ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΟΥΤΣΙΟΣ εις μνήμην

Πέθανε σήμερα, σε ηλικία 80 ετών, ένας πολύ μεγάλος έλληνας τραγουδιστής, ο βαρύτονος Γιώργος Μούτσιος. Γνωστός, κυρίως, λόγω της συνεργασίας του με τον Μάνο Χατζιδάκι, ο Γιώργος Μούτσιος ήταν ο ερμηνευτής των έργων «Το Καταραμένο Φίδι» [Fidelity EP 8901, 1958], «Τέσσερα Τραγούδια του Οδυσσέα Ελύτη από τον Κύκλο με την Κιμωλία» [Fidelity EP 8902, 1959], «Ο Κύκλος του C.N.S» [Fidelity EP 8905, 1959] και «Όρνιθες» [Fidelity EP 8908 και 8909, 1960], όλα τυπωμένα σε 7ιντσα extended play και βεβαίως εκ νέου του «Καταραμένου Φιδιού» σε LP πλέον [Lyra 3503, 1964] και των «Ορνίθων», ως “Les Oiseaux”, σε 2LP [EMI/Columbia GCX 109/110, 1964].

Να, εδώ, ένα πρώιμο, σύντομο βιογραφικό του, όπως το αντιγράφω από το LP τού Pablo Casals “El Pessebre” [Investors Overseas Service 001, 1967]: “Georges Moutsios first studied singing in his native Greece, subsequently going to Vienna where he studied at the Academy of Music under the direction of Elisabeth Radó. He has performed extensively in Leipzig, Berlin and Vienna where he has had great success with programs of contemporary Greek music and German classics. He has participated regularly in concerts and opera at the Athens Festival where he was first heard in EL PESSEBRE in 1966 under the direction of the composer”.

Ο Γιώργος Μούτσιος ήταν δηλαδή ένας διεθνής performer και αυτό το LP, με την ερμηνεία του (μαζί με άλλους) στο ορατόριο ειρήνης “El Pessebre” του Casals, που παρουσιάστηκε το βράδυ της 29ης Μαΐου του 1967 στο Victoria Hall της Γενεύης, το αποδεικνύει.

Τo 2000 κυκλοφορεί ένα CD με ανέκδοτες ηχογραφήσεις του Γιώργου Μούτσιου, υπό τον τίτλο «Σπάνιες Ηχογραφήσεις» [Legend 2201150382]. Για εκείνο το άλμπουμ είχα γράψει στο Jazz & Τζαζ (τεύχος 100, 7/2001):

Είναι απορίας άξιον πώς ένας τόσο μεγάλος έλληνας τραγουδιστής όπως ο Γιώργος Μούτσιος να μην έχει τόσα χρόνια ένα popular άλμπουμ σε κυκλοφορία, προκειμένου να τον απολαμβάνουν οι θαυμαστές του. Φυσικά, υπάρχουν πάντα τα ανεπανάληπτα «Ο Κύκλος του C.N.S.», «Ο Κύκλος με την Κιμωλία», «Το Καταραμένο Φίδι», «Όρνιθες», οι ιστορικές ηχογραφήσεις του με τον Μάνο Χατζιδάκι δηλαδή, όμως ένας δίσκος με την επιβλητική φωνή του Μούτσιου ν’ αποδίδει Μίκη Θεοδωράκη, Δήμο Μούτση, Γιώργο Ρωμανό και ακόμη Πάνο Τριανταφυλλίδη, Θεόδωρο Σπάθη και φυσικά Χατζιδάκι και μάλιστα από ανέκδοτες έως τώρα πηγές, ήταν θείο δώρο! Ακούστε τον Γιώργο Μούτσιο να τραγουδά το «Τώρα νυφούλα μου χρυσή» από τον Ματωμένο Γάμο ή το «Αστέρι του βοριά» και κυρίως απολαύστε τον στο άγνωστο τραγούδι του Δήμου Μούτση «Ο ποιητής» (όταν ο συνθέτης βρισκόταν ακόμη εντός του κλασικού του οράματος, λίγο πριν ανακαλύψει τον Βαμβακάρη). Όχι απλώς ντοκουμέντο… πραγματικό απόκτημα!

Ο ίδιος ο Γιώργος Μούτσιος σημείωνε, μεταξύ άλλων, για την ίδιαν έκδοση:

«Όταν πριν 35 περίπου χρόνια (σ.σ. το 1965) τραγουδούσα αυτά τα τραγούδια κράτησα αντίγραφα για το προσωπικό μου αρχείο. Βέβαια, τότε δε φανταζόμουν ότι σήμερα (σ.σ. το 2000) θα βρίσκονταν στα χέρια σας μερικά από αυτά, για να σας ξυπνήσουν μνήμες μουσικές, μνήμες καρδιάς, με την αξέχαστη και ανεπανάληπτη μουσική όλων των μεγάλων συνθετών, τραγούδια και έργα των οποίων ερμήνευσα. Ανασκαλεύοντας τη μνήμη μου, θυμάμαι τον Μάνο που, για πρώτη φορά, μου εμπιστεύτηκε τη μουσική του και τραγούδησα το Καταραμένο Φίδι. Αυτό έγινε το 1951. Έκτοτε συνέχισα μαζί του ερμηνεύοντας όλα τα κλασικά τραγούδια του ή κύκλους τραγουδιών του. Η μαθητεία δίπλα του ήταν καθοριστική για μένα. Όπως και με τον Μούτση, που τότε έκανε τα πρώτα θαρραλέα βήματά του στη σύνθεση. Διηύθυνε την ορχήστρα και ο ίδιος έπαιξε φυσαρμόνικα. Φαίνεται ότι του ’φερα γούρι, γιατί μετά από αυτά τα πρώτα του βήματα στη σύνθεση, που ερμήνευσα, έμεινε ως συνθέτης στο χώρο με τη μετέπειτα μεγάλη καταξίωσή του. Ο Πάνος Τριανταφυλλίδης που πρόσφατα χάθηκε, συνεργάτης μου για αρκετά χρόνια, μου εμπιστεύθηκε να τραγουδήσω τις πρώτες του συνθέσεις που ο ίδιος έπαιξε στο πιάνο και διηύθυνε τη μικρή ορχήστρα μας».

Στο CD «Σπάνιες Ηχογραφήσεις» ο Γιώργος Μούτσιος τραγουδά ακόμη τη σύνθεση του Γιώργου Ρωμανού «Το φεγγάρι φάνηκε» (στίχοι Περικλής Θαλασσινός), με τη συμμετοχή του Δήμου Μούτση στη φυσαρμόνικα και του Γεράσιμου Μηλιαρέση στην κιθάρα. Γνωστή, ωραία μπαλάντα και με τη φωνή του Ρωμανού, αφού ακούγεται και από τον ίδιον το συνθέτη της στα LP «Μπαλλάντες» [Philips, 1965] και “In Concert & In the Studio” [Zodiac, 1968]. Και μιας και πιάσαμε/αγγίξαμε τα του ελληνορόκ να πω πως ο Μούτσιος συμμετείχε επίσης στην rock όπερα «Τρωικός Πόλεμος» [Philips 6331 079, 1975] των Γιάννη Πετρίτση - Γιάννη Κοζάτσα, υποδυόμενος τον Λαοκόωντα.

Αυτή η φωτογραφία δεν ξέρω πώς έφθασε στα χέρια μου. Τη βρήκα μετά από ψάξιμο. Δίπλα στον Γιώργο Μούτσιο πρέπει να είναι ο Χρίστος Χατζηστάμου του Athens Mastering.

Και κάτι ακόμη. Τα τέσσερα τραγούδια του Δήμου Μούτση που υπάρχουν στις «Σπάνιες Ηχογραφήσεις» είναι βασισμένα σε ποιήματα του πρόωρα χαμένου Ανδρέα Αγγελάκη. Ο Αγγελάκης είναι γνωστός στους φίλους του ελληνικού ροκ από τις συνεργασίες του με το ντουέτο Λήδα-Σπύρος, στα άλμπουμ «Ηλεκτρικός Αποσπερίτης» [Philips, 1972] και «Χαμένο Τίποτα δεν Πάει» [Philips, 1974] –ήταν ο βασικός τους στιχουργός–, αλλά και από την «Επικίνδυνη Ισορροπία» [Lyra, 1976] του Βλάσση Μπονάτσου και του Σπύρου (Βλασσόπουλου). Ο Γιώργος Μούτσιος είχε τραγουδήσει και επισήμως όμως Ανδρέα Αγγελάκη, στο άλμπουμ του Γιώργου Κουρουπού «Ελένη, Τραγούδι από την Ιλιάδα» [Lyra 3504, 1965]. Το LP αυτό είναι σπάνιο (το ακούω από κασέτα), αν και κάποια στιγμή επανεκδόθηκε (δυστυχώς, τώρα, και η επανέκδοση κοστίζει). Θυμάμαι πως πριν 2-3 χρόνια είχα βρει μία original, μέτριας κατάστασης, κόπια στην Πλατεία Αβησσυνίας, όμως ο τύπος που την πουλούσε ήθελε 40 ευρώ. Προφανώς έψαχνε για χαζό.

Το «Ω καλή μου Ξανθειά» (το… θι με έψιλον-γιώτα) από τους «Όρνιθες» (σε στίχους του Βασίλη Ρώτα μεταφρασμένους από το έργο του Αριστοφάνη) είναι ένα από τα πέντε ωραιότερα τραγούδια του Χατζιδάκι… Μέγας Μούτσιος…