η έννοια της σπανιότητας του δίσκου βινυλίου στην εποχή του discogs

Τις προάλλες μιλούσα μ’ ένα φίλο στο τηλέφωνο και κάποια στιγμή η κουβέντα μας πέρασε και στη μουσική, στους δίσκους (όπως συχνά συμβαίνει, όταν συζητούν μουσικόφιλοι). «Ξέρεις» μου είπε, «βρήκα τους… (σ.σ. ένα συγκρότημα κι ένα άλμπουμ τέλος πάντων, δεν έχει σημασία ποιο) μετά από χρόνια, επιτέλους». «Μπράβο» του λέω. «Πού το βρήκες;». «Στο discogs» μου λέει. «Ε μα» του λέω, «μάλλον δεν βρήκες το δίσκο, τα λεφτά βρήκες και τον αγόρασες». «Χα-χα, ναι» μου λέει. «Τα λεφτά, γιατί ήταν πάντα ακριβός».
Δεν ξέρω τι έννοια δίνει κάποιος στη σπανιότητα, στην εποχή του discogs, αλλά αυτή ακριβώς η έννοια δεν έχει καμία σχέση πια μ’ εκείνη των eighties και των nineties. Ίσως δε και μ’ αυτήν της δεκαετίας του 2000, αφού το discogs πήρε πάνω του μετά το 2010.
Τι σημαίνει «σπανιότητα» πια, όταν τη στιγμή αυτή που γράφουμε το κείμενο πουλιούνται δύο κόπιες από το «Επεισόδιο» του Πάνου Σαββόπουλου (ένα κατά γενική ομολογία σπανιότατο ελληνικό LP), δύο από τα τέσσερα ελληνικά sixties-45άρια των Pink Floyd («τέρατα» σπανιότητας) και κόπιες του πρώτου LP της Vashti Bunyan, του μοναδικού των Folkal Point και του “Growers of Mushroom” των Leaf Hound;
Γιατί είναι σπάνιο το πρώτο LP των Βρετανών του ψυχεδελικού blues Sam Apple Pie και το folk “Jo Sago” των συμπατριωτών τους Tea & Symphony, όταν την ίδια χρονική στιγμή υπάρχουν δώδεκα κόπιες στο discogs για το πρώτο και δύο για το δεύτερο;
Έτσι κάπως προκύπτει το ερώτημα. Τι θα λέμε «σπάνιο δίσκο» από εδώ και πέρα;
Στη δεκαετία του ’80 τρομάζαμε να βρούμε ένα βρετανικό progressive ή ψυχεδελικό άλμπουμ, από τα κάπως πιο επισκιασμένα, γιατί τρόμαζαν και οι έμποροι να τα βρουν. Πού να εύρισκε ο Φώτης στα Εξάρχεια, στην Ανδρέα Μεταξά ή ο Νίκος Κοντογούρης στη Σολωμού ένα original LP των Arcadium ή ένα των Writing on the Wall για να στα πουλήσουν; Οπότε δικαίως, τότε, αποκαλούσαμε αυτά τα άλμπουμ «σπάνια», γιατί δεν υπήρχαν πουθενά. Κανένας δεν τα πουλούσε.
Τώρα δεν είναι όμως, γιατί τη στιγμή που γράφω αυτό το κείμενο υπάρχουν εννέα(!) αυθεντικές κόπιες του άλμπουμ των Arcadium στο discogs και πέντε(!) εκείνου των Writing on the Wall – άρα, όποιος διαθέτει χρήματα και θέλει να αγοράζει δίσκους, ψωνίζει.
Δυνητικά, δε, όλα υπάρχουν. Αφού, κάποια στιγμή, τα πάντα εμφανίζονται, ακόμη και τα απίστευτης σπανιότητας LP και singles, όπως το κόκκινο promo ιαπωνικό “Ummagumma” των Pink Floyd, που πουλήθηκε πριν από λίγα χρόνια σχεδόν 14.000 δολάρια, το 45άρι του David Bowie με το “Liza Jane” (ως Davie Jones with Τhe King Bees), που άγγιξε τα 4.000 δολάρια και τόσα άλλα.

Ποιο είναι λοιπόν το σπάνιο στις μέρες μας; Ας επιχειρήσουμε να δώσουμε μιαν απάντηση.
Σε πρώτη φάση, και τελείως χαλαρά, σπάνιο είναι κάτι που δεν είναι καταχωρισμένο στο discogs. Πιο σπάνιο είναι εκείνο που έχει καταχωριστεί, αλλά δεν έχει εμφανιστεί κόπια του ποτέ για πώληση. Ίσως ακόμη πιο σπάνιο να είναι εκείνο που εμφανίστηκε κάποια στιγμή, πουλήθηκε, και έκτοτε δεν ξαναεμφανίστηκε, ενώ το αναζητούν πολλοί. Θα άξιζε εδώ να ξέρουμε, για αυτά που θεωρούνται ως πολύ σπάνια LPs ή singles, πόσες φορές εμφανίστηκαν στο discogs και πόσες φορές πουλήθηκαν. Αλλά αυτό δεν ξέρω αν είναι εύκολο να το μάθουμε, καθώς θέλει παρακολούθηση και ψάξιμο.
Θα πρέπει επίσης να πούμε πως η έννοια του «σπάνιου» δεν ταυτίζεται, αναγκαστικώς, με την έννοια του «ακριβού». Ένας δίσκος δηλαδή, και αυτό ισχύει ακόμη, μπορεί να είναι πολύ σπάνιος (να μην υπάρχει στο discogs), αλλά να μην ενδιαφέρει κανέναν και γι’ αυτό η τιμή του να είναι ακόμη χαμηλή. Μέχρι να μαθευτεί ίσως και αυτός, για να αρχίσει να παίρνει την ανηφόρα…
Υπάρχουν, θέλουμε να πούμε, σπάνιοι δίσκοι, και ξένοι και ελληνικοί, που είναι ακόμη φτηνοί, οι συλλέκτες και οι έμποροι, μέσα στα χρόνια, τους εντοπίζουν, τους στοκάρουν και προσδοκούν οφέλη απ’ αυτούς στο μέλλον. Αυτό πάντα συνέβαινε. Εκείνο που δεν συμβαίνει πια, εύκολα, είναι άλλο.
Να σου πει κάποιος, επίσης χαλαρά… «ξέρεις βρήκα τον τάδε δίσκο… τζάμπα, πέντε ευρώ, σ’ ένα δισκάδικο ή σ’ ένα παζάρι, και στο discogs έχει πουληθεί 300». Αυτή είναι η αληθινή έννοια του «βρίσκω». Όπως ίσχυε, δηλαδή, στις δεκαετίες του ’80 και του ’90, όταν όλοι όσοι έψαχναν εύρισκαν αληθινά σπάνια άλμπουμ με πενταροδεκάρες – άλμπουμ, που τώρα μπορεί να κάνουν 300 και 400 ευρώ. Γιατί, το να λες ότι το «βρήκα», επειδή είχες τα χρήματα και το αγόρασες δεν έχει πλέον κανένα νόημα.

Και κάτι προσωπικό...
Θυμάμαι πως πριν τα λοκντάουν είχα βρεθεί σ’ ένα παλιατζίδικο με κούτες, με άπειρους δίσκους (45άρια και LP). Ήταν τόσο λερωμένοι που δεν ήθελα ούτε να τους πιάσω – καθώς δεν είχα πάνω μου υγρό-μαντηλάκι, για να καθαρίσω τα χέρια μου μετά.
Ένας τύπος, μουσάτος, καμιά 30αριά ετών, βούταγε μέσα σ’ αυτό το χύμα «πράγμα», χτυπώντας μετά στο σμάρτφον κάθε τίτλο που εύρισκε, και αναλόγως αγόραζε. Discogs και… άγιος ο Θεός. Τον παρακολούθησα για λίγο. Ήταν αγχωμένος. Κάτι πρέπει να βρήκε πάντως. Είδα το “Air” των Aphrodite’s Child, ένα 45άρι των Ελλήνων Sounds, μάλλον όχι από τα ακριβά, κάτι ελληνικά σε ετικέτα Atlantic της Aretha Franklin… Έσκαβε με μανία… αλλά σταμάτησα να τον παρακολουθώ, γιατί δίπλα είχα εντοπίσει μια ντάνα με παλαιά βιβλία και περιοδικά και βιαζόμουν.
Όταν ψάχνεις και ενδιαφέρεσαι για διάφορα πράγματα δεν σου τρώει κανείς τη σειρά.

Παρακάτω υπάρχει μια λίστα σπάνιων και ακριβών δίσκων που πουλήθηκαν στο discogs, τους πρώτους δέκα μήνες του 2020 (Ιανουάριος-Οκτώβριος). Έχουμε επιλέξει τα δύο ακριβότερα items από κάθε μήνα, είκοσι items συνολικά, τα οποία κατατάξαμε σε μια σειρά από το φθηνότερο προς το ακριβότερο.
 
20. The Misfits: Bullet
[7″ EP, Repress, Red, USA. Plan 9, 1979] 

(Punk)
3.033$
 
19. Le Sun Ra And His Arkestra: Jazz In Silhouette
[LP, USA. El Saturn Records, 1959] 

(Hard Bop, Free Jazz)
3.250$

18. Meisenfloo: Meisenfloo
[LP, Germany. Lagua Records, 1972] 

(Folk Rock)
3.296$
 
17. Wolfgang Amadeus Mozart / Orchestre de Chambre Fernand Oubradous: Mozart À Paris, The Complete Parisian Mozart Compositions (1763 - 1778)
[7xLP, Mono, Limited, Numbered, Reissue + Box, UK. The Electric Recording Co., 2013] 

(Classical)
3.571$
 
16. Led Zeppelin: Led Zeppelin II
[4×12″, Album, Limited, Numbered, Remastered, Test Pressing + Box, USA. Classic Records, 2008] 

(Classic Rock, Hard Rock, Psychedelic Rock)
3.750$
 
15. Beethoven, Leonid Kogan, Paris Conservatoire Orchestra Conducted by Constantin Silvestri: Violin Concerto
[LP, UK. Columbia, 1959] 

(Classical)
4.117$
 
14. Bad Brains: Pay To Cum!
[7″, USA. Bad Brain Records, 1980] 

(Hardcore, Punk)
4.277$
 
13. Ludwig van Beethoven, Otto Klemperer, Philharmonia Orchestra: The Nine Symphonies & Overtures
[13xLP, Limited, Numbered, Reissue, Remastered + Box, UK. The Electric Recording Co., 2019] 

(Classical)
4.347$
 
12. Sahib Shihab And The Danish Radio Jazz Group: Sahib Shihab And The Danish Radio Jazz Group
[LP, Album, Denmark. Oktav, 1965] 

(Hard Bop, Modal, Big Band)
4.379$
 
11. Mellow Candle: Swaddling Songs
[LP, Album, Gatefold, UK. Deram, 1972] 

(Prog Rock, Folk Rock)
4.647$
 
10. David Bowie: The Next Day
[2xLP, Album, Limited, Numbered, Reissue, Blue, Europe. ISO Records, Columbia, 2019] 

(Art Rock)
4.888$
 
9. Charlie Parker: Bird Blows the Blues
[LP, Compilation, USA. Dial Records, 1949] 

(Bop)
4.999$
 
8. Metallica: Ride The Lightning
[LP, Album, Test Pressing, USA. Megaforce Records, 1984] 

(Heavy Metal)
5.000$
 
7. A Fleeting Glance: A Fleeting Glance
[LP, UK. Not On Label, 1970] 

(Prog Rock, Psychedelic Rock, Acid Rock)
5.474$
 
6. Negative Approach: Negative Approach
[7″, EP, USA. Touch And Go, 1982] 

(Hardcore, Punk)
5.499

5. Jay Richford & Gary Stevan: Feelings
[LP, Italy. Carosello, 1974] 

(Jazz-Funk, Easy Listening, Soul-Jazz, Psychedelic)
5.660$
 
4. Capoeira Twins: 4 x 3
[12″, White Label, UK. Blowpop Records, 1999] 

(Breakbeat, Downtempo)
6.052$
 
3. Pink Floyd: The Piper At The Gates Of Dawn
[LP, Test Pressing, Japan. Odeon, 1967] 

(Psychedelic Rock)
6.500$
 
2. October: After The Fall
[LP, USA. Not on Label, 1979] 

(Prog Rock, Symphonic Rock)
6.500$
 
1. Mourning Phase: Mourning Phase
[LP, Test Pressing, UK. Eden, 1971] 

(Folk Rock, Psychedelic Rock)
10.465$