παρουσιάσεις βιβλίων, που λάβαμε το τελευταίο διάστημα

ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΚΟΥΡΤΗ: Σκοτώνοντας τον θάνατο / Σελίδες ημερολογίου ενός αγριεμένου δολοφόνου [OPPORtUNA, 2023]
Το «Σκοτώνοντας τον θάνατο / Σελίδες ημερολογίου ενός αγριεμένου δολοφόνου» είναι το πιο πρόσφατο βιβλίο του Γιώργου Σκούρτη (1940-18 Νοε. 2018). 

Πασίγνωστος από το θεατρικό, λογοτεχνικό και στιχουργικό έργο του ο Σκούρτης και στην ύστερη δημιουργική περίοδό του παραμένει ένας εξαιρετικός συγγραφέας, κάτι που αποδεικνύεται και σ’ αυτό το ανέκδοτο μέχρι πρότινος βιβλίο του – μέρος μια τριλογίας, που αποτελείται από τα «Από εδώ εκεί», «Η συνουσία στην εξουσία» και «Σκοτώνοντας τον θάνατο». Καλύτερα απ’ όλους τα λέει ο ίδιος ο συγγραφέας στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, τον Σεπτέμβρη του 2018, δύο μόλις μήνες πριν φύγει από την ζωή...
«“ Έχει κι ο θάνατος την πλάκα του”, θα μπορούσε να ήταν ένας άλλος τίτλος αυτού του βιβλίου, μιας και ο συγγραφέας –εγώ δηλαδή– το σκέφτηκα ως ένα διανοητικό και ψυχολογικό παιχνίδι, μια “άσκηση ζωής”, μια ιστορία ενδοσκόπησης. Πιστεύω πως τα περισσότερα που γράφω τα έχετε ήδη σκεφτεί και διαπράξει φαντασιακά, με τη δική σας θυμοσοφία. Άλλωστε, πρόκειται για αληθινές ιστορίες, περασμένες από την “κρησάρα” της μυθοπλασίας. Στο κάτω κάτω, κάθε στιγμή η ζωή μας είναι γεμάτη από θάνατο. Και πολιτικά να μιλήσω, πώς ζούμε σήμερα αυτήν την επαχθή κρίση που μας έχει τσακίσει το ηθικό; Παίζοντας με τον θάνατο. Σε εκατό δόσεις πεθαίνουμε, σε εκατό δόσεις ζούμε. Στο τέλος, βέβαια, πάντα νικάει η ζωή…
Η φόρμα γραφής, σε πρώτο πρόσωπο, δεν αφορά μόνο στον παραληρηματικό τρόπο αφήγησης των ιστοριών αλλά και πως κάθε μία είναι εγκιβωτισμένη τελετουργικά σε μια άλλη ιστορία, που εκφράζεται κι αυτή με έναν μονόλογο-διάλογο του εκάστοτε ήρωά μου, που κι αυτός είναι εξ αρχής (αλλά και τελικώς) εγκιβωτισμένος μέσα σε μια άλλη παρενθετική αφήγηση-παιχνίδι με τη ζωή, κυνηγώντας τον θάνατο (“H μεγαλύτερη ηδονή που μας προσφέρει η ζωή είναι ο θάνατος” είπε ένας μεγάλος φιλόσοφος, δεν θυμάμαι… Δεν συμφωνώ. Την ηδονή την απολαμβάνεις, στον θάνατο είσαι απών).
Διαβάζοντας, είμαι σίγουρος πως θα γελάσετε παίζοντας κι εσείς, όπως έπαιξα και διασκέδασα κι εγώ. Καλή αντάμωση… επί χάρτου. Όποτε θέλετε. Όποτε ευκαιρήσετε. Τώρα. Ξεκινήστε...».
Επαφή: www.opportuna.gr

ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ: ο ΣΙΧάνθρωπος [Εκδόσεις Οδός Πανός, 2023]
Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο του Νίκου Κουτσογιάννη, ο οποίος σε κάποιους μπορεί να είναι ήδη γνωστός από στίχους του, που έχουν μελοποιηθεί από τα συγκροτήματα Opera Chaotique (Ogdoo Music Group) και Ενάντια (Labyrinth of Thoughts), από σκίτσα του, που έχουν αναρτηθεί στο instagram (KAKOTEXNiK) ή ακόμη και από τραγούδια του, που έχουν εμφανισθεί στο YouTube (ΚΑΚΟΦΩΝιΚ).
Το βιβλίο περιλαμβάνει πεζά, στίχους τραγουδιών και σκίτσα, που ενώνονται μεταξύ τους και τα οποία είναι χωρισμένο σε... εννέα ημέρες, νύχτες και άσματα. Όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου:
«Ο ΣΙΧάνθρωπος (είναι) ένα αντι-αισιόδοξο παραμύθι θρησκευτικής φαντασίας και καπιταλιστικού ρεαλισμού... γιατί υπάρχουν και ψάρια που μισούν το νερό».
Επαφή: www.odospanos-cigaret.gr

ΜΗΤΣΟΥ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ: Ποιητικά Έργα και Αθησαύριστα Πεζά / Άπαντα τα Ευρεθέντα / Φιλολογική Έκδοση / Εισαγωγή, επιμέλεια, σημειώσεις Μιχαήλ Χ. Ρέμπας [Όγδοο, 2023]
Ο τίτλος του βιβλίου του Μιχαήλ Χ. Ρέμπα δίνει όλες τις βασικές, πρωταρχικές, πληροφορίες. Στον τόμο των 303 σελίδων περιλαμβάνονται, τα «άπαντα», να το πούμε έτσι ενός σημαντικού ποιητή, μεταφραστή, πεζογράφου και δημοσιογράφου του Μεσοπολέμου, του Μήτσου Παπανικολάου (Ύδρα 1898-Αθήνα 1943), ο οποίος έφυγε πρόωρα από τη ζωή, στο Δρομοκαΐτειο ψυχιατρείο, από υπερβολική δόση ναρκωτικών. Η ζωή τού Μ. Παπανικολάου, ο τρόπος ζωής του δηλαδή (υπήρξε, ανάμεσα σε άλλα, φίλος του Ναπολέοντος Λαπαθιώτη) και βεβαίως το τέλος του συνηγορούν σ’ αυτόν τον χαρακτηρισμό, που του έχει αποδοθεί, του «καταραμένου» ποιητή.

Όσο ζούσε ο Μήτσος Παπανικολάου δεν τύπωσε κάποια συλλογή με τα ποιήματά του, τα οποία δημοσιεύονταν σε περιοδικά της εποχής (και βασικά στο «Μπουκέτο», του οποίου υπήρξε αρχισυντάκτης). Τούτο θα συνέβαινε για πρώτη φορά το 1966, στις εκδόσεις Διαγωνίου, σε επιμέλεια Τάσου Κόρφη, ενώ οι ποιητικές μεταφράσεις του θα τυπώνονταν και αυτές πάλι από την Διαγώνιο, και πάλι σε επιμέλεια Τ. Κόρφη, το 1968. Για όλα αυτά γράφει φυσικά ο Μιχαήλ Χ. Ρέμπας στο βιβλίο του. Το οποίον τι περιλαμβάνει τελικώς;
Α. Μια φιλολογική προσέγγιση του ποιητικού έργου τού Μ. Παπανικολάου
Β. Ένα χρονολόγιο σε μορφή πίνακα, που αφορά στην πολιτική ζωή του τόπου, ανάμεσα στο 1900 και το 1943, στην εργοβιογραφία του ποιητή στο ίδιο διάστημα, σε όψεις της ελληνικής πνευματικής ζωής, όπως και της ξένης πνευματικής ζωής (πάντα στο ίδιο διάστημα).
Γ. Το κύριο μέρος της εργασίας του Μιχαήλ Χ. Ρέμπα, που έχει να κάνει α. με την καταγραφή των 65 πρωτότυπων ποιημάτων του Μήτσου Παπανικολάου, β. με την καταγραφή των 59 μεταφραστικών αποπειρών του (σε ποιήματα των Jean Moréas, Charles Baudelaire, Émile Verhaeren, Paul Valéry κ.ά.), γ. με την παράθεση των έντεκα αθησαύριστων πεζογραφημάτων του (κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά), δ. με το επίμετρο, που περιλαμβάνει τρία κείμενα των Μήτσου Παπανικολάου (1943), Κώστα Θεοδωρόπουλου (1943) και Γιώργου Κοτζιούλα (1953) και ε. με τις σημειώσεις «όπου δίνονται εκδοτικές πληροφορίες, διαφορές δημοσιεύσεων-αναδημοσιεύσεων, περικείμενες πληροφορίες σχόλια κ.τ.λ.», για να ακολουθήσουν το Ευρετήριο τίτλων και πρώτων στίχων, η Βασική βιβλιογραφία και τα Περιεχόμενα.
Μία αξιόλογη οπωσδήποτε εργασία, που τοποθετεί σε ένα άλλο (υψηλότερο) επίπεδο, όσα γνωρίζουμε γι’ αυτήν την σημαντική πνευματική προσωπικότητα του Μεσοπολέμου.
Επαφή: www.ogdoobooks.gr

ΒΕΡΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ-ΠΕΤΣΑ: Μ’ ένα μπλουζ κι ένα μαχαίρι [Μετρονόμος, 2022]
Η Βέρα Βασιλείου-Πέτσα μάς είναι γνωστή εδώ στο δισκορυχείον τόσο ως στιχουργός του «έντεχνου» ελληνικού τραγουδιού, όσο και ως ποιήτρια – και τούτο μέσα από διάφορα CD και CD-book της.
Στίχους της π.χ. έχουμε ακούσει να μελοποιούνται από την Εύα Φάμπα στο άλμπουμ «Ρόδο μου Κόκκινο» [Μετρονόμος. 2022], ακόμη στο «Ένας Καιρός Αντάρτης» [Μετρονόμος, 2019], που περιλάμβανε συνθέσεις των Μανόλη Ανδρουλιδάκη, Νεοκλή Νεοφυτίδη, Αντώνη Παπαγγελή και Χρήστου Λεοντή και επίσης στο «Βορεινό Παράθυρο» [Μετρονόμος, 2015], με τα τραγούδια των Λίνου Κόκοτου, Μιχάλη Τερζή, Νεοκλή Νεοφυτίδη και Πάνου Μπούσαλη.
Πέρυσι τυπώθηκε ένα ποιητικό βιβλίο της Βέρας Βασιλείου-Πέτσα από τον Μετρονόμο (το τρίτο της ποιητικό), που έχει τίτλο «Μ’ ένα μπλουζ κι ένα μαχαίρι».
Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο τμήματα στα «... κι ένα μαχαίρι» και «Μ’ ένα μπλουζ», με τα ποιήματα να φανερώνουν στοιχεία που εντοπίζονται και στους στίχους της Β. Βασιλείου-Πέτσα. Το βασικότερο όλων είναι οι κοινωνικοπολιτικές αναφορές, που σχετίζονται με όψεις τις σύγχρονης ζωής, της καθημερινότητας, αλλά και όλων εκείνων που χαρακτηρίζουν τις ζωές των απλών, λαϊκών ανθρώπων.
Η ποίηση της Β. Βασιλείου-Πέτσα μπορεί να μην είναι στρατευμένη με την παλαιά έννοια, κλείνει όμως μέσα της τον πόνο της ιστορίας, που κάποτε μετατρέπεται σε θλίψη. Δείγμα:
ΣΗΜΕΙΟ ΤΩΝ ΚΑΙΡΩΝ
Συνοδοιπορούσαμε
ώσπου ο δρόμος μάς έβγαλε στην Κοκκινιά
με τις προπολεμικές στέγες και με ό,τι απέμεινε
απ’ τις πλακόστρωτες αυλές των προσφύγων.
Οδήγησες τα βήματά μας στη μάντρα ερειπωμένου σπιτιού
«είναι το πατρικό μου» - είπες
και στο απέναντι μπαλκόνι κυμάτισε αγκυλωτός σταυρός.
«Μπλόκο!» - φώναξες
και βίαια με έσυρες να κρυφτούμε
από την ανερυθρίαστη αιδώ
του ερπετού που εκκολάφθηκε στην παλιά ένδοξη γειτονιά σου.
Επαφή: www.metronomos.gr