ΜΑΚΗΣ ΠΑΝΩΡΙΟΣ ένας πρωτοπόρος της λογοτεχνίας του φανταστικού, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή - Ήταν ηθοποιός, συγγραφέας, ανθολόγος και διακεκριμένος μελετητής του φανταστικού και της επιστημονικής φαντασίας

Στις 7 Φεβρουαρίου 2023 έφυγε από την ζωή σε ηλικία 88 ετών ο Μάκης Πανώριος. Για τους λάτρεις της λογοτεχνίας του φανταστικού η απώλειά του αποτέλεσε μεγάλο (θλιβερό) γεγονός, καθώς ο Πανώριος για πολλές δεκαετίες αγωνιζόταν, ανάμεσα σε άλλα, για να καταστήσει το συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος ισάξιο και ισότιμο με όλα τα υπόλοιπα. 
Υπέρμαχος της άποψης πως υπάρχουν μόνο καλά και κακά λογοτεχνικά βιβλία, ανεξαρτήτως είδους, ο Πανώριος φρόντισε με τα δικά του λογοτεχνήματα, τις μεταφράσεις του, τις επιμέλειές του και βεβαίως με τις έρευνές του να εδραιώσει την λογοτεχνία του φανταστικού στην Ελλάδα – βασικά με το έργο ζωής του, το εξάτομο «Το «Ελληνικό Φανταστικό Διήγημα», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αίολος ανάμεσα στα χρόνια 1987-2012.

Το ξεκίνημα
Ο Μάκης Πανώριος αρχίζει να γίνεται γνωστός από το θέατρο, καθώς είχε σπουδάσει ηθοποιός, βασικά από μία πολύ σημαντική παράσταση των αρχών της δεκαετίας του ’60, το περιώνυμο «Το Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού» του Μίκη Θεοδωράκη.  
Το έργο ανεβαίνει στο Θέατρο Καλουτά, από το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο του Μάνου Κατράκη, στις 15 Οκτωβρίου 1962, σε σκηνοθεσία Πέλου Κατσέλη, χορογραφίες Ζουζούς Νικολούδη και μουσική βεβαίως από τον Μίκη Θεοδωράκη. Στην παράσταση, στην οποία τραγουδούσε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης ανάμεσα σε άλλα και το «Απρίλη μου ξανθέ και Μάη μυρωδάτε, καρδιά μου πώς αντέ-», ο Μάκης Πανώριος υποδυόταν τον... Χάρο, φορώντας άσπρο κοστούμι και παπιγιόν!
Ακολουθούν θεατρικές συνεργασίες με τον Αλέξη Δαμιανό, στο ανέβασμα του «Ένα Καπέλο Γεμάτο Βροχή» (τη σεζόν 1964-65) και βασικά με την Τζένη Καρέζη, ως μέλος του θιάσου της, στο έργο τού Victorien Sardou «Η Κυρία δεν με Μέλει» (σεζόν 1969-70), ενώ εμφανίζεται και στον κινηματογράφο, με πιο αξιοσημείωτη παρουσία του εκείνη στην «Εκπομπή» (1968) του Θόδωρου Αγγελόπουλου (κάπως σαν στούντιο-βοηθός του Νίκου Μαστοράκη).
Το 1970 ο Μάκης Πανώριος τυπώνει το πρώτο βιβλίο του, που έχει τίτλο «Η Κατάκτηση» [Εκδόσεις Δωδώνη], και στο οποίο δείχνει την μεγάλη αγάπη του για την λογοτεχνία του Franz Kafka. Υπό την ευρεία έννοια πρόκειται για ένα «φανταστικό» ξεκίνημα, με ατμόσφαιρα καφκική-ονειρική, που οπωσδήποτε δείχνει ένα πλαίσιο, μέσα στο οποίο θα κινιόταν ο συγγραφέας και τα επόμενα χρόνια.
Παράλληλα, ξεκινά και η πιο στενή συνεργασία του με τις εκδόσεις «Δωδώνη», επιμελούμενος τις συνθέσεις των εξωφύλλων της γνωστής σειράς «Παγκόσμιο Θέατρο» (ο Πανώριος είχε σπουδάσει-ασχοληθεί και με την ζωγραφική), ενώ συνεχίζει να εμφανίζεται στο θέατρο (με τους θιάσους Αλέξη Μινωτή-Κατίνας Παξινού και Αλίκης Βουγιουκλάκη-Δημήτρη Παπαμιχαήλ), ξεκινώντας την συνεργασία του και με την κρατική, τότε, τηλεόραση.
Το απίθανο εδώ σχετίζεται με την πρώτη σειρά Επιστημονικής Φαντασίας (ΕΦ), που θα προβαλλόταν ποτέ από ελληνικό κανάλι. Λέμε για την «Συνωμοσία της Σιωπής» σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη, με τον Κώστα Πρέκα και την Μπέττυ Λιβανού, που προβαλλόταν Κυριακή μεσημέρι, από την 1 έως τις 2, περί τον Οκτώβριο του ’73.
Ένας ελληνοαμερικανός επιστήμονας της NASA (Πρέκας), μαζί με την σύζυγό του (Λιβανού), φθάνουν σ’ ένα ελληνικό χωριό, για να εξιχνιάσουν το μυστήριο τής προσγείωσης ενός αγνώστου ταυτότητας ιπτάμενου αντικειμένου. Είχαν προβληθεί έξι επεισόδια και σ’ ένα απ’ αυτά ο Μάκης Πανώριος υποδυόταν έναν... εξωγήινο, που τρεφόταν με ηλεκτρικό ρεύμα και τον οποίον κατεδίωκε ο Πρέκας, ώστε να μη γίνει μπλακάουτ και βυθιστεί η χώρα στο σκοτάδι! 
Το «Επίλογος (σε μια τραγωδία)» [Κέδρος, 1974], που έχει «σοβαρό» εξώφυλλο, είναι το δεύτερο μυθιστόρημα του Μάκη Πανώριου, αποτελώντας μία προσαρμογή τού μύθου των Ατρειδών στην σύγχρονη εποχή. Σαν βιβλίο έχει ένα ενδιαφέρον, κυρίως γιατί είναι γραμμένο πριν από την μεταπολίτευση, περιγράφοντας ποικίλα αδιέξοδα (υπαρξιακά, μα και σε σχέση με την διαχείριση της εξουσίας κ.λπ.), όντας επηρεασμένο από τις «Μύγες» του Jean-Paul Sartre.
Ο Πανώριος, εν τω μεταξύ, συνεχίζει να εμφανίζεται στην τηλεόραση, σε διάφορα σίριαλ, με πιο γνωστό ρόλο του εκείνον του ασυρματιστή στο «Ταξίδι» (σκ. Αντώνης Τέμπος), που προβαλλόταν στο στρατιωτικό κανάλι ΥΕΝΕΔ στο διάστημα 1976-1981.

Ένα επόμενο ΕΦ-βήμα, τώρα, για τον Μάκη Πανώριο, ήταν το περιοδικό... επιστημονικής φαντασίας και φαντασίας «Ανδρομέδα» (τυπώθηκε ένα μόλις τεύχος, τον Οκτώβριο του 1977). Στην «Ανδρομέδα» ο Πανώριος είχε την διεύθυνση, γράφοντας κείμενα και κριτικές βιβλίων, προσφέροντας ακόμη, πολύ ωραία σχέδια και ζωγραφικά έργα.
Παράλληλα, όμως, κυκλοφορούν και άλλα βιβλία του στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’70, όπως «Η Καταδίκη» [Δωδώνη, 1975], «Η Διαδρομή» [Δωδώνη, 1978] και «Τα Ρομπότ μια Μέρα...» [Χρυσή Τομή, 1979]. Αν τα δύο πρώτα «απηχούν την επανάσταση στη φόρμα και στην αφήγηση, όπως τις πρότεινε το γαλλικό αντιμυθιστόρημα», το τρίτο είναι καθαρά ΕΦ, επιχειρώντας να σχολιάσει «την δυστοπική πραγματικότητα, υπό το πρόσχημα μελλοντολογικών “μύθων”» (από συνέντευξη του Μ. Πανώριου στο pandoxeio.com, την 1η Μαΐου 2011).
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/vivlio/makis-panorios-enas-protoporos-tis-logotehnias-toy-fantastikoy