ACT MUSIC + VISION οι τελευταίες κυκλοφορίες – great gems εδώ

TONBRUKET: Masters of Fog [ACT Music + Vision, 2019]

Δέκα χρόνια βρίσκονται στα πράγματα οι Σουηδοί Tonbruket και μέσα σ’ αυτά τα δέκα χρόνια έχουν δώσει έξι απολαυστικά άλμπουμ – το έκτο είναι το “Masters of Fog”, που μας παρέχει την αφορμή για όσα θα γράψουμε παρακάτω. Μέλη των Tonbruket, να το υπενθυμίσουμε, είναι οι: Dan Berglund κοντραμπάσο, ηλεκτρικό μπάσο, Johan Lindström κιθάρες, pedal steel κιθάρες, πλήκτρα, Martin Hederos πιάνο, σύνθια, βιολί και Andreas Werliin ντραμς, κρουστά, ραδιόφωνο. Στο “Masters of Fog” ακούμε και κουαρτέτο εγχόρδων (Kvarts) σε κάποια tracks, και βασικά άλλα «περίεργα» μα πάντα ενδιαφέροντα...

Οι Tonbruket είναι ένα συγκρότημα που τοποθετείται σε ίσες αποστάσεις ανάμεσα στην jazz και το rock. Αυτό, από μόνο του, τους κάνει ξεχωριστούς. Κυρίως, γιατί η επικοινωνία γίνεται αβίαστα, δίχως αισθητικούς καταναγκασμούς. Συχνά, δε, τούτη η επικοινωνία υποβοηθείται και από τα εφφέ, τα οποία είναι πλείστα και διαφόρων ειδών, σκορπισμένα πότε εδώ και πότε εκεί – όχι τυχαίως, μα κατανεμημένα μέσω ενός σχεδίου, που επιτρέπει στα κομμάτια να αναδεικνύονται ακόμη περισσότερο. Περαιτέρω, στο “Masters of Fog” υπάρχει και το πείραμα, οι πιο abstract περιπλοκές, που φέρνουν τους Tonbruket κοντά και προς την μεριά της jazz-avant, όμως αυτό δεν είναι το βασικό. Αν και ο καθένας που θ’ ακούσει το άλμπουμ είναι σίγουρο πως θα εστιάσει σε διαφορετικά ηχητικά ζητήματα το σίγουρο είναι ένα. Οι Pink Floyd αποτελούν μια μέγιστη επιρροή για τους Σουηδούς, όσον αφορά στη rock σύνδεση του γκρουπ, κάτι που γίνεται σαφές από την αρχή – από το εναρκτήριο, φερώνυμο, 7λεπτο track. Υπάρχουν οι Doors ακόμη εδώ (“AM/FM”), το κλασικό progressive rock (“Tonabillity”), βεβαίως και πάντα οι e.s.t. (“The Pavlova murders”), ενώ κομμάτια σαν το “Enter the Amazonas” δείχνουν τον τρόπο μέσω του οποίου τα ηχητικά εφφέ μπορούν να αναδειχθούν σε μιαν ύψιστη μουσική βάση, πάνω στην οποία θα μπορέσεις να χτίσεις με γνώση και με φαντασία.

Υπάρχουν στιγμές απογειωτικές στο “Masters of Fog” και άλλες (λίγες) περισσότερο καθησυχαστικές, ενδοσκοπικές θα τις έλεγα, διανθισμένες όμως με στοιχεία «νέας παραδοσιακότητας» (ακόμη και John Fahey ανακαλώ), που λειτουργούν με αμέριστο ενδιαφέρον (καταπληκτικό το “Chain rule formula”).

Οι Tonbruket μετά από μια δεκαετία και μετά από έξι άλμπουμ –το ένα καλύτερο από το άλλο– συνεχίζουν να μας εκπλήσσουν!

CARSTEN DAHL TRINITY: Painting Music [ACT Music + Vision, 2019]

Ο δανός πιανίστας Carsten Dahl είναι πολλά χρόνια στη σκηνή και τη δισκογραφία. Γεννημένος το 1967, ο Dahl έχει συνεργαστεί με μεγάλα ονόματα της σκανδιναυικής σκηνής (Alex Riel, Ed Thigpen, Mads Vinding, Ulf Wakenius…), εμφανίζοντας και αξιοπρόσεκτη προσωπική δισκογραφία. Στο “Painting Music”, το πιο πρόσφατο CD του, ο Dahl, μέσα από το piano-trio του, τους Trinity (Nils Bo Davidsen μπάσο, Stefan Pasborg ντραμς), φέρνει στα μέτρα του, στα nordic μέτρα του, το κλασικό αμερικανικό songbook. Διασκευάζει, δηλαδή, Jerome Kern (“All the things you are”), Harold Arlen (“Somewhere over the rainbow”), Arthur Schwartz (“You and the night and the music”), “Autumn leaves”, μα και Miles Davis (“Solar”, “Blue in green”), ρίχνοντας ανάμεσα ένα πρωτότυπο, ένα σκανδιναυικό παραδοσιακό, αλλά και μια σύνθεση του Nicholas Brodszky, το “Be my love”, που σαν τραγούδι (στίχοι Sammy Cahn) είχε γίνει μεγάλη επιτυχία από τον Mario Lanza.

Μ’ ένα τέτοιο ρεπερτόριο μια μπάντα τής κλάσης των Carsten Dahl Trinity είναι λογικό να διαπρέπει. Και διαπρέπει. Ο απόλυτος προσανατολισμός στο ηχητικό κάλλος, οι χαμηλοί τόνοι, το ρομαντικό-νοσταλγικό-ποιητικό κλίμα, τα παιξίματα, ιδίως στο πιάνο (που αντανακλά και «κλασικές» αναφορές, πέραν των Bill Evans και Keith Jarrett), προσδίδουν στο “Painting Music” εκείνο που μαρτυρά ο τίτλος του. Μια ζωγραφική (διάβαζε ιμπρεσιονιστική) ομορφιά.

KALLE KALIMA – KNUT REIERSRUD: Flying Like Eagles [ACT Music + Vision, 2019]

Ένα «άλλο» άλμπουμ, ένα διαφορετικό άλμπουμ, είναι το “Flying Like Eagles” των Kalle Kalima (ηλεκτρική κιθάρα) και Knut Reiersrud (resonator, ηλεκτρική, lap steel κιθάρες, φυσαρμόνικα). Λέμε για δύο μουσικούς με ήδη μεγάλη και αναγνωρισμένη ιστορία (στο δισκορυχείον υπάρχουν κάμποσα reviews δίσκων, στους οποίους εμφανίζονται), οι οποίοι συνεργάζονται εδώ με τους Phil Donkin μπάσο και Jim Black ντραμς, για την παραγωγή ενός CD… ευρωπαϊκής americana. Τι σημαίνει τούτο; Πως η americana είναι το βασικό πεδίο δράσης του κουαρτέτου, η οποίας όμως (americana) προσαρμόζεται αισθητικώς στο βορειοευρωπαϊκό περιβάλλον.

Οι Kalima-Reiersrud λοιπόν διασκευάζουν στο “Flying Like Eagles” Buffalo Springfield (“For what it’s worth”), Eagles (“Hotel California”), τα παραδοσιακά (ινδιάνικα και άλλα) “Strong wind, deep water, tall trees, warm fire”, “Kiowa lullaby”, “The wayfaring stranger” και “Little one”, καθώς και το “Hurt” του Trent Reznor (που είχαν πρωτοπεί οι Nine Inch Nails).

Το αποτέλεσμα της προσπάθειάς τους είναι πολύ καλό, δηλαδή έξοχο! Οι Kalima-Reiersrud δεν περιφέρονται ασκόπως σε «θολά» ή παρηκμασμένα ηχητικώς τοπία – κάνουν εντελώς το αντίθετο. Οικοδομούν νέα πλαίσια, μελωδικά, αναπτυξιακά (των μελωδιών τους), ηχοχρωματικά, οργανοπαικτικά, τα οποία εκ πρώτης σε ξαφνιάζουν, αφού δεν μπορείς άμεσα να τα ταυτίσεις με την americana. Μπορεί να υπάρχει φυσικά η lap-steel κιθάρα, που «βγάζει μάτι», όμως δεν αρκεί από μόνη της για να αποδώσει τα ιστορικά χαρακτηριστικά του στυλ.

Είναι, λοιπόν, η περιπλάνηση των Kalima-Reiersrud και των υπολοίπων μουσικών εκείνη που προσφέρει στο “Flying Like Eagles” τα δικά του ψυχεδελικά vibes, κάνοντας πασίγνωστα θέματα, όπως το “Hotel California”, να εμφανίζονται κάπως σαν πρωτάκουστα (και τούτο δίχως να εξαφανίζεται η κλασική αρμονική δομή τους).

Σπουδαίοι μουσικοί, που «παίζουν» με όλα τα συστατικά των βασικών σκοπών αναπλάθοντάς τα (τα συστατικά) και δίνοντάς του ένα νέο πρόσωπο, μια καινούρια αίγλη.

Πείτε την fusion την americana που ακούγεται εδώ, πείτε την nordic, πείτε την ιδιωματική, πείτε την όπως θέλετε... όμως, όπως και να την πείτε το σύνολο δεν αλλάζει.

Το “Flying Like Eagles” είναι ένα σπουδαίο CD, οδηγημένο από παικταράδες.

KLAUS PAIER – ASJA VALCIC: Vision for Two / 10 Years [ACT Music + Vision, 2019]

Αυστριακός ακορντεονίστας (και μπαντονεονίστας) είναι ο Klaus Paier και κροάτισσα τσελίστρια είναι η Asja Valcic – δύο μουσικοί, που συνεργάζονται σε σχήμα ντουέτου από δεκαετίας, και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο ονοματίζουν το τελευταίο άλμπουμ τους “Vision for Two / 10 Years”. Η δισκογραφική επικοινωνία των Paier-Valcic ξεκινά με το CD “À Deux”, το 2009, για να καταλήξει στο παρόν “Vision for Two”, περνώντας από ποικίλες ενδιάμεσες γόνιμες προτάσεις, στις οποίες προβάλλονταν και εξακολουθούν να προβάλλονται classic, ethnic, jazz και folk ηχοχρώματα.

Επί του προκειμένου καταγράφονται δέκα πρωτότυπες συνθέσεις, μέσης διάρκειας, οι οποίες διατηρούν αυτήν την βαθιά και κάπως μελαγχολική προσέγγιση τού ντουέτου, που πιάνει κορυφή με το θρηνητικό σχεδόν “Angela” (σύνθεση του Paier).

Υπάρχουν βεβαίως και tracks στο “Vision for Two”, που ακούγονται... εξωστρεφή στ’ αυτιά μου, αλλά σε κάθε περίπτωση η Paier και ο Valcic, έχουν προσαρμόσει το βασικό σώμα των συνθέσεών τους προς μιαν αισθητική-συναισθηματική κατεύθυνση, που εκπέμπει πάντα στιβαρά vibes.

Δεν πρόκειται ακριβώς για μουσικές, τις οποίες θα μετέδιδαν (παλαιά) τα ραδιόφωνα μόνον τη Μεγάλη Παρασκευή (υπάρχει και χαρούμενο «μοσταρτ-ικό» θέμα εδώ), αλλά, οπωσδήποτε, έχουμε να κάνουμε με κάτι, που κυλάει σε «σοβαρούς» τόνους – με τις αναφορές σε Mozart (“Mozart incognito”) και σε Debussy (“Dans l’esprit de Debussy”), απλώς, να το υπογραμμίζουν.

IIRO RANTALA: My Finnish Calendar [ACT Music + Vision, 2019]

Άσσος φινλανδός πιανίστας, με ιστορία και εκτεταμένη δισκογραφία, όπως και με κάμποσες παρουσίες στην ACT (μαζί με Michael Wollny, Viktoria Tolstoy, Ulf Wakenius κ.ά.), ο Iiro Rantala έχει καινούριο CD, το οποίον αποκαλεί “My Finnish Calendar”. Σ’ αυτό το άλμπουμ ο Rantala γράφει και παρουσιάζει δώδεκα συνθέσεις του για πιάνο, οι οποίες αντιστοιχούν σε κάθε έναν από τους δώδεκα (φινλανδικούς) μήνες του χρόνου. Οι τίτλοι τους είναι προφανείς: “January”, “February”, “March”, “April” κ.ο.κ.

Δεν θα ήταν άστοχο αν λέγαμε πως οι (φινλανδικοί) μήνες είναι εκείνοι που καθορίζουν τις μουσικές του Rantala. Και για να μας βοηθήσει να παρακολουθήσουμε όσα ακούγονται εδώ επιλέγει, ο ίδιος, να σημειώσει μερικά λόγια για κάθε έναν απ’ αυτούς. Χοντρικώς (και με δικά μας λόγια):

Ιανουάριος: Θλιβερός μήνας. Συνδέεται με την αποτοξίνωση από τις γιορτές των Χριστουγέννων. Πολλοί Φινλανδοί απέχουν από το αλκοόλ τον Γενάρη και αυτό δεν τους κάνει πιο ευτυχισμένους. Φεβρουάριος: Χιόνια, χιόνια και πάλι χιόνια. Παιγνίδια με τα χιόνια... Μάρτιος: Οι Φινλανδοί είναι κουρασμένοι από τον παρατεταμένο χειμώνα και ο Μάρτιος είναι ένας μήνας κάπως μεταβατικός. Υπάρχουν πολλά γενέθλια τον Μάρτιο στην Φινλανδία και πολλοί Φινλανδοί ονειρεύονται να περάσουν την άνοιξη στο Παρίσι. Απρίλιος: O Απρίλιος είναι ο μήνας με τις περισσότερες αυτοκτονίες στη χώρα. Αν έχεις φίλους Φινλανδούς μην ξεχνάς να τους τηλεφωνήσεις τον Απρίλη... Μάιος: Τον Μάιο οι Φινλανδοί προγραμματίζουν το καλοκαίρι τους. Ιούνιος: Ο Ιούνης είναι ακόμη κρύος και βροχερός. Οι μαθητές ξεκινούν τις διακοπές τους και όλοι προσπαθούν να κλείσουν ένα σύντομο ταξίδι στην Ελλάδα, αλλά δεν το καταφέρνουν. Ιούλιος: Τον Ιούλη η Φινλανδία κατεβάζει ρολά. Είναι ο μήνας των διακοπών. Αύγουστος: Μπορεί ο Αύγουστος να είναι ο ωραιότερος φινλανδικός μήνας, από πλευράς κλίματος, αλλά αυτό τον μήνα ξεκινάνε τα σχολεία και ο κόσμος ξαναπηγαίνει στις δουλειές του. Σεπτέμβριος: Ωραία η φύση, και μ’ έναν αδιόρατο ρομαντισμό να κυριαρχεί σε τοπία και ανθρώπους. Οκτώβριος: Οι Φινλανδοί προετοιμάζονται για τον χειμώνα και όλα δουλεύουν προς αυτή την κατεύθυνση. Νοέμβριος: Πέφτει το σκοτάδι. Μια καταθλιπτική κατάσταση. Δεκέμβριος: Τα Χριστούγεννα αποτελούν την κορυφαία οικογενειακή γιορτή των Φινλανδών. Εξάλλου και ο Santa Claus είναι Φινλανδός...

Φανταστείτε τώρα τις πιανιστικές μουσικές του Ranatala, που θα έρθουν να «κουμπώσουν» με όλο αυτό το περιγραφόμενο σκηνικό. Και όχι, δεν θα πέσετε έξω...

DAVID HELBOCK: playing John Williams / Piano Works XIV [ACT Music + Vision, 2019]

Ο αυστριακός πιανίστας David Helbock, ο οποίος πέρυσι είχε δώσει το αξιόλογο “Tour d´Horizon / from Brubeck to Zawinul”, μαζί με το σχήμα του τους Random Control (υπάρχει σχετικό review στο δισκορυχείον), επανέρχεται τώρα με το πολύ ιδιαίτερο, σόλο-πιάνο, “Playing John Williams” (το δέκατο τέταρτο άλμπουμ τής σειράς τής ACT “Piano Works”). Εδώ, ο Helbock μεταφέρει στο πιάνο συνθέσεις τού αμερικανού κινηματογραφικού συνθέτη John Williams, μ’ έναν δικό του, προσωπικό, τρόπο. Και λέμε για μερικές από τις πιο διάσημες δημιουργίες τού κορυφαίου cine-scorer, αφού στο ρεπερτόριο τού Αυστριακού χωράνε «τα πάντα», δηλαδή και ο “Harry Potter”, και o “E.T.”, και η «Λίστα του Σίντλερ», και ο «Σούπερμαν», και το “Star Wars”, και o “Indiana Jones”, και η «Διάσωση του Στρατιώτη Ράιν», και το “Jurassic Park”, και τα «Σαγόνια του Καρχαρία...

O Helbock είναι μεγάλος διασκευαστής – κάτι που το είχε αποδείξει και στο περσινό του άλμπουμ, όταν είχε αναμετρηθεί υπερ-επιτυχώς με συνθέσεις των Abdullah Ibrahim, e.s.t., Joaquín Rodrigo, Chick Corea, Herbie Hancock, Paul Desmond, Keith Jarrett, Joe Zawinul... Έτσι λοιπόν, και στο δέκατο τέταρτο “piano works”, ο Αυστριακός έχει να προτείνει τις δικές του εναρμονίσεις (για πιάνο) όλων αυτών των πασίγνωστων συνθέσεων τού John Williams, μέσα από τις οποίες (εναρμονίσεις) αναδεικνύεται, από τη μια μεριά, η δική του εκτελεστική δεινότητα και, από την άλλη, η σπάνια μελωδική φλέβα τού αμερικανού συνθέτη.

Ο Helbock γνωρίζει, επίσης, το εξής βασικό. Πως μόνον αν αφήσεις απείραχτο τον πυρήνα των πρωτότυπων θα μπορείς να ελπίζεις στην πλήρη αποδοχή των διασκευών σου (από κοινό και κριτική). Γιατί, αν όλα τούτα τα κλασικά κινηματογραφικά θέματα κομματιαστούν και αποσυντεθούν, δίχως να μπορεί εύκολα και άμεσα να αναγνωριστούν, τότε... γεννάται θέμα.

Βεβαίως και υπάρχει μια προσωπική προσέγγιση εδώ (από την οποία δεν απουσιάζει ο αυτοσχεδιασμός), όμως σε κάθε περίπτωση οι μελωδίες του John Williams είναι εκείνες που ξέρουμε όλοι, και μάλιστα αναπτυγμένες, δυναμικά, στην πιο καθαρή μορφή τους.

BLACK STRING: Karma [ACT Music + Vision, 2019]

Οι Black String είναι ένα σύγχρονο (νοτιο)κορεάτικο ethnic-fusion γκρουπ, που επανέρχεται στα πράγματα, και στην ACT, μετά το “Mask Dance” του 2016, μ’ ένα καινούριο άλμπουμ. Η νέα κυκλοφορία έχει τίτλο “Karma” και ακούγονται σ’ αυτήν οι Yoon Jeong Heo geomungo, Jean Oh κιθάρα, ηλεκτρονικά, beat mixing (σ’ ένα track), Aram Lee daegeum, yanggeum, tungso, danso, taepyeongso, Min Wang Hwang φωνή, janggu, κρουστά, taepyeongso, όπως και ο γνωστός μας Nguyên Lê κιθάρες (σε δύο tracks) σε ρόλο guest. Όλα αυτά τα όργανα με τα παράξενα ονόματα είναι κορεάτικα παραδοσιακά προφανώς (το geomungo είναι zither, το daegeum και το danso είναι φλάουτα από μπαμπού, το yanggeum μοιάζει με dulcimer κ.ο.κ), τα οποία συμμετέχουν, επί ίσοις όροις στις ενοργανώσεις.

Το αποτέλεσμα, η μείξη που επιτυγχάνουν οι κορεάτες μουσικοί είναι εντυπωσιακή! Όλα τα κομμάτια διαθέτουν κάτι... εξώκοσμο στην ανάπτυξή τους (τουλάχιστον για εμάς τους δυτικούς ακροατές, ή έστω για κάποιους, πολλούς, από εμάς), αναδεικνύοντας παραλλήλως και τις τοπικές ηχητικές ιδιαιτερότητες (φωνητικές-ενοργανικές), εντάσσοντάς τες, την ίδιαν ώρα, και σ’ ένα ευρύτερο πλάνο, το οποίο ορίζεται, τακτικά, από την jazz και το rock.

Να σημειώσουμε, επίσης, και το εξής (γνωστόν). Πως οι παραδοσιακοί ήχοι τής Άπω-Ανατολής, ενώ είναι προφανώς λαϊκοί, με ισχυρά στοιχεία πνευματικότητας, για το μη εξοικειωμένο δυτικό αυτί μπορεί να ακούγονται και κάπως σαν... avant-garde. (Δεν ήταν τυχαίο, εξάλλου, το ενδιαφέρον των δυτικών συνθετών της πρωτοπορίας, στο... να εντάξουν στοιχεία αυτών ακριβώς των απω-ανατολίτικων ήχων στις συνθέσεις τους από παλαιά, άκου John Cage, David Tudor, Karlheinz Stockhausen κ.ά.). Και κάπως έτσι το “Karma” ολοκληρώνει τον ρόλο του. Με το να ταράζει τα νερά, προτείνοντας ένα απολύτως πρωτότυπο και σύγχρονο fusion, που δυνητικά ενδιαφέρει απαξάπαντες. Και τον... αβαντγκαρντίστα ακροατή, και εκείνον που ενδιαφέρεται περισσότερο για τους παραδοσιακούς ήχους, και φυσικά όλους τους ενδιαμέσους. 

Η ACT Music + Vision εισάγεται από την AN Music