Τετάρτη 2 Οκτωβρίου 2019

ΚΡΙΣΤΟΦΕΡ ΚΙΝΓΚ «ηπειρώτικο μοιρολόι»: μια κριτική ματιά σ’ ένα βιβλίο που έκανε μεγάλη εντύπωση τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Αμερική

Πριν μερικούς μήνες (ήταν 6 Δεκεμβρίου 2018) είχαμε κάνει εδώ στο δισκορυχείον μιαν ανάρτηση, η οποία είχε τίτλο «o Christopher King, o Μάκης Μηλάτος, ο κλαριντζής Κίτσος Χαρισιάδης, τα ηπειρώτικα δημοτικά εξ Αμερικής και άλλα διάφορα...». Σ’ εκείνο το κείμενο είχαμε ασκήσει μία πρώτη κριτική στο βιβλίο τού Κινγκ Ηπειρώτικο Μοιρολόι δίχως να το έχουμε διαβάσει (το σημειώναμε αυτό), ορμώμενοι από ορισμένα αποσπάσματα (δημοσιευμένα στο διαδίκτυο), που είχαν πέσει στην αντίληψή μας. Η κριτική εκείνη, στο σύνολό της, δεν είχε να κάνει μόνο με το βιβλίο του Κινγκ, είχε να κάνει και με άλλα σχετικά θέματα, ενώ, όσον αφορά στα αποσπάσματα του βιβλίου, γύρω από τα οποία είχαν διατυπωθεί ορισμένες σκέψεις, θα λέγαμε τώρα –έχοντας πλέον την πλήρη εικόνα της εργασίας– πως δεν είχαμε υποπέσει σε κάποιο χοντρό λάθος, δεν είχε υπάρξει κάποια μεγάλη... αδικία. Καλώς είχαν εντοπιστεί όσα σημεία εντοπίστηκαν και καλώς, τώρα, θα επανέλθουμε, για να βαθύνουμε εκείνες τις παρατηρήσεις, όπως και για να προσθέσουμε καινούριες. Όποιος ενδιαφέρεται να συμβουλευθεί εκείνη την ανάρτηση, μπορεί να «πατήσει» το παρακάτω link: https://diskoryxeion.blogspot.com/2018/12/o-christopher-king-o.html 
O Αμερικανός Κρίστοφερ Κινγκ (Christopher King) είναι λοιπόν ένας παθιασμένος ερευνητής των παλαιών, ηχογραφημένων μουσικών, εκείνων δηλαδή που αποτυπώθηκαν σε δίσκους 78 στροφών. Εδώ και μια 20ετία περίπου συναντάμε το όνομά του σε πλήθος δίσκων που αφορούν σε προπολεμικές ηχογραφήσεις, blues (Charley Patton) κατ’ αρχάς, μα και country-μουσική των Απαλαχίων (The Red Fox Chasers, The Dixon Brothers), cajun, όπως και παραδοσιακών σκοπών από την Ελλάδα και την Αλβανία στη συνέχεια.
Σε σχέση με τις μουσικές της χώρας μας ο Κρίστοφερ Κινγκ έχει επιμεληθεί τις εξής συλλογές: «Beyond Rembetika: The Music and Dance of the Region of Epirus» [UK. JSP, 2012], «Five Days Married & Other Laments: Song and Dance from Nothern Greece, 1928-1958» [USA. Angry Mom Archives, 2013], «Alexis Zoumbas: A Lament for Epirus» [USA. Angry Mom Archives, 2014], «Why the Mountains are Black: Primeval Greek Village Music 1907-1960» [USA. Third Man Records, 2016] και «Kitsos Harisiadis: Lament In A Deep Style 1929-1931» [USA. Third Man Records, 2018], ενώ έχει κυκλοφορήσει ως γνωστόν πια και το βιβλίο Lament from Epirus: An Odyssey into Europe’s Oldest Surviving Folk Music [W. W. Norton & Company, May 29, 2018], που εσχάτως μεταφράστηκε και τυπώθηκε και στην Ελλάδα υπό τον τίτλο Ηπειρώτικο Μοιρολόι: Οδοιπορικό στην αρχαιότερη δημώδη ζωντανή μουσική της Ευρώπης [Δώμα, Δεκέμβριος 2018]. Το βιβλίο, που έχει κάνει τουλάχιστον άλλη μία ανατύπωση, τον προηγούμενο Μάρτιο (τέσσερις χιλιάδες αντίτυπα συνολικώς), είναι οπωσδήποτε και ένα επιτυχημένο, από εμπορικής πλευράς, μουσικό βιβλίο.  

Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/articles/book_articles/253729/ipeirotiko-moiroloi-mia-kritiki-matia-sto-vivlio-toy-kristofer-kingk

3 σχόλια:

  1. Σχόλια από το fb...

    Misouridis Giannis
    Ερώτημα τί είναι τελικά μελετητής και τί είναι "μελέτη"...

    Spiros Boikos
    Είναι ενδιαφέρον φαινόμενο ο Κίνγκ, κατά τη γνώμη μου περισσότερο αναφορικά με την κοινωνία στην οποία διαμορφώθηκε και λιγότερο για να μάθουμε κάτι νέο για την ελληνική μουσική. Δεν έχω διαβάσει ακόμα το βιβλιο (εδώ μπαίνει ένα αστείο σε σχέση με το Γαβρά, αλλά προχωράω), έχω παρακολουθήσει βίντεο του Κινγκ να το παρουσιάζει. Η αίσθηση μου είναι ότι το θέμα του είναι βασικά ο ίδιος ο Κινγκ και τα αδιέξοδα του που τον οδηγούν να ψάξει (και να ανακαλύψει) μια εδέμ ή μια ατλαντίδα. Η εξήγηση του φαινομένου είναι σύνθετη, αλλά δεν είναι μόνος του σε αυτή την αναζήτηση, είναι μια υπαρκτή τάση στις δυτικές κοινωνίες, υποθέτω η ίδια που έστελνε τους χίπηδες στα Μάταλα ή το Μαρόκο. Είναι σαν να εντόπισε προσωπικά το σημείο που τα πράγματα πήγαν κατά διαόλου (το βινύλιο) και να κλείδωσε στο πριν. Ελαφρώς παρεξηγήθηκα λίγο (ως Έλλην), γιατί το όλο πράγμα δίνει μια αίσθηση φετιχισμού, που την έχω δει και σε άλλους αγγλοσάξωνες ταξιδεύοντας μαζί τους στα Βαλκάνια. Το θετικό της όλης υπόθεσης νομίζω ότι είναι ότι μας οδηγεί να σκεφτούμε εμείς πως βλέπουμε τον εαυτό μας, τον πολιτισμό μας κλπ. Αν αντιπαραβάλουμε πχ την οπτική του Κινγκ για την Ήπειρο με την οπτική του Θόδωρου Αγγελόπουλου, με την οπτική των ίδιων των μουσικών της Ηπείρου, των κατοίκων της Ηπείρου, με τις αναπαραστάσεις της Ηπείρου στα ΜΜΕ κλπ διαμορφώνεται ένα πεδίο εντός του οποίου μπορούν να τεθούν γόνιμα ερωτήματα κατά τη γνώμη μου.

    Νίκος Βουρεκάς
    Όπως και αν έχει, αναφορικά με τα πιθανά αδιέξοδα του δηλαδή - και ό,τι ίσως τον οδηγεί στο "να ψάξει (και να ανακαλύψει) μια εδέμ ή μια ατλαντίδα", δεν πρέπει να αψηφούμε τον ψυχικό αντίκτυπο που θα είχαν πάνω του τα πρώτα ακούσματα των Ηπειρώτικων.
    Αυτή η ανεξήγητη συγκίνηση, όπως λέει και ο Φώντας, έχει την ανάγκη κάπου να στηριχθεί, και κάπως έτσι ίσως να οδηγείται (όπως πολλοί απ' εμάς άλλωστε) σε μια εξιδανίκευση και μια μυθολογία γύρω από την Ήπειρο.
    Το κρίσιμο ζήτημα εδώ είναι το τι γίνεται (και το τι κάνεις) όταν η πραγματικότητα φέρνει κάποια στιγμή την βίαια απομυθοποίηση - ένας άλλος ψυχικός κλονισμός, προς την αντίθετη κατεύθυνση αυτή την φορά - που συχνά συνοδεύεται και από την σχετική άμβλυνση της πρωταρχικής συγκίνησης. Οι περισσότεροι δογματισμοί, είτε στην πολιτική, είτε στην τέχνη γενικότερα, νομίζω ότι ξεκινούν απ' αυτό.

    Spiros Boikos
    συμφωνώ απόλυτα. Νομίζω ότι η λύση απέναντι στην μυθοποίηση είναι κατ'αρχήν η επικοινωνία και η έρευνα, το να κουβεντιάζουμε για την κατάσταση μας, να την ψάχνουμε και να ακούμε τους ενδιαφερόμενους (εν προκειμένω τους ηπειρώτες, αλλά και τους υπόλοιπους εν γένει). Ως προς αυτό νομίζω ότι ο Κινγκ (άθελα του μάλλον) λειτουργεί σαν ένας καθρέφτης. Τώρα η μουσική, πχ ένα μοιρολόι, έχει τη λειτουργία του, νομίζω μας μιλάει ακόμα, αρκεί να το ακούμε για αυτό που φιλοδοξεί να είναι, όχι περισσότερα ή λιγότερα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Aris Karampeazis
      Πολύ σωστά. Και ως προς την pop δεν τον θεωρώ καν ελιτιστή, αλλά φοβικό έως μίζερο. Κακό το παράδειγμα, αλλά θυμίζει την περσόνα του Χάρη Ρωμα στο ‘καφέ της χαράς’ θεωρώ με όλα αυτά που λέει στον πρόλογο και γενικά όπου παίρνει θέση. Ως ερευνητής σαφώς και τα πάει καλύτερα

      Ζουλιάν Μπάλστον
      Εξωτικοποιεί μια λαϊκή κουλτούρα. Με τον ίδιο τρόπο που κάνουν με τους τσιγγάνους άλλοι λαοί. Η μυστηριώδης άσπιλη Ήπειρος, η αρχαία Ελλάδα, η ανόθευτη αυθεντική μουσική κουλτούρα με ρίζες μυστικιστικές αιώνιες. Σε πλήρη αντίθεση με την πολιτισμένη δύση που έχει χάσει την αυθεντικότητα της. Ο Eduard Said θα έγραφε τόμους πάνω σε τέτοιες είδους έρευνες
      Η μουσική που έχει εκδώσει στα cd έχει ρίζες παλαιές, όπως κάθε τροπική μουσική. Σε αυτή την περίπτωση κυρίως η χορωδιακή πολυφωνική, που είναι σπάνιο φαινόμενο και υπάρχει σε ελάχιστες κουλτούρες ανά τον πλανήτη. Η πλήρης μορφή όμως της Ηπειρωτικής μουσικής, με τις κομπανίες. Έχει τις ριζες της στην Αληπασαδίτικη εποχή το πολύ. Σε αυτήν την μορφή, το Ηπειρωτικό τραγούδι, όχι απλά δεν είναι συντηρητικό αλλά είχε μια πρωτοφανή εκδήλωση δημιουργικότητας και πρωτοπορίας. Ξεπερνώντας αρκετά τα όρια του φολκλόρ. Υπάρχουν τραγούδια με επώνυμους δημιουργούς λ.χ. Κάτι σπάνιο σε λαϊκές μουσικές
      Να'ναι καλά ο άνθρωπος βέβαια, να βγάζει δίσκους με σπάνιες ηχογραφήσεις. Αλλά το βιβλίο του είναι πιο οριενταλιστικό κι από ευρωπαϊκό πίνακα της Ναπολεόντιας εποχής. Άμα δεν βλέπει κανείς μια κουλτούρα με ταξικά και ρεαλιστικά πρότυπα, τότε το βιβλίο καταλήγει μυθιστόρημα. Δυστυχώς αυτή η μυθιστοριματικού τύπου έρευνα, επηρεάζει και τους ντόπιους ερευνητές

      Διαγραφή
  2. John Philip Sousa (1854 – 1932)

    These talking machines are going to ruin the artistic development of music in this country. When I was a boy… in front of every house in the summer evenings, you would find young people together singing the songs of the day or old songs. Today you hear these infernal machines going night and day. We will not have a vocal cord left. The vocal cord will be eliminated by a process of evolution, as was the tail of man when he came from the ape.

    ΑπάντησηΔιαγραφή