HERMES RECORDS εγγραφές από το Ιράν

Πριν λίγο καιρό έφθασε στα χέρια μου μια ακόμη σειρά ιρανικών CD (αυθεντικών ιρανικών εννοώ) με σύγχρονες avant ή και folk μουσικές, παραγωγές της εταιρείας Hermes Records. Τα CD εισάγονται στην Ελλάδα από την Recordisc και είναι εξαιρετικής… εξωτερικής ποιότητας. Ο Ramin Sadighi, ιδρυτής της εταιρείας, έχει ως πρότυπό του την ECM, έτσι οι παραγωγές του μοιάζουν με τις αντίστοιχες του γερμανικού label. Από μουσικής πλευράς; Το ίδιο ή και… περισσότερο ενδιαφέρουσες!

QUARTET DIMINISHED: Station One [Hermes HER-077, 2015]

Το κουαρτέτο Diminished αποτελείται από τους Ehsan Sadigh ηλεκτρική κιθάρα, Peter Soleimanipour τενόρο, σοπράνο, μπάσο κλαρίνο, Mazyar Younesi πιάνο, φωνή, Rouzbeh Fadavi ντραμς και ηχεί… όπως ίσως δεν φαντάζεστε! Εννοώ πως έχουμε να κάνουμε μ’ ένα… progressive κατά βάση σχήμα, ένα σχήμα που ανακατεύει jazz/improv, folk, rock και avant μ’ έναν αναπάντεχο –γιατί όχι;– τρόπο. Συγκροτημένοι σε σώμα στις αρχές του 2013, οι Quartet Diminished είναι ολοφάνερο πως είναι μια μπάντα «διαβασμένη». Γνωρίζουν τα τερτίπια και τις διαμορφώσεις ποικίλων δυτικών ηχοχρωμάτων, και πάνω σ’ αυτό το πλαίσιο, που εμπεριέχει και αυτοσχεδιασμό, προσθέτουν διάφορα δικά τους παραδοσιακά μοτίβα, δημιουργώντας μακρόπνοες όσο και «προχωρημένες» καταστάσεις. Γιατί ειδικώς στα μεγάλα σε διάρκεια κομμάτια, το σχεδόν 13λεπτο “Station one” και το 11λεπτο “Speechless rhythm”, οι Ιρανοί «ξεφεύγουν». Με την κιθάρα να δημιουργεί συχνά ένα διαρκές, αλλά ευμετάβλητο ηλεκτρικό υπόστρωμα, με το πιάνο να εμφανίζεται πολλάκις ως ρυθμικό όργανο, με τα πνευστά να κάνουν την περισσότερη μελωδική δουλειά και με τα κρουστά να «γεμίζουν» αναλόγως με τις ανάγκες, οι συνθέσεις των Quartet Diminished απογειώνονται μ’ έναν τρόπο που μπορεί να φέρνει στο νου πολύ συγκεκριμένα και ειδικά δυτικά projects – όπως τους Ελβετούς Nik Bärtsch’s Ronin για παράδειγμα (που ηχογραφούν για την ECM). Απολαυστικά ηλεκτρικά τα “Turned out to be”, “Tehran” και “Yelemsi” δείχνουν και αυτά πως οι ιρανοί μουσικοί δεν είναι απλώς «μάστορες» (κάτι αναμενόμενο, καθότι η μουσική στο Ιράν αποτελεί πολύ μεγάλη αξία), αλλά και κύριοι πλήθους αλλότριων ηχοχρωμάτων με τα οποία συνδιαλέγονται από θέση ισχύος.

AMIR POURKHALAJI: Eyes Shut [Hermes HER-075, 2015]

Σόλο πιάνο άλμπουμ είναι το “Eyes Shut” του Amir Pourkhalaji. Θα μπορούσε να το χαρακτηρίσουμε και σαν… iranian romance, αν υποτεθεί –κι έτσι πρέπει να ’ναι– πως ο Keith Jarrett αποτελεί μιαν ισχυρή επιρροή για τον πιανίστα. Γράψαμε για επιρροή όμως, και μόνο… και το λέω επειδή το “Eyes Shut” έχει προσωπικό χρώμα, που το κάνει αμέσως ξεχωριστό. Ο Pourkhalaji συνθέτει και αυτοσχεδιάζει δημιουργώντας, έχοντας κάποιο πλάνο, κάποιο σχέδιο. Οι νότες του «πέφτουν» αργά, με σπάνια clusters, και εκτελούνται, ενίοτε, εκμεταλλευόμενες το χώρο – το στούντιο. Υπάρχει θέλω να πω μιαν αντήχηση κι ένα βάθος στην ηχογράφηση, που παρέχει κάτι μυστικό και απόκοσμο στο άκουσμα και που ανακαλεί στη μνήμη μου, σε κάποια τουλάχιστον tracks, το πιάνο του Claudio Simonetti στους Goblin. Μπορείτε να φαίνεται ανήκουστο, αλλά δεν είναι.

AMIR MAHYAR TAFRESHIPOUR: Pendar [Hermes HER-074, 2013]

Ο Amir Mahyar Tafreshipour (γεννημένος στην Τεχεράνη το 1974), είναι ένας αναγνωρισμένος σύγχρονος ιρανός συνθέτης, το έργο του οποίου έχει παρουσιαστεί ακόμη και στο Λονδίνο (π.χ. η όπερά του “The Doll behind the Curtain”, που ανέβηκε στο Tete a Tete Opera Festival τον Αύγουστο του 2015). Στο παρόν άλμπουμ, που τιτλοφορείται “Pendar”, ένα σχήμα, αποτελούμενο από μουσικούς που παίζουν βιολί, πιάνο, κοντραμπάσο, τσέλο, φλάουτο, όμποε και άρπα, ερμηνεύει μια σειρά συνθέσεων του Tafreshipour, που αφορούν σε έξι διαφορετικά έργα. Στο πρώτο που αποκαλείται «Ελεγεία για Άρπα, Βιολί και Τσέλο» διακρίνονται περσικά μουσικά στοιχεία (στη διάρθρωση της ελικοειδούς μελωδίας), που σε συνδυασμό με τις υψηλές αρμονικές στο βιολί και το τσέλο δημιουργούν μια κάπως δραματική ατμόσφαιρα. Στο “Pendar for flute” προάγεται ένα χαλαρό και γαλήνιο παίξιμο-πνεύμα, με το φλάουτο να ακολουθεί ήπιες γραμμές, με μικρές εξάρσεις. Το “Images of Childhood for Piano” αποτελείται από 12 μικρής διάρκειας συνθέσεις (ελάχιστες εκ των οποίων ξεπερνούν το ένα λεπτό). Ο Tafreshipour επηρεασμένος από τις “Kinderszenen” (1838) του Robert Schumann επιχειρεί στο δικό του χώρο, με ανάλογες διαθέσεις. Στο σχεδόν 6λεπτο “Pendar for Double Bass” ο κοντραμπασίστας Dave Brown (που έχει classical και pop πορεία) ερμηνεύει σόλο, παίζοντας περισσότερο με δοξάρι και παράγοντας ολοκληρωμένα μελωδικά ηχοχρώματα. Το “Pendar for Oboe” δεν διαφέρει κατ’ ουσίαν από το προηγούμενο track. Ο John Anderson του Royal College of Music, μελωδεί ακαταπαύστως, ανεβοκατεβαίνοντας τη σκάλα του οργάνου (και ενίοτε... βασανίζοντάς το). Το έσχατο “Dialogue for Violin & Piano” είναι το πιο μεγάλο στο χρόνο track του CD, αφού αγγίζει τα εννέα λεπτά. Βασικά, πρόκειται για μια συρραφή μικρότερων συνθέσεων που επιχειρούν να συγκεράσουν περσικά και δυτικά στοιχεία, μέσω μιας άλλοτε νευρώδους και άλλοτε πιο ήπιας διαμόρφωσης.

SHAHRAM GHOLAMI, PEJMAN HADADI, RAJEEB CHAKRABORTI: One Day [Hermes HER-072, 2012]

Πιο παραδοσιακό άκουσμα φαίνεται πως έχουμε εδώ (φαίνεται λέω), καθώς ένα trio, οι Shahram Gholami barbat (ας το πούμε και περσικό ούτι), Pejman Hadadi κρουστά και Rajeeb Chakraborti sarod αυτοσχεδιάζουν «χαμένοι» στο χρόνο. Τρία tracks, ένα 21 λεπτά, ένα 18 κι ένα 12, δύο έγχορδα κι ένα κρουστό και βεβαίως μακριές «συνομιλίες» που διεξάγονται σε χαμηλούς τόνους και που αναπτύσσονται μ’ έναν υπνωτικό τρόπο. Οι δεξιοτεχνίες των παικτών είναι προφανείς, όπως είναι προφανής και η περιστροφή, ξανά και ξανά, αλλά ποτέ με τον ίδιο τρόπο, γύρω από ένα νοητό μελωδικό κέντρο, που δημιουργεί αυτήν την αίσθηση τού άναρχου και του αέναου. 

Επαφή: www.hermesrecords.com/en/, www.recordisc.wordpress.com