ΦΕΔΕΡΙΚΟ ΓΚΑΡΘΙΑ ΛΟΡΚΑ «ΜΑΤΩΜΕΝΟΣ ΓΑΜΟΣ» σε νέα μετάφραση από τα ισπανικά

Ο «Ματωμένος Γάμος» (1932) είναι ένα διαχρονικό και αγαπημένο θεατρικό έργο τού Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα (1898-1936).

Στην Ελλάδα ο «Ματωμένος Γάμος» έγινε γνωστός από νωρίς, καθώς από την δεκαετία του ’40 ήδη ο Γιώργος Σεβαστίκογλου και ο Νίκος Γκάτσος δίνουν τις πρώτες μεταφράσεις, με το έργο να ανεβαίνει αρχικώς το 1948 από το Θέατρο Τέχνης (στη μετάφραση του Γκάτσου), με τα σκηνικά του Γιάννη Τσαρούχη, τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι και φυσικά με τη σκηνοθεσία του Καρόλου Κουν. Όλοι επίσης γνωρίζουμε τα τραγούδια του Χατζιδάκι, που γράφτηκαν για τον «Ματωμένο Γάμο» και που τυπώθηκαν σε δίσκο, πολλά χρόνια αργότερα, το 1965, όταν τα τραγούδησε ο Λάκης Παππάς («Τώρα νυφούλα μου χρυσή», «Γύρνα φτερωτή του μύλου», «Είσουν καμάρι της αυγής» κ.λπ.). Φυσικά ο «Ματωμένος Γάμος» μεταφράστηκε κι άλλες φορές στα ελληνικά όλα τα επόμενα χρόνια, έως και τις μέρες μας (Κώστας Κοτζιάς, Ερρίκος Μπελιές, Κωνσταντίνος Κυριακός κ.ά.), ενώ και το θεατρικό ανεβαίνει και αυτό μέσα στα χρόνια, ως ένα κλασικό πλέον έργο τού διεθνούς ρεπερτορίου.

Φαίνεται λοιπόν, κι έτσι είναι, κι έτσι θα πρέπει να είναι, πως ο «Ματωμένος Γάμος» απασχολεί επί μονίμου βάσεως την θεατρική ή την περί το θέατρο ομήγυρη, και εξ αιτίας αυτού ένα νέο βιβλίο, μία νέα μεταφραστική προσέγγιση τού λόγου τού ισπανού ποιητή και δραματουργού έρχεται να προστεθεί στις όποιες και όσες προηγούμενες, διεκδικώντας το ενδιαφέρον και την προσοχή μας. Λέμε, φυσικά, για την πρόσφατη έκδοση (Ιούνιος 2020) «Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα / Ματωμένος Γάμος» σε μετάφραση από τα ισπανικά, εισαγωγή και σχόλια τού Μιχάλη Κλαπάκι, που κυκλοφορεί, τώρα, από τις εκδόσεις Σκαρίφημα.

Το βιβλίο αυτό έχει κάποια ειδικά χαρακτηριστικά, άρα κι έναν αναφαίρετο λόγο ύπαρξης. 

Τούτο οφείλεται όχι μόνον στη μετάφραση του Μ. Κλαπάκι (μαζί με τα επεξηγηματικά σχόλιά της), που διαθέτει κάποια ιδιαίτερα στοιχεία (θα πούμε στη συνέχεια), μα και στα όσα προηγούνται του «Ματωμένου Γάμου». 

Αναφερόμαστε, κατά πρώτον, στην 56 σελίδων Εισαγωγή (γραμμένη από τον μεταφραστή), η οποία έχει πολυποίκιλο ενδιαφέρον. Ενδιαφέρον και για τον απλό αναγνώστη, που φιλοδοξεί να πληροφορηθεί... γύρω από το έργο, μα και για τον πιο εμπεριστατωμένο θεατρόφιλο και μελετητή, που θα βρει άκρως ενδιαφέρον το κεφάλαιο τής Εισαγωγής «Μια Προσπάθεια Ανάλυσης» και στο οποίον ο Μ. Κλαπάκις καταπιάνεται με την ανάλυση, ανά Πράξη και ανά Εικόνα, του «Ματωμένου Γάμου».
Στις πρώτες, δε, σελίδες της Εισαγωγής διαβάζουμε για τις επιρροές τού Φ. Γ. Λόρκα («πέρα από κάθε αμφιβολία ο Λόρκα έχει μελετήσει σε κάθε λεπτομέρειά της την ελληνορωμαϊκή τραγωδία»), για την πορεία τού ισπανικού θεάτρου, πριν από την γέννηση τού Λόρκα, όπως και στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, για τους μεγαλύτερους σε ηλικία, αλλά και συγχρόνους με τον Λόρκα, λογοτέχνες, δραματουργούς κ.λπ. Ramón del Valle-Inclán (1866-1936) και Miguel de Unamuno (1864-1936), που έπαιξαν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωσή του (ο Λόρκα απαξιώνει τον πρώτο και εγκωμιάζει τον δεύτερο) και άλλα τινά. Γενικώς μία πολύ κατατοπιστική εισαγωγή, η οποία φέρνει σιγά-σιγά τον αναγνώστη στο κλίμα της εποχής, που θα διαδραματιστεί εν τέλει ο «Ματωμένος Γάμος» (ένα δημοκρατικό ξέφωτο, στη δεκαετία του ’30, ανάμεσα σε μια δικτατορία και τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο, που θα οδηγούσε σε μια νέα δικτατορία).

Και είναι από την σελίδα 67 έως και την σελίδα 188, όταν ο Μ. Κλαπάκις καταγράφει την μετάφραση και τον εμπεριστατωμένο σχολιασμό του (παραθέτονται 104 επεξηγηματικές σημειώσεις) πάνω στον «Ματωμένο Γάμο», την ίδιαν ώρα όπου με ξεχωριστή προσοχή μεταφράζονται-αποδίδονται και τα τραγούδια του έργου (οι οκτασύλλαβοι στίχοι είναι θαυμάσιοι), που μέσω τής επιτυχούς ομοιοκαταληξίας τους, μεταφέρουν –υποθέτουμε όλοι εμείς, που δεν γνωρίζουμε το πρωτότυπο κείμενο– την αύρα και τον ρυθμό του.

Μία πολύ ενδιαφέρουσα έκδοση συνολικώς, αφιερωμένη σε ένα από τα θεατρικά έργα-φανούς του 20ου αιώνα.

Επαφή: www.skarifima.com