλλοι.

Mark Turner; Πάμπολλες αναφορές στο δισκορυχείον. Τενορίστας αιχμής. Προσφάτως γράψαμε, ανάμεσα σε άλλα και για το “Mark Turner meets Gary Foster” [Capri, 2019], ένα εξαιρετικό 2CD.

David Virelles; Κουβανός πιανίστας, με δύο πρόσφατα άλμπουμ στην ECM, το “Mbókò” (2014) και το “Gnosis” (2017). Αυτά αρκούν...

Τρία πρώτης κλάσεως ονόματα, λοιπόν, τα οποία έρχονται να πλαισιώσουν μιαν ιδέα, ένα project της Sara Serpa, που έχει παλαιά κινηματογραφική αρχή, αλλά τελικώς καταλήγει σ’ ένα απολύτως σύγχρονο avant-jazz έργο. Περί τίνος πρόκειται; Όπως γράφει η ίδια η Serpa στο οπισθόφυλλο του CD της:

«Το “Recognition” γεννήθηκε μετά από μια πρόσκληση του John Zorn, για την παρουσίαση μιας παράστασης που να συνδυάζει ταινία με μουσική, στο The Drawing Center της Νέας Υόρκης. Χρησιμοποιώντας σούπερ-8 ταινίες που βρέθηκαν στα αρχεία της οικογένειάς μου, και τις οποίες αργότερα επεξεργάστηκε ο Bruno Soares, δημιουργήθηκε το “Recognition”, που έκανε πρεμιέρα ως βουβή ταινία με συνοδεία ζωντανής μουσικής το 2017. Αυτό το άλμπουμ περιλαμβάνει τη μουσική που συντέθηκε για ’κείνο το φιλμ».

Ας συμπληρώσουμε πως τα ταινιάκια super-8 ήταν γυρισμένα στα sixties και αφορούσαν σε σκηνές από την ζωή κ.λπ. στην αποικιακή Ανγκόλα (αποικία της Πορτογαλίας βεβαίως), ενώ η μουσική που ακούγεται εδώ δεν είναι εκείνη που παρουσιάστηκε το 2017 «ζωντανά», μα μια αναπαραγωγή της σε στούντιο του Brooklyn τον Ιούλιο του 2019.

Άρα λοιπόν έχουμε να κάνουμε κατά βάση με ένα σάουντρακ, μιας ταινίας που δεν υπήρχε (σε μεγάλο μήκος), και που μετατράπηκε σε τέτοια (σε μεγάλου μήκους) μετά από την συρραφή και επεξεργασία των μικρότερων φιλμ, τα τελευταία χρόνια.

Η μουσική της Sara Serpa είναι αυτό που θα λέγαμε... σύγχρονη jazz-avant. Υπάρχουν δώδεκα tracks στο CD, εννέα εκ των οποίων αφορούν συνθέσεις της Serpa, ενώ τρία έχουν να κάνουν με ομαδικούς αυτοσχεδιασμούς. Η Serpa σε αυτά τα κομμάτια άλλοτε συμμετέχει με την φωνή της σαν ένα ακόμη όργανο, και άλλοτε διαβάζοντας κείμενα (στα “Beautiful gardens” και “Queen Nzinga”) από τα βιβλία A Vida Verdadeira de Domingos Xavier (1961) του José Luandino Vieira και Njinga of Angola: Africa’s Warrior Queen (2017) της Linda M. Heywood, αντιστοίχως. Προφανώς, τα αποσπάσματα από τα δύο βιβλία (ή και τα βιβλία ολόκληρα) έχουν άμεση σχέση με το concept του άλμπουμ – πού είναι ποιο; Μα η μεταφορά στο τώρα, με τη βοήθεια ενός θέματος που συνδέεται με το αποικιακό παρελθόν, της ανάγκης για πνευματική πρώτα-πρώτα εγρήγορση, που να ενδυναμώνει τα πιστεύω για ελευθερία, δικαιώματα, αυτοδιάθεση κ.λπ., μέσα από την γνώση της ιστορίας και περαιτέρω την ενότητα και τον αγώνα. “Unity and struggle” αποκαλείται, εξάλλου, και το τελευταίο track του CD.

Σε γενικές γραμμές θα έλεγα πως το “Recognition” φέρνει στο νου μου άλμπουμ τού Wadada Leo Smith, από την τελευταία δεκαετία, σαν τα “Rosa Parks: Pure Love” (2018), “Occupy the World” (2013) και “Ten Freedom Summers” (2012). Υπάρχει εννοώ η ίδια αγωνιστική διάθεση, στα πέραν της μουσικής ζητήματα, που οδηγεί σε ανάλογες διαθέσεις στο καθαρώς μουσικό μέρος. Κι έτσι κάπως, στο άλμπουμ προβάλλονται μουσικές που είναι ικανές να δημιουργήσουν μιαν... εσωτερική αναταραχή στον ακροατή, οδηγώντας τον να σκεφτεί πάνω στα θέματα τα οποία προτείνει το project. Και η «αναταραχή» αυτή δημιουργείται με την βοήθεια μιας ελεύθερης ηχητικής πρότασης, αδέσμευτης, ευεπίφορης σε νεωτερισμούς (οργανικούς, φωνητικούς), «δύσκολης», εντελώς αυτοσχεδιαστικής κατά τόπους, που έχει όμως τον τρόπο να ενδυναμώνει «πιστεύω» και αξίες.

Επαφή: www.saraserpa.com