ΙΑΝΝΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ 20 χρόνια από τον χαμό του μεγάλου συνθέτη και διανοητή – το πολυσύνθετο έργο του στη μουσική και την αρχιτεκτονική και η σχέση του με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και τις θετικές επιστήμες

Είναι πολύ δύσκολο και κατά βάση αδύνατο, στο πλαίσιο ενός απλού κειμένου, να συλλάβεις το εύρος τού πολυδιάστατου έργου τού Ιάννη Ξενάκη. Παρά ταύτα θα επιχειρήσουμε να μεταφέρουμε ορισμένα βασικά στοιχεία και μερικές θεμελιακές κατευθύνσεις τής «ξενακικής» δημιουργίας, με τη βοήθεια και ορισμένων παραθεμάτων, προσδοκώντας να δώσουμε στον αναγνώστη την αφορμή, κυρίως, για ένα περαιτέρω ψάξιμο. Γιατί το έργο του Ι. Ξενάκη είναι ανεξάντλητο, συμπαντικό, πάντα επίκαιρο, προκαλώντας συζητήσεις και παράγοντας, συνεχώς, νέες διαστάσεις.

α. Λίγα βιογραφικά και το ξεκίνημα της διαδρομής του
Ο Ιάννης Ξενάκης γεννιέται στη Βραΐλα της Ρουμανίας, στις 29 Μαΐου 1922, από έλληνες γονείς. Το 1932 έρχεται στην Ελλάδα, στις Σπέτσες, μαθητεύοντας στην Κοργιαλένειο Σχολή (παίρνοντας εκεί και τα πρώτα μουσικά μαθήματά του, σε αρμονία και πιάνο). Το 1938 έρχεται στην Αθήνα, για να προετοιμαστεί για τις εισαγωγικές στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στο οποίο εισέρχεται το 1940, στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών. Ως φοιτητής λαμβάνει ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση, εντάσσεται στο ΕΑΜ και το 1943-44 γίνεται γραμματέας της ΕΠΟΝ Πολυτεχνείου.
Είναι μαρξιστής, αποδέχεται βασικές αρχές του μαρξισμού, ενώ άλλες τις αντιμετωπίζει με συγκατάβαση, αντιλαμβανόμενος την μαρξιστική θεωρία, γενικά, σαν μια γραμμή επικοινωνίας με τον πλατωνισμό (η Πολιτεία του Πλάτωνος ήταν από τα αγαπημένα του αναγνώσματα).
Στα Δεκεμβριανά (Δεκέμβριος 1944-Ιανουάριος 1945) ο Ιάννις Ξενάκης βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, μέσω του λόχου φοιτητών «Λόρδος Μπάιρον» και τραυματίζεται πολύ σοβαρά στο πρόσωπο (Πρωτοχρονιά 1945), από θραύσματα οβίδας βρετανικού όλμου. Όπως γράφει και ο ίδιος στο «αυτοβιογραφικό» κείμενό του, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Δελτίο Κριτικής Δισκογραφίας (#18-19, 1976):
«Έφυγα από την Ελλάδα το 1947. Λιποτάκτης από το στρατό, από το Χαϊδάρι. Ήταν η εποχή που άρχιζαν οι εκτοπισμοί στη Μακρόνησο και η κομματική γραμμή θυμάμαι ήταν “ανοικτή”. Δηλαδή όποιος ήθελε μπορούσε να πάει στο βουνό να βρει το Μάρκο (σ.σ. Βαφειάδη), όποιος ήθελε μπορούσε να μείνει στα αστικά κέντρα για παράνομο αγώνα, άλλοι μπορούσαν, αν ήθελαν, να πάνε στο στρατό. Καθώς ήμουν τραυματισμένος, σκέφτηκα πως αν πήγαινα στο στρατό θα έβγαινα βοηθητικός κι έτσι θα μπορούσα ίσως να ξεφύγω. Το έσκασα και καταδικάστηκα σε θάνατο».
Ο Ι. Ξενάκης μεταβαίνει στην Γαλλία, στο Παρίσι, και συνεργάζεται για δώδεκα χρόνια με τον διακεκριμένο ελβετό αρχιτέκτονα Λε Κορμπυζιέ (Le Corbusier), συμμετέχοντας σε διάφορα αρχιτεκτονικά σχέδια και έργα, όπως, για παράδειγμα, στη σχεδίαση του περίπτερου τής Philips, στην Expo ’58 των Βρυξελλών.
Παράλληλα συνεχίζει τη μαθητεία του στη μουσική, δίπλα σε σημαντικούς συνθέτες-συνθέτριες δασκάλους, όπως ήταν οι Arthur Honegger, Darius Milhaud, Nadia Boulanger και Olivier Messiaen, αρχίζοντας σταδιακά να αναπτύσσει τους δικούς του προβληματισμούς πάνω στη μουσική θεωρία και πράξη, που συνδέονται άμεσα με τα Μαθηματικά, επινοώντας την στοχαστική μουσική (βασισμένη στην Θεωρία των Πιθανοτήτων), και πηγαίνοντας κόντρα σε βασικές αρχές τού σειραϊσμού, που ήταν μια κεντρική μουσική κατεύθυνση της πρωτοπορίας, της εποχής του.
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/articles/music_articles/312249/iannis-ksenakis-20-xronia-apo-ton-thanato-toy-megaloy-syntheti-kai-dianoiti