FERDINAΝDO ROMANO, EH3, JACOB YOUNG / DAVID ROTHENBERG / SIDIKI CAMARA εξαιρετικά τζαζ άλμπουμ από την Ιταλία και την Νορβηγία

FERDINAΝDO ROMANO: Totem [Losen Records, 2020]

Όπως έχουμε γράψει κι άλλη φορά, η νορβηγική εταιρεία Losen Records έχει και μιαν άκρη στην Ιταλία και όχι σπανίως μάς τροφοδοτεί και από ’κει με ενδιαφέροντα άλμπουμ. 

Το πιο πρόσφατο ιταλικό άλμπουμ τής Losen είναι το “Totem” τού κοντραμπασίστα Ferdinando Romano, που περιλαμβάνει οκτώ συνθέσεις (όλες του Romano) και που είναι ηχογραφημένο στο Cavalicco του Udine (βορειοανατολική Ιταλία). Στην ηχογράφηση τού “Totem” συμμετέχει ένα πολύ γνωστό όνομα, ο τρομπετίστας Ralph Alessi (με προσωπικό άλμπουμ προσφάτως στην ECM και άλλα πολλά), ενώ συμβάλλουν επίσης οι Tommaso Iacoviello φλούγκελχορν, Simone Alessandrini άλτο, σοπράνο σαξόφωνα, Nazareno Caputo βιμπράφωνο, μαρίμπα, Manuel Magrini πιάνο και Giovanni Paolo Liguori ντραμς.

Ένα από τα βασικά ατού τού “Totem” είναι πως εδώ έχουμε να κάνουμε με συνθέσεις – με αληθινές euro-jazz συνθέσεις, με αρχή, μέση-ανάπτυξη, και τέλος. Εννοούμε πως ο Romano είναι ένας ολοκληρωμένος συνθέτης, και μάλιστα ένας... Ιταλός ολοκληρωμένος συνθέτης. Το «Ιταλός» θέλουμε να πούμε δεν κρύβεται, είναι σαφές, βασικό, κύριο και βγαίνει πάνω από κάθε track. Υπάρχει λοιπόν μιαν έφεση στη μελωδία, που είναι εμπεριστατωμένη και βαθιά, και βεβαίως υπάρχει ο λυρισμός και η αποτύπωσή του στα μουσικά μέτρα. Κι επειδή αυτός ακριβώς ο λυρισμός θέλει το χώρο του για να φανερωθεί και ν’ απλωθεί οι διάρκειες των συνθέσεων του Romano δεν είναι μικρές (κάπου υπάρχει και μια σουίτα ανάμεσα). Υπάρχουν λοιπόν 11λεπτα, 9λεπτα, και 8λεπτα tracks εδώ, και κυρίως υπάρχει η αίσθηση ενός μεσαίου γκρουπ, που έχει διαμορφωθεί με τέτοιον τρόπο ώστε να μπορεί να προκύψει μια ποικιλία χρωμάτων, που να παραπέμπει σε διαφορετικές φάσεις της σύγχρονης jazz. Γιατί, άλλες παράμετροι ανακαλούνται όταν κυριαρχεί το βιμπράφωνο, με το πιάνο, το μπάσο και τα ντραμς, άλλες όταν κυριαρχεί η μαρίμπα, και άλλες όταν κυριαρχούν το πιάνο με τα πνευστά.

Σε κάθε περίπτωση έχει γίνει πολύ προσεγμένη δουλειά στις ενορχηστρώσεις, στο “Totem”, με τις συνθέσεις να εκμεταλλεύονται στο έπακρο τις δυνατότητες όλων των συμμετεχόντων και φυσικά του Alessi (που «γεμίζει» έξοχα στο “Wolf Totem” π.χ.), δημιουργώντας, γενικώς, μαγικές καταστάσεις (“Sea crossing part 1” και “Part 2”).

Ένα πολύ καλό, θα το έλεγα «ποιητικό» άλμπουμ σύγχρονης, ευρωπαϊκής jazz, από έναν συνθέτη, τον Ferdinando Roamano, και από μια ομάδα οργανοπαικτών για τους οποίους η λέξη «ρέκτης-ρέκτες» επιβάλλεται.

EH3: Improve Reality [Losen Records, 2020]

Είχα κάποιο καιρό ν’ ακούσω ένα κλασικό fusion άλμπουμ, από παίκτες με καταφανή (παικτική) αξία. Συνέβη, μέσω του παρόντος νορβηγικού σχήματος που αποκαλείται ΕΗ3 και που απαρτίζεται από τους Erland Helbø κιθάρα, Frode Ågedal Berg μπάσο και Erik Smith ντραμς, με τον Kristian Wentzel να βοηθά στα keyboards σε τρία κομμάτια. Όλα τα tracks που ακούγονται εδώ, και τα οκτώ, είναι πρωτότυπα, και ακουμπούν, ή μάλλον ταυτίζονται, με τα κλασικά διδάγματα του στυλ. Για να μην γράφουμε εμείς ποια είναι αυτά τα «διδάγματα», ας τα αντιγράψουμε από τις σημειώσεις τού κιμπορντίστα Brynjulf Blix στο gatefold: Mike Stern, Tribal Tech, Allan Holdsworth, Pat Metheny, Terje Rypdal και Jon Eberson. Ποιος είναι ο τελευταίος, αν απορείτε; Υπάρχει ξεχωριστό παλαιό ποστ στο δισκορυχείον (από το 2010), εκεί όπου σημειώναμε μεταξύ άλλων: «Μπορεί ο Terje Rypdal να μαζεύει όλο το χαρτί στη Νορβηγία, όμως θα ήταν ασυγχώρητο λάθος η απαλοιφή του ονόματος τού Jon Eberson από τους υψηλούς κιθαριστικούς θρόνους. Καταπληκτικός παίκτης, με μακρυά ιστορία στο fusion, o Jon Eberson ξεκίνησε στα early seventies, οδηγώντας κάποια στιγμή ένα εξαιρετικό σχήμα της εποχής, τους Moose Loose, το άλμπουμ των οποίων “Elgen Er Løs” [Mai] από το 1974 αποτελεί, συν τοις άλλοις, ύπατο κιθαριστικό πόνημα».

Τέλος πάντων εδώ έχουμε τους EH3 (Erland Helbø 3), αυτούς ακούμε και γι’ αυτούς πρέπει να γράψουμε τώρα...

Το άλμπουμ λοιπόν, το “Improve Reality”, είναι εξαιρετικό, και μάλιστα όσο κυλάει στο χρόνο τόσο γίνεται και πιο ωραίο, απολαυστικότερο, φαίνεται ωριμότερο κ.λπ.

Κατ’ αρχάς ο ήχος της κιθάρας τού Helbø είναι, εδώ, σχεδόν όλα τα λεφτά. Ο άνθρωπος κατεβάζει... παπάδες. Βαρύς, σκληρός, ροκ βεβαίως, αλλά με τζαζ προσανατολισμό, γυμνός σχεδόν από... παραπλανητικά εφφέ, περίπου ακατέργαστος, έχει τον τρόπο να σε παρασύρει. O Jimi Hendrix δεν μπορεί παρά να είναι, και στην συγκεκριμένη περίπτωση, μιαν ακόμη πιο μεγάλη αναφορά, αλλά κιθαρίστας που να μην έχει επηρεαστεί από τον Hendrix, ό,τι και να παίζει αυτός ο κιθαρίστας, δεν υπάρχει. Τα κομμάτια, οι συνθέσεις δεν είναι όλες βαριές και... μεταλλικές, είναι και πιο... εκλεπτυσμένες ορισμένες φορές (όπως η φερώνυμη “Improve reality”), χωρίς όμως να ξεπέφτουν ποτέ στο κοινότοπο και την αδιαφορία. Αυτό έχει να κάνει και με τα παιξίματα, που είναι φανταιζί και ουσιώδη, αλλά και με την παρουσία των υπολοίπων δύο μουσικών, που, και αυτοί, μοιράζονται τις ίδιες αισθητικές αγωνίες με τον Helbø.

Κοντολογίς, δεν υπάρχει μέτρια ή, πόσω μάλλον, αδιάφορη σύνθεση εδώ, με τα keyboards να προσθέτουν στο ακρόαμα μίαν ακόμη διάσταση (όπου αυτά υπάρχουν) και με την γενικότερη παραγωγή να ανεβαίνει track το track, για να πιάσει οριακές διαστάσεις στο έσχατο κομμάτι που τιτλοφορείται “The guys over there”.

Τι άλλο να πεις για ένα άλμπουμ που σε «κρατάει» από το πρώτο μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτό του;

Επαφή: www.losenrecords.no

JACOB YOUNG / DAVID ROTHENBERG / SIDIKI CAMARA: They Say Humans Exist [Oslo Session Recordings, 2020]

Για τον νορβηγό κιθαρίστα Jacob Young έχουμε γράψει κι άλλες φορές στο blog. Μάλιστα, τον Νοέμβριο του 2018, και σε σχέση με το τότε άλμπουμ του “Oslo Session Recording Vol.4”, σημειώναμε: «Ο Young, που έχει αμερικανό πατέρα και νορβηγίδα μητέρα, είναι παγκοσμίως γνωστός από τις εγγραφές του στην ECM (υπάρχουν τρία άλμπουμ του εκεί, όπως βλέπω στο discogs), έχοντας κυκλοφορήσει τα τελευταία χρόνια τρία LP/CD στο δικό του label, με το τέταρτο απ’ αυτά να μας απασχολεί αυτή τη στιγμή». Δεν είμαι σίγουρος αν το “They Say Humans Exist” είναι το πέμπτο άλμπουμ τού Jacob Young, στις δικές του Oslo Session Recordings, πάντως σίγουρα είναι το πιο πρόσφατο και αυτό που θα μας δώσει, τώρα, την αφορμή, για όσα λίγα ακολουθήσουν.

Σ’ αυτό το άλμπουμ ο Young, που χειρίζεται ηλεκτρικές, ακουστικές κιθάρες και πετάλια, συνεργάζεται με τον David Rothenberg, που φυσά σε κλαρίνο, μπάσο κλαρίνο και φλάουτο και τον Μαλινέζο Sidiki Camara, που παίζει n’goni, balafone, calabas, djembe και τραγουδά (έναν μουσικό με ιδιαίτερη δραστηριότητα, τα τελευταία χρόνια, στον ευρωπαϊκό βορρά).

Αμέσως-αμέσως, και μόνον από τα ονόματα και τα όργανα που χειρίζονται οι τρεις οργανοπαίκτες έχουμε και μια πρώτη ιδέα, για το είδος τής μουσικής που καταγράφεται στο “They Say Humans Exist”. Υπάρχει λοιπόν η jazz εδώ, και μάλιστα προς μιαν improv κατεύθυνση, και βεβαίως υπάρχουν και τα «εθνικά» παραδοσιακά ηχοχρώματα από την Δυτική Αφρική, τα οποία δημιουργεί ο Camara μέσω των οργάνων που χειρίζεται. Στο άλμπουμ παρατηρούνται, τώρα, και οι δύο δυνατοί συνδυασμοί. Δηλαδή τα παραδοσιακά όργανα να παίζουν μαζί με τα δυτικά, ταυτοχρόνως, να συνδιαλέγονται, να αλληλοσυμπληρώνονται κ.λπ., αλλά και να κυριαρχούν στις ενοργανώσεις, είτε σε φάση σόλο, είτε μεταφέροντας το μεγαλύτερο μελωδικό βάρος των αυτοσχεδιασμών. Περαιτέρω θα λέγαμε πως ο Rothenberg με τα πνευστά του είναι αυτός που, κυρίως, ακολουθεί τις πιο τζαζ διαδρομές, ενώ ο Young, με τις κιθάρες του βοηθά σε ποικίλα επίπεδα – κυρίως αναλαμβάνει να οριοθετεί τα «περιβάλλοντα», αλλά «γεμίζει» κιόλας με λεπτούς συνήθως κιθαρισμούς, συνομιλώντας βασικά με το n’goni.

Το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό, οπωσδήποτε υψηλής αισθητικής, ενώ θα το χαρακτήριζα έως και μαγικό σε tracks όπως το “Calling people to the music / Ayou wele”.

Επαφή: www.oslosessionrecordings.com