MAGNUS BAKKEN, MARILENA PARADISI / BOB NIESKE, MARKUS KAARDAL, EIVIND AUSTAD TRIO τζαζ από την Νορβηγία

MAGNUS BAKKEN: Slackline [Losen Records, 2024]
Στο “Slackline” ο νορβηγός τενόρο σαξοφωνίστας Magnus Bakken –ο οποίος σ’ ένα κομμάτι παίζει EWI, μα και κρουστά– έχει την ευκαιρία να δείξει όχι μόνον τις ικανότητές του σαν παίκτης, αλλά και να συνθέσει επτά κομμάτια, για ολάκερο το κουαρτέτο του, που σε ορισμένες περιπτώσεις μετατρέπεται σε κουιντέτο. Ποιοι στέκονται δίπλα στον Bakken, σ’ αυτό το πολύ ενδιαφέρον session;

O Jørn Øien είναι στα πλήκτρα, ο Bo Berg στο ηλεκτρικό μπάσο, με τον Amund Kleppan στα ντραμς να συμπληρώνει την τετράδα, ενώ σε τέσσερα tracks βοηθά και ο Snorre Bjerck στα κρουστά.
Το ύφος της ομάδας του Bakken είναι χοντρικώς το fusion. Μπορεί ηλεκτρική κιθάρα να μην υπάρχει εδώ, αλλά καθώς ακούς να αναπτύσσονται κομμάτια σαν το “Three’s a crowd” π.χ., με το EWI να τα χώνει και με τα πλήκτρα να συνεχίζουν στο ίδιο πύρινο μοτίβο... η πρώτη λέξη που θα έρθει στο νου σου είναι αυτή. Λέμε, όμως, «χοντρικώς», γιατί στην πράξη ο Bakken με το σχήμα του κινούνται προς ποικίλες τζαζ κατευθύνσεις, είτε πιο post-bop, είτε περισσότερο contemporary, είτε ακόμη και groovy – τουλάχιστον σ’ εκείνα τα tracks όπου τα πλήκτρα (όργανο) δίνουν μια πρώτη τέτοια διάσταση (“Some one”).
Γενικώς, εκείνο που κυριαρχεί στο “Slackline” είναι η... έξω καρδιά, καθώς η διάθεση για χορό, για κινητικότητα τέλος πάντων, είναι μόνιμη σχεδόν, με όλους τους μουσικούς να παίζουν στην τσίτα, θέλοντας και να το χαρούν και να εντυπωσιάσουν.
Το ότι το άλμπουμ του Magnus Bakken είναι ηχογραφημένο μέσα σε μια μέρα (26 Μαΐου 2024, στο Musikkloftet του Asker, στη ΝΑ Νορβηγία) δείχνει πως το σχήμα έπαιξε αποφασισμένο και σίγουρο για τον εαυτό του – κάτι που φαίνεται απ’ άκρη σ’ άκρη στο “Slackline”.

MARILENA PARADISI / BOB NIESKE: Here and Now [Losen Records, 2024]
Μια πολύ ιδιαίτερη συνεργασία έχουμε εδώ – ανάμεσα σε μια τραγουδίστρια, την Marilena Paradisi και τον αμερικανό κοντραμπασίστα Bob Nieske (που έχει υπάρξει μέλος των The Jimmy Giuffre 4 ανάμεσα σε άλλα).
Για την Paradisi έχουμε ξαναγράψει στο blog, και πιο συγκεκριμένα για το άλμπουμ της με τον πιανίστα Kirk Lightsey “Some Place Called Where”, επίσης στην Losen, από το 2017 – εκεί όπου είχαμε σημειώσει πως η Paradisi είναι Ιταλίδα και όχι Ελληνίδα, γεννημένη στο Μιλάνο, κάνοντας από τα nineties καριέρα στην jazz, ως τραγουδίστρια.
Σ’ αυτό το άλμπουμ για δύο, που αποκαλείται “Here and Now” και που είναι ηχογραφημένο, τον Μάιο του ’24, στα PBS Studios, στο Westwood της Μασαχουσέτης, η Paradisi, με την αληθινά ξεχωριστή φωνή της έχει τον πρώτο λόγο, δίχως τούτο να σημαίνει πως ο Nieske απλώς την συνοδεύει με τον κοντραμπάσο του. Το λέω, γιατί ο αμερικανός μουσικός δεν είναι όποιος κι όποιος, είτε τον ακούς μαζί με τη φωνή είτε τον ακούς μόνο του – σ’ ένα μεγάλο μέρος τού άκρως εντυπωσιακού “Portrait in black and white” του Antônio Carlos Jobim π.χ., με τους ιταλικούς στίχους να είναι γραμμένους από την Paradisi. Εκεί, και παντού, ο Nieske είναι όντως ο «ογκόλιθος», που επιζητά κάθε φωνή για να στηριχθεί «επάνω του», προκειμένου να αρθρώσει στην διαδρομή τον δικό της λόγο.
Αυτό πράττει η Paradisi και στα δώδεκα tracks του “Here and Now”, τα οποία είναι, όλα, στάνταρντ ή versions. Συνθέσεις των Bobby Hutcherson, Wayne Shorter, Chick Corea, Henry Mancini, Charles Mingus, Carla Bley, Billy Strayhorn κ.ά., οι οποίες προσαρμόζονται για τις ανάγκες τούτου του ιδιαίτερου ντούο – ενός ντούο, που βρίσκει, πάντα, τρόπους να σε εκπλήσσει. Όπως σ’ εκείνα τα tracks, στα οποία η Paradisi εφαρμόζει μία κάπως παράξενη τεχνική τραγουδίσματος, την οποία δεν μπορείς να την αποκαλέσεις σκέτο scat. Την απολαμβάνεις (την τεχνική) στο “My friend Flora” της Astrud Gilberto, ας πούμε (μα και σε άλλες συνθέσεις), και είναι αυτό που σε οδηγεί να σκεφθείς τελικώς πως οι μεγάλες βραζιλιάνες τραγουδίστριες (σαν την Tania Maria) δεν μπορεί να μην αποτελούν «αναφορές» για την Ιταλίδα.
Ξεχωριστό κομμάτι είναι και το “Duke Ellington’s sound of love” του Charles Mingus, με τους στίχους να αποτελούν μια προσαρμογή από λόγια του Σαίξπηρ από τον «Έμπορο της Βενετίας», όπως και το εισαγωγικό “Little B’s poem” (του Hutcherson), στο οποίο η Paradisi φανερώνει, άπλετα, όλα εκείνα τα φωνητικά επινοήματα, που θα ακολουθήσουν στην εξέλιξη του “Here and Now”.
Ένα παράξενο εκ πρώτης, αλλά πέρα για πέρα ενδιαφέρον άλμπουμ.

MARKUS KAARDAL: Kaarma [Losen Records, 2024]
Ένα από τα καλύτερα progressive-jazz-fusion άλμπουμ, που έχω ακούσει τους τελευταίους μήνες, είναι αυτό του κιθαρίστα Markus Kaardal. Το άλμπουμ αποκαλείται “Kaarma” και σ’ αυτό συμμετέχουν, πλην του Kaardal, και οι Oskar Goedvriend Lindberget τενόρο σαξόφωνο, Torjus Gravir Klykken μπάσο και Tobias Rønnevig ντραμς. Το “Kaarma” περιέχει οκτώ συνθέσεις (όλες του Kaardal) και είναι ηχογραφημένο τον Ιανουάριο του ’24.
Με δύο κατά βάση σολιστικά όργανα, την κιθάρα και το τενόρο, το άλμπουμ κάνει εν τέλει... πολύ θόρυβο. Εννοώ πως στις «κόκκινες» περιοχές του είναι σαν ν’ ακούς κάτι σαν σεξτέτο, με τρομερές αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στους οργανοπαίκτες και με τον μπασίστα Gravir Klykken να προσθέτει συνεχώς σε όγκο. Οπωσδήποτε συγκροτήματα της παλαιάς βρετανικής σκηνής, από τους Soft Machine τoυ 1972-73-74, τα σχήματα του Keith Tippett κ.λπ., μα και μπάντες σαν τους King Crimson, μα και άλλα γκρουπ του progressive rock της εποχής (ακόμη και οι Van der Graaf Generator), έχουν επιδράσει πάνω στον Kaardal, οι συνθέσεις του οποίου συνδυάζουν την αμεσότητα (των κομματιών εκείνης της περιόδου) με μια σχετική πολυπλοκότητα, που είναι απολύτως μετρήσιμη και μελετημένη.
Πολλές συνθέσεις εκκινούν από αργές θέσεις, για να «πάρουν φωτιά» στην πορεία, ενώ άλλες όπως η σχεδόν εισαγωγική “Banjogoblins” (προηγείται ένα μονόλεπτο κομμάτι) και η τελική “Wellington” καίγονται από την αρχή.
Γενικώς η τετράδα, υπό τον Markus Kaardal, το χαίρεται, είναι ολοφάνερο αυτό, και αυτή η... χαρά, δεν μπορεί παρά να περνάει και στον ακροατή.

EIVIND AUSTAD TRIO: Explore [Losen Records, 2024]
Είναι πολλοί οι jazz-fans, που ομνύουν στα piano-trios και δεν έχουν άδικο. Το υπ’ αριθμόν ένα μικρό σχήμα της jazz είναι ό,τι πιο ιδανικό, για να δείξεις το πόσο μετράς σαν συνθέτης και πόσο μπορείς να κρατήσεις το ενδιαφέρον ενός ακροατηρίου τεταμένο, έχοντας να προτείνεις κάποια πολύ συγκεκριμένα ηχοχρώματα. Επειδή, λοιπόν, ως ακροατής ξέρεις τι ήχος θα φθάσει πάνω-κάτω στ’ αυτιά σου (δεν περιμένεις, θέλω να πω, ν’ ακούσεις κάποια τεράστια ηχητική έκπληξη) δεν μένει παρά να ρίξεις το ενδιαφέρον σου στις συνθέσεις καθ’ αυτές. Κάτι που το γνωρίζουν πρωτίστως τα piano-trios, με αποτέλεσμα όσοι μουσικοί δοκιμάζουν, σ’ αυτή την απαιτητική φόρμα, να ξέρουν εκ των προτέρων γιατί το κάνουν.
Ο νορβηγός πιανίστας Eivind Austad μάς έχει απασχολήσει ξανά στo blog, καθώς έχουμε ήδη αναφερθεί σε δύο παλαιότερες δουλειές του – τα άλμπουμ “That Feeling” [Losen, 2020] (με Eivind Austad New Orleans Trio) και “Northbound” [Losen, 2019] (με Eivind Austad Trio). Μάλιστα, οι Magne Thormodsæter κοντραμπάσο και Håkon Mjåset Johansen ντραμς είναι παρόντες και στο πιο νέο CD του σχήματος, που αποκαλείται “Explore”, συμμετέχοντας συνθετικώς σε όλα τα κομμάτια.
Το άλμπουμ ανοίγει με μια διασκευή (τη μοναδική) στο “Moonage daydream” του David Bowie (με Arnold Corns η πρώτη εκτέλεση από το 1971, αλλά το κομμάτι ο κόσμος θα το μάθαινε την επόμενη χρονιά από το “Ziggy Stardust”). Καταπληκτική version, με τον Austad να βγάζει όλα τα μελωδικά vibes της σύνθεσης, στηριζόμενος σ’ ένα γεμάτο κίνηση ρυθμικό τμήμα. Από ’κει και κάτω, όμως, είναι οι υπόλοιπες οκτώ συνθέσεις του Eivind Austad Trio, που κλέβουν την παράσταση με τις λεπταίσθητες μελωδίες τους, δημιουργώντας μοναδικές διαδρομές, ονειρικές σχεδόν, οι οποίες διαθέτουν μεγάλη αφηγηματική συνέπεια. Ακόμη και όταν κάποια στοιχεία πρωτοπορίας παρεισφρέουν στα κομμάτια (όπως συμβαίνει με τα “Eastbound meditation” και “Before the storm”) δεν παύει εκείνο που αποκαλούμε «ταξίδι» να παραμένει ακλόνητο καθ’ όλη τη διάρκεια της σύνθεσης.
Σίγουρα η επικοινωνία των τριών μουσικών έχει μεγάλη σημασία, για το τελικό αποτέλεσμα που φθάνει στ’ αυτιά μας – το οποίο, σε όλες τις περιπτώσεις, είναι nordic, διαυγές και πάντα ενδιαφέρον.
Επαφή: www.losenrecords.no